«Σηματοδότες» στα νοσοκομεία για την ποιότητα στις υπηρεσίες τους

Περιστατικά που περιμένουν να χειρουργηθούν 2-3 χρόνια, έλλειψη ελέγχου ασφάλειας ασθενών σε διάφορα νοσοκομεία, αλλά και έλλειψη επιτροπών χειρουργείου, λοιμώξεων, μεταγγίσεων και φαρμάκων, διαπιστώνει ο ΟΔΙΠΥ από τα δύο πιλοτικά προγράμματα που εφαρμόζει προκειμένου να εισάγει χαρακτηριστικά ποιότητας στις υπηρεσίες υγείας των νοσοκομείων του ΕΣΥ.

Οι ειδικοί του Οργανισμού διαπιστώνουν επίσης, ότι το νοσηλευτικό προσωπικό των νοσοκομείων, όχι μόνο δεν είναι επαρκές, αλλά και ότι αυτό που υπάρχει δεν αξιοποιείται όπως θα έπρεπε, ώστε το νοσοκομείο να λειτουργεί αποτελεσματικότερα. Και επιπλέον, δεν έχει όλο το προσωπικό, όλων των νοσοκομείων, το ίδιο επίπεδο γνώσεων για την άσκηση των καθηκόντων του, αναδεικνύοντας την ανάγκη για δια βίου εκπαίδευση.

Μετά τον έλεγχο του ΟΔΙΠΥ, η συμμόρφωση ή μη στο πρότυπο ποιότητας «χρωματίζεται» με πράσινο, κίτρινο ή κόκκινο, όπως είναι ο φωτεινός σηματοδότης

Πρότυπα ποιότητας σε κάθε λειτουργία του νοσοκομείου θέτει ο ΟΔΙΠΥ

Στις παραπάνω διαπιστώσεις του ΟΔΙΠΥ αναφέρθηκε η πρόεδρος του Οργανισμού, καθηγήτρια Δάφνη Καϊτελίδου, μιλώντας στο in.gr για την εφαρμογή των πιλοτικών προγραμμάτων ποιότητας στα νοσοκομεία.

«Ο ΟΔΙΠΥ «τρέχει» για τα νοσοκομεία δύο πιλοτικά προγράμματα συνολικής αξιολόγησης παράλληλα, και αφορούν:

• ένα συνολικό πρότυπο ποιότητας, που έχει ολοκληρωθεί σε 14 νοσοκομεία. Το πρότυπο αυτό στηρίχθηκε στην ελληνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία και σε κατευθυντήριες οδηγίες για την ασφάλεια ασθενών και με 140 σημεία ελέγχου, εξασφαλίζει μια σημαντική «ακτινογραφία» του νοσοκομείου.
• ένα δεύτερο με δείκτες ποιότητας σε άλλα 11 νοσοκομεία, το οποίο βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη, καθώς ο αριθμός των νοσοκομείων είναι δυναμικός και αυξάνεται.

Όσο για τον έλεγχο της ποιότητας συνολικά στο σύστημα υγείας, υπάρχει και ένα τρίτο πρόγραμμα, που περιλαμβάνει την εμπειρία των ασθενών και αφορά τις ΤΟΜΥ, τα Κέντρα Υγείας και των εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων».

Πρότυπο ποιότητας

Όπως εξήγησε η κ. Καϊτελίδου, στα 14 νοσοκομεία που εφαρμόζουν το πρώτο πρόγραμμα, οι έλεγχοι των κλιμακίων του Οργανισμού, έχουν ολοκληρωθεί. Όμως ο έλεγχος γίνεται σε δύο βήματα. Πρώτα το κλιμάκιο του ΟΔΙΠΥ ξεκινά την εφαρμογή του προτύπου εκπαιδεύοντας το προσωπικό στα σημεία ελέγχου, οπότε το προσωπικό κατά την εφαρμογή τους προχωρεί σε αυτοαξιολόγηση, και στη συνέχεια μετά την έκθεση της αυτοαξιολόγησης του νοσοκομείου, ακολουθεί δεύτερος έλεγχος από το κλιμάκιο του ΟΔΙΠΥ.

Εδώ στόχος δεν είναι να «κουνήσουμε το δάχτυλο» ή να τιμωρήσουμε, ούτε όμως και να κρυφτούν τα προβλήματα «κάτω από το χαλί». Πρόκειται για μια εκπαιδευτική διαδικασία η οποία στοχεύει στην ασφάλεια των ασθενών και στην ποιότητα των υπηρεσιών που τους παρέχονται. Πάμε συνεργατικά να δούμε ποιά προβλήματα και πώς μέσα από τον εντοπισμό σημείων συστηματικά κάτι δεν πάει καλά, να υιοθετήσομε στρατηγικές για αποδοτικότερη διαχείριση πόρων.

