Η αθόρυβη εισβολή του Ισραήλ στη προσωπική ζωή των Παλαιστινίων – Μια… «ανθρωπιστική» πλευρά της τρομοκρατίας

Αν και ο πόλεμος στη Λωρίδα της Γάζας έχει τραβήξει τα διεθνή βλέμματα, ωστόσο, βορειότερα, έχει ξεκινήσει μια άλλου τύπου «εισβολή» τρόμου, με εντολή του Τελ Αβίβ.

Για δεκαετίες, η στρατιωτική στρατηγική του Ισραήλ προσπάθησε να διατηρήσει έναν σταθερό βαθμό έντασης στη Δυτική Όχθη και την Ανατολική Ιερουσαλήμ, όπου οι στρατιώτες έκαναν αισθητή τη παρουσία τους με ελέγχους, κλειστές στρατιωτικές ζώνες, νυχτερινές επιδρομές  και περιπολίες.

Ωστόσο, το Τελ Αβίβ, εξέλιξε τους μηχανισμούς επιτήρησης, έχοντας ταυτόχρονα στο μυαλό και την δημιουργία… κέρδους.

Όπως είχε αποκαλύψει και η Washington Post, από τα τέλη της δεκαετίας του 2000, οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις υιοθέτησαν καινοτόμες μεθόδους στη βιομετρική και ψηφιακή επιτήρηση με τεχνητή νοημοσύνη, κάμερες αναγνώρισης προσώπου και όπλα κυβερνοκατασκοπείας έως σαρωτές πινακίδων κυκλοφορίας.

Με αυτόν τον τρόπο οι Ισραηλινοί θα αποφεύγουν τις άβολες εικόνες στα διεθνή ΜΜΕ με Ισραηλινούς στρατιώτες να κακοποιούν αθώους Παλαιστίνιους πολίτες. Η συνεχής παρουσία δεν είναι αναγκαία.

Ισραηλινοί αξιωματούχοι λένε ότι αυτή η τεχνολογία βοηθά στη «βελτίωση της κίνησης, της πρόσβασης και της καθημερινής ζωής» για τους Παλαιστίνιους στη Δυτική Όχθη και την Ανατολική Ιερουσαλήμ. Ο πρώην πρωθυπουργός Ναφτάλι Μπένετ είχε κάνει λόγο για «συρρίκνωση της σύγκρουσης».

«Οι βιομετρικές κάμερες στα σημεία ελέγχου υπόσχονται να εξορθολογίσουν τις συνοριακές διελεύσεις που κάποτε χρειάζονταν ώρες. Η απεικόνιση με drone φέρεται να μειώνει την ανάγκη εισβολής Ισραηλινών στρατιωτών στα σπίτια των Παλαιστινίων μέσα στη νύχτα για ασκήσεις καταγραφής. Η αξιοποίηση των τηλεπικοινωνιών σημαίνει ότι οι πράκτορες ασφαλείας μπορούν να συλλέξουν πληροφορίες από απόσταση» όπως έχει αναφέρει αναλυτικά η ερευνήτρια του Πανεπιστημίου Ντιουκ δρ. Sophia Goodfriend στο Foreign Policy.

Ωστόσο, σύμφωνα με την έρευνα της Goodfriend που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο Cambridge University Press, οι ευκολίες που προσφέρουν αυτές οι τεχνολογίες αποσπούν τη προσοχή από τις βάναυσες επιπτώσεις τους.

Οι Παλαιστίνιοι φοβούνται ότι στρατιώτες θα εισβάλουν στα σπίτια τους για να διαχειριστούν τις κάμερες που είναι εγκατεστημένες στις ταράτσες τους. Μιλώντας το 2021 η Wijdan Ziadeh, ένας κάτοικος της Χεβρώνας στην εμπειρογνώμονα, είπε για τρείς κάμερες κλειστού κυκλώματος τηλεόρασης (CCTV) που κοίταζαν τη στέγη του σπιτιού του.

Στις αρχές του 2021, Ισραηλινοί στρατιώτες είχε εισβάλει μέσω μια περιστρεφόμενης σκάλας στη ταράτσα του σπιτιού του για να τις τοποθετήσουν. Σύμφωνα με τον ίδιο, επιστρέφουν κάθε λίγες εβδομάδες για να βεβαιωθούν ότι οι κάμερες συνεχίζουν να λειτουργούν, σπάζοντας ακόμα και την κλειδαριά από την μπροστινή πόρτα, αν δεν είναι κανείς σπίτι για να τους αφήσει να μπουν.

