Το 70% των ιατρικών επισκέψεων γίνονται σε ιδιώτη γιατρό

Το Εθνικό Σύστημα Υγείας συμπληρώνει σαράντα χρόνια λειτουργίας. Η συμβολή του στην υγεία του ελληνικού πληθυσμού, αλλά και στην κοινωνική συνοχή και ανάπτυξη, είναι ανεκτίμητη. Ωστόσο, η ανάγκη αναμόρφωσής του είναι επίσης αυτονόητη, καθώς οι ραγδαίες εξελίξεις σε όλες σχεδόν τις διαστάσεις της υγείας, σε συνδυασμό με την οικονομική και στη συνέχεια την πανδημική κρίση που έπληξαν τη χώρα μας, καθιστούν απαραίτητη την ενίσχυσή του σε πολλά επίπεδα.

Ποια είναι όμως η ενδεδειγμένη προσέγγιση του θέματος; Αρκεί η ενίσχυση της χρηματοδότησης και, αν τελικά αυτή διασφαλισθεί, πώς θα επιλεγούν οι πόροι που θα χρειαστεί να αυξηθούν και με ποιον τρόπο θα γίνει η κατανομή τους; Πρόκειται για κρίσιμα ζητήματα λήψης απόφασης, των οποίων η σημασία στον τομέα της υγείας καθίσταται ακόμα μεγαλύτερη, λόγω της κατάστασης που έχει προκληθεί από το περιβάλλον των περιορισμένων πόρων και των αυξημένων αναγκών που έχει διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια.

Να χαρτογραφηθούν η ευκολία ανεύρεσης της κατάλληλης δομής, η απόσταση, ο χρόνος αναμονής, η υποστήριξη και η συνέχεια της διαδρομής στο σύστημα υγείας

Ο σχεδιασμός του «νέου» Ε.Σ.Υ. θα πρέπει να βασιστεί περισσότερο στις ανάγκες και τα σύμφωνα με αυτές υφιστάμενα κενά

Προτεραιότητα στις ανάγκες

Σε κάθε περίπτωση, αφετηριακό σημείο μιας τέτοιας προσέγγισης πρέπει να αποτελέσει η ανάλυση των αναγκών, αλλά και της ζήτησης -συμπεριλαμβανομένων και των προτιμήσεων- των πολιτών για φροντίδες υγείας. Στο πλαίσιο, δε, αυτό, είναι κρίσιμο να αξιολογηθεί και η πρόσβαση στο σύστημα από τη στιγμή της εκδήλωσης της ανάγκης και όχι μόνο η διαδικασία που ακολουθείται μετά την έκφραση της ζήτησης. Δηλαδή, από το πρώτο σύμπτωμα μέχρι την ολιστική διαχείριση του προβλήματος υγείας.

Με άλλα λόγια, να χαρτογραφηθούν πληροφορίες όπως η ευκολία ανεύρεσης της κατάλληλης δομής, η απόσταση από αυτή, ο χρόνος που μεσολαβεί για την παροχή της φροντίδας, η υποστήριξη και η συνέχεια ανάμεσα στα διάφορα επίπεδα περίθαλψης.

Μια τέτοια ανάλυση θα αναδείξει τις πραγματικές προκλήσεις που συναντά ο ασθενής στο μονοπάτι του στο σύστημα υγείας και θα προσφέρει χρήσιμα τεκμήρια που θα υποστηρίξουν την αναδιάρθρωση και την προτυποποίηση της παροχής υπηρεσιών, με πραγματικά ασθενοκεντρικό χαρακτήρα, σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο.

Ιδιωτικές πληρωμές

Για παράδειγμα, τη στιγμή που σύμφωνα με ετήσιες έρευνες του Ινστιτούτου Πολιτικής Υγείας (2016-2022), το 70% των ιατρικών επισκέψεων διενεργούνται στον ιδιωτικό τομέα και το μισό περίπου αυτών αποζημιώνονται μέσω άμεσων ιδιωτικών πληρωμών, είναι προφανής η αναγκαιότητα διεύρυνσης του πλέγματος των συμβάσεων του ΕΟΠΥΥ με ιατρούς.

Ομοίως, η ολοκλήρωση της εφαρμογής του θεσμού του προσωπικού ιατρού φαίνεται ότι προϋποθέτει ένα περισσότερο πλουραλιστικό πλαίσιο συνεργασίας των ιατρών με την πολιτεία.

Εμπόδια σε γιατρούς και φάρμακα

Άλλωστε, το ερευνητικό εύρημα ότι εμπόδια στην πρόσβαση σε ιατρική επίσκεψη αντιμετωπίζει το 20% του πληθυσμού περίπου, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για το φάρμακο κυμαίνεται στα επίπεδα του 4%, υποδηλώνει ότι η καθολική σύμβαση του εκτεταμένου σε όλη την επικράτεια δικτύου των φαρμακείων με την κοινωνική ασφάλιση, αποτελεί το υπόδειγμα στην προσπάθεια άρσης των εμποδίων πρόσβασης στις ιατρικές υπηρεσίες.

Η διαδρομή

Περαιτέρω, οι τόσο διαφορετικές συνθήκες πρόσβασης των πολιτών διαφορετικών περιοχών στο σύστημα υγείας, καθιστά αναγκαία την προτυποποίηση αυτής, με τον ορισμό ενός μονοπατιού, με βασικά προαπαιτούμενα σε όλη την επικράτεια.

Στη βάση, δε, αυτού του μονοπατιού, μπορούν τεκμηριωμένα και με ακρίβεια να προσδιοριστούν τυχόν αναπροσαρμογές και προσθήκες σε πόρους για κάθε δομή φροντίδας υγείας.

Σε κάθε περίπτωση, ο σχεδιασμός του «νέου» Ε.Σ.Υ. θα πρέπει να βασιστεί περισσότερο στις ανάγκες και τα σύμφωνα με αυτές υφιστάμενα κενά και λιγότερο σε ιστορικά στοιχεία στη βάση παρωχημένων δεικτών που χρησιμοποιήθηκαν στο παρελθόν. Επιπλέον, η λήψη αποφάσεων για την κάλυψη των κενών σε ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό, είναι απαραίτητο να αποκτήσει ταχύτερα αντανακλαστικά. Τέλος και ιδίως ως προς το ανθρώπινο δυναμικό, η διαμόρφωση ενός συστήματος αμοιβών που αν μη τι άλλο θα «αναγνωρίζει» την αξία του παρεχόμενου έργου, πρέπει να αναδειχθεί σε άμεση προτεραιότητα της πολιτικής υγείας.

* Ο κ. Κυριάκος Σουλιώτης, είναι Καθηγητής Πολιτικής Υγείας και Κοσμήτορας της Σχολής Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου