Ποια είναι η θέση των γύρω χωρών στον πόλεμο του Ισραήλ με τη Χαμάς;

Δεν είναι εύκολο να γενικεύσει κανείς για τον «αραβικό κόσμο», ένα σύνολο 450 εκατομμυρίων ανθρώπων που ζουν απλωμένοι σε εκατοντάδες χιλιάδες χιλιόμετρα, όμως, είναι ασφαλές να ειπωθεί ότι οι περισσότεροι Άραβες εξακολουθούν να στηρίζουν τον παλαιστινιακό λαό απέναντι στην κατοχή του Ισραήλ.

Ο τωρινός πόλεμος του Ισραήλ και της Χαμάς, παρά τις πολυεπίπεδες σχέσεις των χωρών της περιοχής τόσο με το Τελ Αβίβ, όσο και με την παλαιστινιακή ένοπλη οργάνωση, εξακολουθεί να γέρνει την πλάστιγγα της στήριξης στη Λωρίδα της Γάζας και τους Παλαιστίνιους.

Χαρακτηριστική είναι η προσπάθεια που έγινε το Σάββατο στη Διάσκεψη Ειρήνης του Καΐρου, με βασικό στόχο έναν οδικό χάρτη για τη διανομή βοήθειας στη Γάζα, αλλά και μία συμφωνία για την κατάπαυση του πυρός, που θα ακολουθούνται από διαπραγματεύσεις για μία λύση δύο κρατών, όπως δήλωσε ο Αιγύπτιος πρόεδρος Αμπντελ Φάταχ αλ Σίσι.

Ας δούμε, όμως, πώς τοποθετούνται οι χώρες της περιοχής στον πόλεμο του Ισραήλ με την Χαμάς, έτσι όπως το περιγράφει η βρετανική εφημερίδα The Guardian.

Αίγυπτος

Η Αίγυπτος, η οποία συνορεύει με το Ισραήλ και τη Γάζα, έχει εδώ και καιρό μια περίπλοκη σχέση με τη Χαμάς, κυρίως λόγω της γέννησής της ως παρακλάδι της Μουσουλμανικής Αδελφότητας.

Ενώ το Κάιρο υπέγραψε επίσημη συνθήκη ειρήνης με το Ισραήλ το 1978 στο Καμπ Ντέιβιντ, το αιγυπτιακό κοινό τείνει να είναι πιο φιλοπαλαιστινιακό από τα διαδοχικά αιγυπτιακά καθεστώτα – εκτός από τη βραχύβια κυβέρνηση υπό την ηγεσία της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, που ανατράπηκε το 2013.

Παρότι η Αίγυπτος έχει ενεργήσει ως συνομιλητής μεταξύ της Χαμάς και του Ισραήλ σε περιόδους συγκρούσεων, ήταν επί μακρόν επιφυλακτική απέναντι στην επιθυμία ορισμένων από την ισραηλινή δεξιά να αναλάβει η Αίγυπτος την ευθύνη για τη Γάζα, επισημαίνοντας την αιγυπτιακή διοίκηση της παράκτιας λωρίδας από το 1948-67.

Ιορδανία

Όπως και η Αίγυπτος, η Ιορδανία έχει υπογράψει επίσημη συνθήκη ειρήνης με το Ισραήλ, το 1994.

Το γεγονός ότι περισσότεροι από δύο εκατομμύρια Παλαιστίνιοι είναι καταγεγραμμένοι ως πρόσφυγες στην Ιορδανία, οι περισσότεροι από τους οποίους απολαμβάνουν επίσης πλήρη ιορδανική κρατική υπόσταση, περιπλέκει την οπτική της Ιορδανίας στα ισραηλινο-παλαιστινιακά ζητήματα, ενώ ένα ακόμη μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού έχει παλαιστινιακή καταγωγή.

Το Waqf, ο οργανισμός που διαχειρίζεται τα ισλαμικά ιδρύματα γύρω από το al-Haram al-Sharif (γνωστό στους Εβραίους ως Όρος του Ναού) στην Ιερουσαλήμ, είναι όργανο της ιορδανικής κυβέρνησης, εμπλέκοντας το Αμμάν σε συγκρούσεις γύρω από την περιοχή.

Όπως και το Κάιρο, το Ισραήλ τείνει να είναι ευαίσθητο στις απόψεις της Ιορδανίας.

Λίβανος

Το Ισραήλ έχει πολεμήσει σε δύο σημαντικές συγκρούσεις με τη συμμετοχή του βόρειου γείτονά του, με πιο πρόσφατη το 2006 κατά τη διάρκεια του καταστροφικού πολέμου με τη σιιτική οργάνωση Χεζμπολάχ, έναν από τους πιο τρομερούς εντολοδόχους του Ιράν.

Το Τελ Αβίβ ανησυχεί εδώ και καιρό για το ενδεχόμενο να διεξάγει έναν διμέτωπο πόλεμο με τη Χαμάς και τη Χεζμπολάχ.

