Πόλεμος Ισραήλ – Χαμάς: Θα ανοίξει το πέρασμα της Ράφα;

Ως οδός σωτηρίας για τους κατατρεγμένους Παλαιστίνιους φαίνεται αυτή τη στιγμή το πέρασμα της Ράφα στα σύνορα με την Αίγυπτο, το οποίο επλήγη από πολλές ισραηλινές επιδρομές τις τελευταίες ημέρες.

Φορτηγά με ανθρωπιστική βοήθεια έχουν φτάσει και εξακολουθούν να φτάνουν στην Ράφα, σχηματίζοντας στα σύνορα ένα ατελείωτο κομβόι, ενώ από την άλλη πλευρά, οι παλαιστίνιοι βρίσκονται σε απελπιστική κατάσταση χωρίς τρόφιμα, ρεύμα και πόσιμο νερό, ενώ  χιλιάδες κάτοικοι της Λωρίδας της Γάζας με διπλή υπηκοότητα – ηλικιωμένοι και γυναίκες με παιδιά – συνωστίζονται με την ελπίδα να ανοίξει το πέρασμα και να διαφύγουν στην Αίγυπτο.

Οι εκκλήσεις για την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στους 2,4 εκατ. Παλαιστίνιους που βρίσκονται στη Γάζα, οι μισοί από τους οποίους είναι παιδιά, αυξάνονται. Ωστόσο, μέχρι στιγμής, έπειτα από τέσσερις βομβαρδισμούς εναντίον του περάσματος της Ράφα και την «πλήρη πολιορκία» που επιβάλλει το Ισραήλ, δεν έχει εισέλθει στη Γάζα καμία βοήθεια.

Παλαιστίνιοι, στο σημείο ισραηλινών επιθέσεων σε σπίτια, στη Ράφα της νότιας Λωρίδας της Γάζας στις 17 Οκτωβρίου 2023 ( REUTERS/Ibraheem Abu Mustafa)

Παίζουν με τον πόνο των κατατρεγμένων

Οι πρόεδροι των ΗΠΑ και της Αιγύπτου συμφώνησαν κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής συνδιάλεξής τους χθες Τετάρτη να συνεργαστούν για την επίσπευση της μεταφοράς ανθρωπιστικής βοήθειας στην πολιορκούμενη από τον ισραηλινό στρατό Λωρίδα της Γάζας, γνωστοποίησαν αργά το βράδυ Ουάσινγκτον και Κάιρο.

Μιλώντας σε δημοσιογράφους, ο Τζο Μπάιντεν γνωστοποίησε ότι ο πρόεδρος της Αιγύπτου συμφώνησε να ανοίξει το σημείο διέλευσης της Ράφα, στα σύνορα της Αιγύπτου με τη Λωρίδα της Γάζας – για «να αφήσει έως και 20 φορτηγά να περάσουν» προκειμένου να παραδώσουν ανθρωπιστική βοήθεια στον πληθυσμό του παλαιστινιακού θύλακα.

«Εάν η Χαμάς τα κατασχέσει ή δεν τους επιτρέψει να περάσουν», θα τερματιστεί η προσπάθεια, διευκρίνισε ο Μπάιντεν, αποδίδοντας «εύσημα» στον πρόεδρο της Αιγύπτου για τη «συνεργασία» του.

Κανένα ίχνος ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα

Το Al Jazeera ωστόσο που βρίσκεται στο σημείο αναφέρει ότι τα φορτηγά με ανθρωπιστική βοήθεια παραμένουν κολλημένα στην αιγυπτιακή πλευρά.

«Μας είπαν ότι τα φορτηγά μεταφέρουν ιατρικές προμήθειες και τρόφιμα. Τα φορτηγά χρειάζονται ισραηλινή έγκριση για να περάσουν στη Γάζα. Η ισραηλινή κυβέρνηση δεν έχει δώσει ακόμη αυτή την έγκριση. Έγινε λόγος για έγκριση υπό όρους. Το Ισραήλ θέλει εγγύηση ότι η βοήθεια δεν θα φτάσει σε κανένα μέλος της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας».