Στην πρώτη φάση, για να έχουμε σφαιρική εικόνα, επιλέχθηκαν νοσοκομεία από διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές, από μεγάλα αστικά και μικρότερα, γενικά και ειδικά νοσοκομεία, ενώ διερευνούμε και τα προβλήματα σε διάφορες υγειονομικές περιφέρειες.

Πρόκειται για μια πολύ ανοικτή προσέγγιση, όπου αφού ολοκληρωθεί ο πρώτος έλεγχος, ξαναγίνεται συνάντηση με τον διοικητή του νοσοκομείου και το τμήμα ποιότητας και μπαίνουν προτεραιότητες. Για κάθε νοσοκομείο είναι διαφορετικό. Ο έλεγχος αφορά την ηγεσία, τη διοίκηση, πώς λειτουργούν και αν λειτουργούν οι επιτροπές, πώς παρακολουθείται η συμμόρφωση, ο έλεγχος των λοιμώξεων, η τήρηση φακέλων ασθενών, το ανθρώπινο δυναμικό, η αξιοποίησή του και η εκπαίδευση, και όλα αυτά, σε λεπτομέρεια.

Ο σηματοδότης

«Μετά τον έλεγχο του ΟΔΙΠΥ, η συμμόρφωση ή μη στο πρότυπο ποιότητας «χρωματίζεται» με πράσινο, κίτρινο ή κόκκινο, όπως είναι ο φωτεινός σηματοδότης. Η αξιολόγηση δείχνει σε ποια σημεία υπάρχει συμμόρφωση όπου παίρνουν πράσινο χρώμα ή όχι -οπότε χρωματίζονται με κόκκινο, δηλαδή χρειάζεται βελτίωση, κι αυτό είναι υποχρεωτικό.

Εκεί αρχίζει και η λογοδοσία», υπογραμμίζει η κ. Καϊτελίδου.

«Ο στόχος είναι η προσαρμογή στις απαιτήσεις του προτύπου, για τη διασφάλιση της ποιότητας των υπηρεσιών που παρέχονται.

Εστιάζουμε στα προβλήματα που εντοπίζονται, διερευνούμε τα κοινά σημεία μεταξύ των νοσοκομείων και δίνουμε οδηγίες, για να προλάβουμε και τα υπόλοιπα νοσοκομεία.

Κάποια από τα προβλήματα που έχουμε εντοπίσει και είναι κοινά για τα νοσοκομεία, είναι ότι έχει ατονήσει η λειτουργία κάποιων επιτροπών, όπως αυτές των λοιμώξεων, των χειρουργείων, των μεταγγίσεων και των φαρμάκων» σημείωσε η πρόεδρος του ΟΔΙΠΥ και ανέφερε χαρακτηριστικά:

Υπάρχουν λίστες χειρουργείων που έχουν ασθενείς σε αναμονή μετά από 2-3 χρόνια και δεν έχει διερευνηθεί τι έγινε, οι λίστες παραμένουν οι ίδιες χωρίς να έχει γίνει εκκαθάριση των περιστατικών, δεν φαίνεται ποια από αυτά παραμένουν σε εκκρεμότητα.

Επίσης, δεν αξιοποιείται το προσωπικό κατάλληλα, παρά το γεγονός ότι υπάρχουν ελλείψεις.

Χρειάζεται επίσης καλή συμπλήρωση του φακέλου και ταυτοποίηση των ασθενών – αυτό το «βραχιολάκι» είναι πολύ σημαντικό. Με τις συστάσεις υπάρχει σημαντικό ποσοστό βελτίωσης, αλλά ο στόχος δεν παύει να είναι το 100%.

Μέσω του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, «τρέχει» πρόγραμμα για πρόληψη των νοσοκομειακών λοιμώξεων σε 10 μεγάλα νοσοκομεία. Οι δράσεις αυτές όμως, πρέπει να φτάσουν παντού σε όλα τα νοσοκομεία, καθώς οι λοιμώξεις είναι στόχος προτεραιότητας.

Λογοδοσία

Χρειάζεται να γίνουν καινούριες θεσμικές παρεμβάσεις, νομοθετικά, για μια σειρά από θέματα που αφορούν την ασφάλεια των ασθενών και τον έλεγχο της κλινικής αποτελεσματικότητας, ζητήματα που επιδρούν στους δείκτες θνησιμότητας, στις επανεισαγωγές των ασθενών, στην ασφάλειά τους, συνολικά.

Η διερεύνηση των συμβάντων θα πρέπει να γίνεται από το ίδιο το νοσοκομείο πριν φτάσει ο ελεγκτής, και ο έλεγχος περιλαμβάνει επίσης τους εξοπλισμούς, τις υποδομές, τα αρχεία που τηρούνται, τη συντήρηση του βιοιατρικού εξοπλισμού και τη συντήρησή του, αλλά και του τεχνικού προσωπικού και των παρατηρήσεών τους, έστω κι αν δεν έχουν όλοι το ίδιο επίπεδο εκπαίδευσης.