Η Ευρώπη, τρεις πόλεμοι και ένα ενεργειακό «μάθημα»

Ουκρανία, Ισραήλ, Αζερμπαϊτζάν.

«Οι τρεις συγκρούσεις στα σύνορα της Ευρώπης επιβεβαιώνουν, η καθεμία με μοναδικό τρόπο, τον κίνδυνο που συνεχίζουμε να αντιμετωπίζουμε εξαρτώμενοι τόσο πολύ από τους υδρογονάνθρακες και τους παραγωγούς τους», οι οποίοι χρησιμοποιούν την ενέργεια ως βασικό γεωπολιτικό εργαλείο, παρατηρεί εύστοχα σε ανάλυση η γαλλική εφημερίδα Les Echos.

Εν μέσω της ατέρμονης εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, η ΕΕ «αποκήρυξε» το ρωσικό φυσικό αέριο, περνώντας από οικονομικές «Συμπληγάδες».

Με την ενεργειακή κρίση να έχει πια αμβλυνθεί στην Ευρώπη, το Αζερμπαϊτζάν -κομβικός ενεργειακός εταίρος των «27» και στενός σύμμαχος της Τουρκίας- εξαπέλυσε στρατιωτική επιχείρηση και κατέλαβε τον αυτονομιστικό αρμενικό θύλακα του Ναγκόρνο Καραμπάχ, πυροδοτώντας φόβους για εθνοκάθαρση και ερχόμενο σε πιο στενή ευθυγράμμιση με τη Ρωσία.

Το Μπακού «μπορεί να μην είναι σε θέση να εκπληρώσει τις φιλοδοξίες του για διπλασιασμό των εξαγωγών φυσικού αερίου προς την Ευρώπη έως το 2027», σύμφωνα με το Bloomberg.

«Δεν κατάφερε να εξασφαλίσει τις απαιτούμενες μακροπρόθεσμες συμφωνίες πωλήσεων, ώστε να προχωρήσει σε επενδύσεις πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων για ενίσχυση της παραγωγής του», γράφει το αμερικανικό πρακτορείο.

«Οι Ευρωπαίοι αγοραστές διστάζουν τώρα να δεσμευτούν στην προμήθεια ορυκτών καυσίμων για τις επόμενες δεκαετίες, ενώ τα επόμενα χρόνια άλλες επιλογές, όπως το LNG από τις ΗΠΑ και το Κατάρ, θα αρχίσουν να έρχονται στη Γηραιά Ήπειρο», ανέφερε το σχετικό ρεπορτάζ, παραμονή της τρομοκρατικής επίθεσης της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου.

Τώρα, με τις «φλόγες» του νέου πολέμου μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς να κινδυνεύουν να εξαπλωθούν στη Μέση Ανατολή, οι τιμές του πετρελαίου παίρνουν την ανιούσα, με εφιαλτικές προβλέψεις για εκτίναξη ακόμη και στα 150 δολάρια το βαρέλι.

Στο δε σενάριο γενικής ανάφλεξης, αναλυτές προειδοποιούν για τον κίνδυνο έκρηξης των πληθωριστικών πιέσεων και ύφεση για την παγκόσμια οικονομία.

«Πόλεμος» και στις αντλίες;

Έχουν περάσει 50 χρόνια από τότε που Άραβες παραγωγοί, με επικεφαλής τη Σαουδική Αραβία, επέβαλαν πετρελαϊκό εμπάργκο στους υποστηρικτές του Ισραήλ (ΗΠΑ, Βρετανία, Ολλανδία, Καναδά, Ιαπωνία) κατά τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ.

Με τη Σαουδική Αραβία στο «κατώφλι» των BRICS και τώρα ένα βήμα πίσω στην -αμερικανικής ώθησης- ιστορική προσέγγιση με το Ισραήλ, ορισμένοι αναλυτές εκφράζουν φόβους για πιθανή περαιτέρω μείωση της παραγωγής, όπως έκανε πρόσφατα σε συμφωνία με τη Ρωσία.