Η παράδοση ανθρωπιστικής βοήθειας στη Λωρίδα της Γάζας, όπου συνωστίζονται περίπου 2,4 εκατομμύρια Παλαιστίνιοι, θα πρέπει να είναι «συστηματική»

Αιγύπτιοι εθελοντές κάθονται στο έδαφος δίπλα σε φορτηγά με ανθρωπιστική βοήθεια καθώς περιμένουν να ανοίξει το πέρασμα της Ράφα

Η παράδοση ανθρωπιστικής βοήθειας στη Λωρίδα της Γάζας, όπου συνωστίζονται περίπου 2,4 εκατομμύρια Παλαιστίνιοι, θα πρέπει να είναι «συστηματική», της τάξης των 100 φορτηγών ημερησίως, τόνισε ωστόσο χθες στο αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο CNN ο Μάρτιν Γκρίφιθς, συντονιστής του ΟΗΕ για τις ανθρωπιστικές υποθέσεις.

Το Ισραήλ ανακοίνωσε την Τετάρτη ότι δεν θα εμποδίσει την είσοδο ανθρωπιστικής βοήθειας από την Αίγυπτο, «εφόσον πρόκειται για τρόφιμα, νερό και φάρμακα (που προορίζονται) για τους αμάχους στο νότιο τμήμα της Λωρίδας της Γάζας» και «εφόσον οι προμήθειες δεν φθάσουν στη Χαμάς».

Τι είναι το πέρασμα της Ράφα

Το πέρασμα της Ράφα βρίσκεται στο νότιο άκρο της Γάζας στα σύνορα με την Αίγυπτο.  Είναι η μοναδική πύλη της Γάζας προς τον υπόλοιπο κόσμο που δεν ελέγχεται άμεσα από το Ισραήλ και αποτελεί ζωτικό διάδρομο ανθρωπιστικής βοήθειας. Βρίσκεται υπό τον έλεγχο της Αιγύπτου στο πλαίσιο συμφωνίας με το Ισραήλ και την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η Αίγυπτος, όπως αναφέρει το BBC, παίζει εδώ και καιρό ρόλο διαμεσολαβητή στη σύγκρουση όχι μόνο μεταξύ του Ισραήλ και των Παλαιστινίων, αλλά και μεταξύ των ίδιων των κύριων παλαιστινιακών παρατάξεων.

Ήταν το πρώτο αραβικό κράτος που έκανε ειρήνη με το Ισραήλ το 1978 – μετά από πολλούς πολέμους με το εβραϊκό κράτος.

Τώρα, το επίκεντρο είναι ο έλεγχος της Αιγύπτου σε μία από τις δύο χερσαίες οδούς εξόδου από τη Λωρίδα της Γάζας – το πέρασμα της Ράφα.

Χιλιάδες Παλαιστίνιοι περιμένουν στην πλευρά των συνόρων της Γάζας, ενώ εκατοντάδες φορτηγά που μεταφέρουν την – απελπιστικά αναγκαία-  βοήθεια είναι σταθμευμένα στην αιγυπτιακή πλευρά. Πολλές ακόμη αυτοκινητοπομπές βοήθειας κατευθύνονται επίσης προς τα σύνορα.

Φορτηγά με τόνους ανθρωπιστικής βοήθειας περιμένουν στην αιγυπτιακή πλευρά του περάσματος της Ράφα

Ωστόσο, δεν έχει ακόμη επιτευχθεί συμφωνία για το άνοιγμα του περάσματος, με τον δημοσιογράφο του BBC Paul Adams να αναφέρει χαρακτηριστικά: «Το Ισραήλ λέει ότι η βοήθεια θα αποτελείται μόνο από τρόφιμα, νερό και φάρμακα. Αλλά την ώρα που η ηλεκτρική ενέργεια είναι διακοπτόμενη, λόγω του αποκλεισμού από το Ισραήλ, ο ΟΗΕ λέει ότι τα καύσιμα είναι επίσης απελπιστικά αναγκαία».