Η μακροχρόνια πολιτική σκλήρυνση και η οικονομική κατάρρευση στο Λίβανο λειτούργησαν ως περιοριστικός παράγοντας για τη Χεζμπολάχ πρόσφατα. Ενώ επέτρεψε την εκτόξευση πυραύλων, κυρίως από παλαιστινιακές παρατάξεις στο Λίβανο τις τελευταίες δύο εβδομάδες, παραμένει ασαφές αν η Χεζμπολάχ προετοιμάζεται για τη δική της επίθεση σε περίπτωση χερσαίας εισβολής στη Γάζα ή απλώς κάνει σήμα στους υποστηρικτές της.

Συρία

Από το ξέσπασμα του πολέμου στη Συρία, το Ισραήλ έχει πραγματοποιήσει μεγάλο αριθμό επιδρομών στη χώρα, με κύριο στόχο τις οδούς ανεφοδιασμού και τους χώρους αποθήκευσης όπλων από το Ιράν, τα οποία, όπως υποστηρίζει, προορίζονται για τη Χεζμπολάχ και τη Χαμάς.

Ενώ η άμεση απειλή για το Ισραήλ από την Συρία φαίνεται να έχει υποχωρήσει κάπως τα τελευταία δύο χρόνια, Ιρανοί αντιπρόσωποι και περιουσιακά στοιχεία έχουν καταγραφεί εδώ και καιρό στη Συρία.

Πριν από μία εβδομάδα, ωστόσο, το Ισραήλ εξαπέλυσε πυραυλικές επιδρομές στα δύο κύρια αεροδρόμια της Συρίας στη Δαμασκό και στη βόρεια πόλη του Χαλεπιού, προκαλώντας ζημιές στους διαδρόμους προσγείωσης και στα δύο, ίσως με σκοπό να αποτρέψει τη χρήση των διαδρόμων για στρατιωτική κυκλοφορία τις επόμενες εβδομάδες.

Ιράν

Οποιαδήποτε περιφερειακή αντίδραση σε μια ισραηλινή χερσαία εισβολή είναι πιθανό να καθοριστεί από την Τεχεράνη, η οποία φέρεται να έχει προειδοποιήσει το Ισραήλ ότι μπορεί να αισθανθεί αναγκασμένη να παρέμβει σε περίπτωση χερσαίας εισβολής στη Γάζα.

Το Ιράν, ένας μακροχρόνιος εχθρός του Ισραήλ, χρησιμοποιεί συνήθως αντιπροσώπους για να οδηγήσει τις στρατιωτικές του επεμβάσεις, εξ ου και το ενδιαφέρον για ομάδες που έχουν συμμαχήσει μαζί του σε όλη τη Μέση Ανατολή.

Ενώ το Ιράν διαθέτει την πυραυλική ικανότητα να πλήξει το Ισραήλ (όπως έκανε το Ιράκ του Σαντάμ Χουσεΐν κατά τη διάρκεια του πολέμου του Κόλπου), η εγκατάσταση ναυτικών μέσων των ΗΠΑ και άλλων δυτικών συμμάχων στην περιοχή, τις τελευταίες ημέρες, φαίνεται να αποσκοπεί στο να σηματοδοτήσει τις συνέπειες που θα έχει μια επέμβαση από το Ιράν.

Ιράκ

Η αναζωπύρωση των επιθέσεων εναντίον αμερικανικών βάσεων στο Ιράκ αυτή την εβδομάδα από ομάδες συμμάχων του Ιράν σηματοδοτεί μια άλλη επιπλοκή.

Οι ΗΠΑ έχουν επί του παρόντος περίπου 2.500 στρατιώτες που σταθμεύουν σε τρεις βάσεις στο Ιράκ, μαζί με περίπου 1.000 στρατιώτες από άλλες χώρες, στο πλαίσιο του διεθνούς συνασπισμού που έχει συσταθεί για την καταπολέμηση του Ισλαμικού Κράτους.

Οι επιθέσεις έρχονται μετά την αύξηση των απειλών κατά των ΗΠΑ από φατρίες πιστές στο Ιράν. Μία από αυτές, οι Ταξιαρχίες της Χεζμπολάχ, απαίτησε από τις ΗΠΑ να φύγουν από το Ιράκ, «διαφορετικά θα γευτούν τις φωτιές της κόλασης».

Υεμένη

Οι υποστηριζόμενοι από το Ιράν Χούτι της Υεμένης έχουν εκτοξεύσει με επιτυχία μη επανδρωμένα αεροσκάφη βαθιά μέσα στη Σαουδική Αραβία, με στόχο κυρίως πετρελαϊκές εγκαταστάσεις.

Το αν έχουν την εμβέλεια ή την ικανότητα να φτάσουν στο Ισραήλ είναι ένα άλλο ερώτημα. Ωστόσο, οι πύραυλοι και τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη των Χούτι είναι ικανά να απειλήσουν τη ναυσιπλοΐα στον Κόλπο του Άντεν, την Αραβική Θάλασσα και την Ερυθρά Θάλασσα.

Η αναχαίτιση από πολεμικό πλοίο των ΗΠΑ, την Πέμπτη, πυραύλων και μη επανδρωμένων αεροσκαφών που εκτοξεύτηκαν από την Υεμένη – τα οποία, σύμφωνα με εκπρόσωπο του Πενταγώνου, είχαν εκτοξευθεί «ενδεχομένως προς στόχους στο Ισραήλ» – μεγάλωσε το διακύβευμα.