Κίνηση, που θα ωθούσε τις παγκόσμιες τιμές του «μαύρου χρυσού» σε νέα ύψη.

Ερωτηθείς ωστόσο για το εάν οι αραβικές χώρες θα πρέπει να μειώσουν την παραγωγή πετρελαίου ως αντίποινα για τις ενέργειες του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας, ο γενικός γραμματέας του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου (GCC)  ήταν κατηγορηματικός.

«Το GCC λειτουργεί ως σαφής και ειλικρινής εταίρος της διεθνούς κοινότητας ως εξαγωγέας πετρελαίου και δεν μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε αυτό ως όπλο, με οποιονδήποτε τρόπο», τόνισε ο Τζασέμ αλ Μπαντάουι.

Τουλάχιστον τέσσερις πηγές στον ΟΠΕΚ δήλωσαν εν τω μεταξύ στο πρακτορείο Reuters ότι ο οργανισμός δεν σκοπεύει να πραγματοποιήσει έκτακτη συνεδρίαση ή να λάβει οποιαδήποτε άμεση δράση, μετά το αίτημα του υπουργού Εξωτερικού του Ιράν προς τα μέλη του Οργανισμού Ισλαμικής Διάσκεψης (OIC) να επιβάλουν εμπάργκο πετρελαίου και άλλες κυρώσεις στο Ισραήλ.

«Το γεωπολιτικό περιβάλλον», υπογράμμισε πηγή του ΟΠΕΚ, «είναι διαφορετικό απ’ ότι πριν από 50 χρόνια».

Σε αντίθεση άλλωστε με το 1973, ο κύρος αγοραστής αργού του ΟΠΕΚ σήμερα δεν είναι δυτικά κράτη, αλλά η Ασία.

Το ίδιο ισχύει έως τώρα και με τις εξαγωγές πετρελαίου από τη Βενεζουέλα, που μόλις κατέληξε σε συμφωνία με τις ΗΠΑ για υπό όρους χαλάρωση των κυρώσεων στην παραγωγή και εξαγωγή πετρελαίου σε επιλεγμένες αγορές, τους επόμενους έξι μήνες.

Στο φόντο βρίσκεται το δυτικό εμπάργκο και πλαφόν στο ρωσικό πετρέλαιο και η ανάγκη αύξησης παγκοσμίως της ροής «μαύρου χρυσού».

Ευρωπαϊκά διλήμματα

Αν και η Ευρώπη βρίσκεται στο «σταυροδρόμι» γεωπολιτικά θερμών μετώπων -με την κρίση στη Μέση Ανατολή να πυροδοτεί ανησυχίες για νέες μεταναστευτικές ροές και φόβους για αναβίωση της τρομοκρατίας- εμφανίζεται και πάλι ουραγός στις εξελίξεις.

Όμως από την Ουκρανία έως το Ισραήλ, «αυτές οι κρίσεις έχουν κόστος που οι κυβερνήσεις μας δεν μπόρεσαν να προβλέψουν και δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά», σχολιάζει η Λουσί Ρομπεκέν στην ανάλυση στην Les Echos.

«Υπάρχουν δύο πιθανές απαντήσεις σε αυτό», προσθέτει.

Η πρώτη, αναφέρει, «είναι να ευνοήσουμε τους ασφαλέστερους προμηθευτές μας, οι οποίοι έχουν το πλεονέκτημα ότι είναι επίσης μεγάλες δημοκρατίες, όπως οι ΗΠΑ και η Νορβηγία».

Ωστόσο, παρατηρεί, οι υδρογονάνθρακές τους είναι σημαντικά ακριβότεροι από εκείνους που προέρχονται από τη Ρωσία και από τη Μέση Ανατολή.

Η δεύτερη λύση είναι να επιταχύνουμε την ενεργειακή μας μετατροπή και να αποκαταστήσουμε την ευρωπαϊκή κυριαρχία, υπογραμμίζει.

Εν μέσω όμως διαφωνιών μεταξύ των «27» και γι’ αυτό το θέμα, σχολιάζει, «απέχουμε πολύ από το να φτάσουμε εκεί».