«Τα παιδιά δεν παίζουν έξω. Μας παρακολουθούν συνεχώς»

Άλλοι κάτοικοι της Χεβρώνας είπαν ότι στρατιώτες σταματούν τα παιδιά τους στο δρόμο για να τα φωτογραφίσουν χωρίς τη συγκατάθεσή τους. Οι καινοτομίες στη βιομετρική επιτήρηση, την ψηφιακή παρακολούθηση και την αυτοματοποιημένη επεξεργασία δεδομένων κάνουν πολλούς κατοίκους να νιώθουν σαν να παρακολουθούνται συνεχώς, ακόμη και μέσα στην ιδιωτικότητα του σπιτιού τους.

Μια άλλη κάτοικος, η Fatima Azzih, είχε πει ότι ο στρατός εγκατέστησε πάνω από το αίθριο της, κάμερες που στόχευαν την εξώπορτά της και μέσα από τα παράθυρα. Αυτή η κατάσταση ανάγκαζε την ίδια και την οικογένειά της να παραμένουν μέσα και απομονωμένα. «Κανείς δεν θέλει να έρθει εδώ», είπε. «Τα παιδιά δεν παίζουν έξω. Μας παρακολουθούν συνεχώς».

Αυτά τα συστήματα επιτήρησης είναι διαδεδομένα σε όλη την Παλιά Πόλη της Χεβρώνας, όπου Ισραηλινοί έποικοι που προστατεύονται από Ισραηλινούς στρατιώτες καταπατούν παλαιστινιακά σπίτια, λέει η Goodfriend.

Σύμφωνα με τον διοικητή της Χεβρωβας Amit Cohen, τα προηγμένα συστήματα επιτήρησης βοηθούν στη διαχείριση αυτού του βίαιου περιβάλλοντος. «Ένα δίκτυο αισθητήρων που ξέρει πώς να παρακολουθεί τον χώρο σε πραγματικό χρόνο και να προσδιορίζει τι είναι ασυνήθιστο και τι όχι» καλύπτει τη Παλιά Πόλη της Χεβρώνας, είπε ο Cohen στον Israel Hayom, κάνοντας «όλες τις πληροφορίες από τους αισθητήρες… προσβάσιμες στους στρατιώτες».

Φαίνεται όμως ότι οι κάμερες λειτουργούν περισσότερο όταν δράστης είναι Παλαιαστίνιος. Αν και η ισραηλινή αστυνομία είχε δηλώσει το 2015 ότι τα συστήματα παρακολούθησης παρέχουν 95% εντοπισμό, στη Παλιά Πόλη, ωστόσο όταν τον Απρίλιο του 2023 ένας Παλαιστίνιος πυροβολήθηκε από την αστυνομία δεν υπήρχε οπτικοακοστικό υλικό κανένα. «Φαίνεται ότι η τενχνολογία λειτουργεί εναντίον των Παλαιστινίων» σχολίασε στο Χ η ανθρωπολόγος.

Οι ισραηλινές εταιρείες αλωνίζουν

Σετο άρθρο της στο Foreign Policy η Goodfriend αναφέρει ότι πολλές ισραηλινές τεχνολογίες έχουν χρησιμοποιηθεί στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη για να δοκιμαστούν, καθώς εκεί ο στρατιωτικός κανόνας του Ισραήλ επιτρέπει στις εταιρείες να πρωτοτυποποιήσουν και να βελτιώσουν τα προϊόντα τους πριν τα εξάγουν στο εξωτερικό.

Στρατός και εταιρείες διασυνδέονται άμεσα. «Όταν ιδιωτικές εταιρείες συνεργάζονται στενά με τον ισραηλινό στρατό σε γενικά μη ρυθμιζόμενο νομικό πλαίσιο, μηχανικοί και αναλυτές που έχουν εκπαιδευτεί στον στρατό αναπτύσσουν εκτεταμένες τεχνικές δεξιότητες, τις οποίες μπορούν να χρησιμοποιήσουν στην άνθηση του Ισραήλ του ιδιωτικού τομέα επιτήρησης μόλις ολοκληρωθεί η υποχρεωτική υπηρεσία τους».

Εταιρείες όπως η NSO Group χρησιμεύουν ως χαρακτηριστικό παράδειγμα των κινδύνων που εγκυμονεί αυτό το status quo για την κοινωνία των πολιτών σε όλο τον κόσμο, προειδοποιεί η ανθρωπολόγος. Η εταιρεία στρατολογεί βετεράνους από τις επίλεκτες υπηρεσίες πληροφοριών του Ισραήλ, οι οποίοι θα μπορούσαν εύκολα να χρησιμοποιήσουν την τεχνογνωσία παρακολούθησης σε στρατιωτικό πλαίσιο για χρήση στον ιδιωτικό τομέα.

