Επιχειρηματικότητα 2023 – ΑΠΕ: Η πρώτη πηγή ενέργειας στην Ελλάδα

Πρώτη πηγή ηλεκτρικής ενέργειας  ήταν οι ΑΠΕ (Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας) στην Ελλάδα κατά το πρώτο  οκτάμηνο του έτους με 14.224 GWh (γιγαβατώρες) και με πολύ μεγάλη διαφορά από την ηλεκτροπαραγωγή από ορυκτά καύσιμα.  Μάλιστα, η συνεισφορά της «πράσινης» ενέργειας _  δηλαδή των αιολικών και φωτοβολταϊκών έργων και των μεγάλων υδροηλεκτρικών _ έφτασε στο   56,7%, υπερβαίνοντας την αντίστοιχη επίδοση του 2022, για την ίδια περίοδο,  κατά σχεδόν 8 ποσοστιαίες μονάδες (48,7%).

Σύμφωνα με επεξεργασμένα στοιχεία από τους αναλυτές του “The Green Tank” για πρώτη φορά οι ΑΠΕ ξεπέρασαν τα ορυκτά καύσιμα (λιγνίτη και ορυκτό αέριο μαζί) κατά σχεδόν 1,5 TWh (τεραβατώρες). Αν προστεθούν και τα μεγάλα υδροηλεκτρικά, τότε η καθαρή ενέργεια το οκτάμηνο του 2023 ξεπέρασε τα ορυκτά καύσιμα κατά σχεδόν 4 TWh.  Οι μεγάλες επιδόσεις όμως για τις ΑΠΕ στην Ελλάδα συνεχίζονται καθώς τον Αύγουστο έσπασε και το  ρεκόρ μηνιαίας ηλεκτροπαραγωγής με 2,231 GWh καθαρής ενέργειας.

Αιολική ενέργεια: Ένας «Βολταίρος» στο μεγαλύτερο υπεράκτιο αιολικό πάρκο του κόσμου

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο (ΕΕ-27), η Ελλάδα με αύξηση 50,2%, μεταξύ των οκταμήνων 2019 και 2022, κατατάσσεται 4η (έπειτα από την Ολλανδία, την Πολωνία και την Ουγγαρία) στην αύξηση της ηλεκτροπαραγωγής από καθαρή ενέργεια (ΑΠΕ και μεγάλα υδροηλεκτρικά) ανάμεσα στα 17 κράτη μέλη  τα οποία  περιλαμβάνουν  λιγνίτη ή λιθάνθρακα στο μίγμα ηλεκτροπαραγωγής τους.  Μάλιστα, σύμφωνα με το “The Green Tank”  η Ελλάδα είναι ένα από τα 4 κράτη μέλη   που δεν διαθέτουν πυρηνική ενέργεια (η οποία καταγράφεται και αυτή ως «πράσινη») και η ηλεκτροπαραγωγή από καθαρές πηγές ενέργειας ξεπέρασε εκείνη των ορυκτών καυσίμων κατά το πρώτο 8μηνο του 2023. Τα υπόλοιπα επτά κράτη μέλη που πέτυχαν κάτι αντίστοιχο, το κατάφεραν με χρήση πυρηνικής ενέργειας.

«Η Ελλάδα πλέον πρωταγωνιστεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο στην αξιοποίηση των ΑΠΕ για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με ήδη ευεργετικά αποτελέσματα στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της χώρας. Ωστόσο το μέλλον τους δεν είναι διόλου εγγυημένο. Τα προβλήματα στη χωροθέτηση, η έλλειψη δικτύων και υποδομών αποθήκευσης αλλά και τα σχέδια για νέες μονάδες ορυκτού αερίου, αποτελούν εμπόδια που πρέπει να ξεπεραστούν προκειμένου ο τομέας ηλεκτροπαραγωγής να απανθρακοποιηθεί πλήρως ως τα μέσα της επόμενης δεκαετίας», σημειώνει ο αναλυτής πολιτικής του  “The Green Tank” κ. Νικόλαος Μάντζαρης.