Ο υπουργός Εξωτερικών της Αιγύπτου Sameh Shoukry δήλωσε στην εκπομπή Newshour του BBC ότι από τη σκοπιά της Αιγύπτου, «το πέρασμα της Ράφα από τη δική μας πλευρά είναι επίσημα ανοιχτό«, αλλά κατηγόρησε τους «αεροπορικούς βομβαρδισμούς» ότι καθιστούν το πέρασμα «απρόσιτο» και ανασφαλές για τα φορτηγά με βοήθεια που περνούν στη Γάζα.

Και γιατί παραμένει ερμητικά κλειστό

Ωστόσο, το Κάιρο έχει διατηρήσει αυστηρούς περιορισμούς στις μετακινήσεις μέσω της διάβασης της Ράφα για πολλά χρόνια – σε τέτοιο βαθμό που πολλοί Παλαιστίνιοι έχουν ουσιαστικά κατηγορήσει την Αίγυπτο ότι ενισχύει τον αποκλεισμό της Γάζας από το Ισραήλ, ο οποίος ισχύει από τότε που η Χαμάς ανέλαβε πλήρως την εξουσία εκεί το 2007.

Οι περιορισμοί αφορούσαν κυρίως ανησυχίες για την ασφάλεια στο Βόρειο Σινά, όπου οι αιγυπτιακές αρχές εμπλέκονται εδώ και καιρό σε μια θανάσιμη σύγκρουση με τζιχαντιστές που συνδέονται με την Αλ Κάιντα.

Όμως, η εμφανής απροθυμία της Αιγύπτου να ανοίξει το πέρασμα χωρίς σαφείς όρους και εγγυήσεις μπορεί να αφορά περισσότερο την προσπάθεια να αποφευχθεί μια μαζική έξοδος Παλαιστινίων από τη Γάζα.

Αιγύπτιοι προσεύχονται μπροστά στο πέρασμα της Ράφα για τους παλαιστίνιους που σκοτώθηκαν μετά το χτύπημα στο νοσοκομείο της Γάζας

Το Ισραήλ και η Αίγυπτος έχουν περιορίσει τη διακίνηση αγαθών και ανθρώπων προς και από τη Γάζα από τότε που η Χαμάς ανέλαβε τον έλεγχο της περιοχής το 2007. Οι δύο χώρες λένε ότι ο αποκλεισμός τους είναι απαραίτητος για λόγους ασφαλείας.

Στο πλαίσιο της απάντησής του στην επίθεση της Χαμάς, ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ διέταξε «πλήρη πολιορκία» της Γάζας στις 9 Οκτωβρίου, προσθέτοντας: «Δεν θα υπάρχει ηλεκτρικό ρεύμα, τρόφιμα, καύσιμα, όλα είναι κλειστά»

Και παρόλο που η Αίγυπτος φαίνεται να είναι έτοιμη να ανοίξει ξανά το πέρασμα της Ράφα, φοβάται μια μαζική εισροή Παλαιστινίων προσφύγων, σύμφωνα με το BBC.

Γράφημα του BBC για το πέρασμα της Ράφα

Ο πρόεδρος της Αιγύπτου προειδοποίησε στις 12 Οκτωβρίου ότι μια έξοδος από τη Γάζα θα μπορούσε να «εκμηδενίσει» την παλαιστινιακή υπόθεση και κάλεσε τους Παλαιστίνιους να «παραμείνουν σταθεροί στη γη τους».

Ανησυχεί επίσης για το ενδεχόμενο να εισέλθουν ισλαμιστές μαχητές στη χώρα, καθώς έχει αντιμετωπίσει μια τζιχαντιστική εξέγερση στο Σινά για σχεδόν μια δεκαετία.

Δεν υπάρχει κανένα κίνητρο για την Αίγυπτο να ανοίξει τώρα αυτό το πέρασμα και να επιτρέψει σε εκατοντάδες χιλιάδες να ξεφύγουν από τον πόλεμο, αναφέρει και το Sky News, καθώς αυτό θα έκανε αυτομάτως τον λαό της Γάζας, πρόβλημα της Αιγύπτου, και αυτό είναι το τελευταίο πράγμα που θέλει το Κάιρο.