Από το 2018, η NSO Group συνεργάζεται στενά με το υπουργείο Εξωτερικών του Ισραήλ, εξάγοντας κατασκοπικό λογισμικό τόσο σε αυταρχικά καθεστώτα, όσο και φιλελεύθερες δημοκρατίες.

Η ισραηλινή εταιρεία αναγνώρισης προσώπου Oosto (πρώην AnyVision) εξόπλισε σημεία ελέγχου στη Δυτική Όχθη με βιομετρικούς σαρωτές το 2019 και στη συνέχεια άρχισε να εξάγει αυτές τις τεχνολογίες στο εξωτερικό λίγους μήνες αργότερα, όπου τώρα χρησιμοποιούνται ως κάμερες αναγνώρισης προσώπου σε εισόδους εμπορικών κέντρων, αθλητικών σταδίων και συγκροτήματα γραφείων σε 43 χώρες.

Η ισραηλινή εταιρεία Cellebrite πρωτοστάτησε στην τεχνολογία που θα μπορούσε να διαρρήξει κλειδωμένα iPhone για την ισραηλινή αστυνομία και τώρα έχει εξάγει την τεχνολογία της απόρριψης δεδομένων σε υπηρεσίες επιβολής του νόμου στις ΗΠΑ.

Αμέτοχη η Παλαιστινιακή Αρχή

Την ίδια στιγμή η Παλαιστινιακή Αρχή στην πραγματικότητα μένει άπραγη, προκαλώντας τη δυσπιστία του παλαιστινιακού λαού στον θεσμό. Το Ισραήλ συνεχίζει να ελέγχει όλη τη Δυτική Όχθη εδώ και δεκαετίες, ακόμη και περιοχές που κανονικά ήταν στη πλήρη εξουσιοδότηση της Παλαιστινιακής Αρχής, όπως η Ραμάλα.

«Σήμερα, Ισραηλινοί στρατιώτες χτενίζουν τις ψηφιακές επικοινωνίες, χρησιμοποιούν τηλεφωνικές κλήσεις και δημιουργούν βιομετρικές βάσεις δεδομένων που παρακολουθούν την κίνηση των Παλαιστινίων πολιτών σε ολόκληρη την επικράτεια» λέει η Sophia Goodfriend. Ακόμα και η ίδια η Παλαιστινιακή Αρχή προβαίνει σε ύποπτε τακτικές παρακολούθησης εναντίον των ακτιβιστών για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

«Τα τελευταία χρόνια, οι επικριτές έχουν εκφράσει ανησυχίες ότι ο συντονισμός ασφαλείας μεταξύ της Παλαιστινιακής Αρχής και του Ισραηλινού Στρατού στη Χεβρώνα και σε όλη τη Δυτική Όχθη επιτρέπει στην Παλαιστινιακή Αρχή να αναθέτει σε τρίτους την καταστολή διατηρώντας την εξουσία».

«Δεν ξέρουμε πώς οι στρατιώτες χρησιμοποιούν αυτές τις πληροφορίες και δεν ξέρουμε σε τι έχουν πρόσβαση ή τι θα χρησιμοποιήσουν εναντίον μου», είπε ο Issa Amro, ένας κάτοικος και ακτιβιστής στη Χεβρώνα, για τους μηχανισμούς παρακολούθησης του Ισραήλ.

Αν και η ιδιωτική ζωή διασφαλίζεται από το διεθνές δίκαιο, ωστόσο, σύμφωνα με τον Ισραηλινό δικηγόρο στην Ένωση για τα Πολιτικά Δικαιώματα στο Ισραήλ Gil Gan-Mor, οι αυστηρές προφυλάξεις απορρήτου που ισχύουν για τους Ισραηλινούς πολίτες δεν επεκτείνονται στους Παλαιστίνιους πολίτες που ζουν υπό ισραηλινή στρατιωτική κυριαρχία.

«Δεν υπάρχει ρύθμιση όσον αφορά την επιτήρηση και την ιδιωτική ζωή», είπε για τη Δυτική Όχθη. «Μέρος του προβλήματος είναι ότι όλα γίνονται κάτω από το ραντάρ, επομένως δεν γνωρίζουμε ποια τεχνολογία υπάρχει και ποια όρια στην τεχνολογία μπορεί να υπάρχουν».