Καλπάζουν οι ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή

Η διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα της χώρας μας αυξάνεται διαρκώς, υπερκαλύπτοντας τον ηλεκτρικό «χώρο» που προβλέπεται, βάσει του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) να είναι διαθέσιμος έως το 2030. Ειδικότερα, η εγκατεστημένη ισχύς ΑΠΕ έχει ξεπεράσει τα 11,5 GW στο σύστημα μεταφοράς του ΑΔΜΗΕ και στο δίκτυο διανομής του ΔΕΔΔΗΕ.  Παράλληλα, έχουν δοθεί σε νέα έργα ΑΠΕ, ισχύος 15,5 GW,  όροι σύνδεσης με το  σύστημα –  δίκτυο  τα οποία αναμένεται ότι θα μπουν στην πρίζα πριν το 2030.

Άρα έως το τέλος της δεκαετίας τα έργα ΑΠΕ θα δεσμεύουν ηλεκτρικό χώρο   27 GW ενώ, εάν προστεθούν και χώρο για άλλα  2 GW που έχουν δεσμευθεί από τον ΑΔΜΗΕ για τη λειτουργία των  Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων που σχεδιάζονται,  φτάνουν στα  29 GW. Όσος δηλαδή είναι και ο ηλεκτρικός χώρος που θα διαθέτει η χώρα το 2030, βάσει και του νέου επενδυτικού προγράμματος του ΑΔΜΗΕ. Κι αυτό δίχως να συνυπολογιστεί ότι τα υφίστανται αιτήματα έργων ΑΠΕ για όρους σύνδεσης με το σύστημα φτάνουν τα 30 GW.

Για την αξιοποίηση της πλεονάζουσας ενέργειας των ΑΠΕ δύο λύσεις υπάρχουν: αφενός εξαγωγή της παραγόμενης ενέργειας, άρα και επέκταση των διεθνών διασυνδέσεων καθώς και η  προώθηση μονάδων αποθήκευσης ενέργειας, κυρίως αυτόνομων stand alone μπαταριών και μονάδων αντλησιοταμίευσης,  αλλά και με  προσθήκη συσσωρευτών στα έργα  ΑΠΕ (behind the meter).  Έτσι θωρακίζεται και το σύστημα όταν η ενεργειακή ζήτηση περιορίζεται, προλαμβάνοντας περικοπές πράσινης ενέργειας, οι οποίες είναι αναγκαίες για την ευστάθεια και ασφάλεια του συστήματος.

Ήδη το ΥΠΕΝ σχεδιάζει επέκταση του σχήματος οικονομικής στήριξης σταθμών αποθήκευσης   έως και  1.000 MW για μετά το 2026 και ενίσχυση έργων  ΑΠΕ με μονάδες αποθήκευσης, από τα 200 MW στα 1.000 MW.  Η πρώτη δημοπρασία για έργα αποθήκευσης (stand alone) έχει ολοκληρωθεί, από τις συνολικά τρεις ανταγωνιστικές διαδικασίες που έχουν προγραμματιστεί να διεξαχθούν για τη χορήγηση επενδυτικής και λειτουργικής ενίσχυσης έργων αποθήκευσης με  κονδύλια των 200 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης . Εντός των επόμενων ημερών αναμένεται να προκηρυχθεί και η δεύτερη δημοπρασία ενώ η τρίτη εκτιμάται ότι θα διεξαχθεί στις αρχές του 2024. Επίσης, αναζητούνται τρόποι περαιτέρω στήριξής τους με την επιτάχυνση της αδειοδοτικής τους ωρίμανσης ή με την παροχή κινήτρων για την προσθήκη μπαταριών σε υφιστάμενα ή νέα έργα ΑΠΕ.

Όσο για τις διεθνείς διασυνδέσεις που θα επιτρέψουν τις εξαγωγές «πράσινης» ενέργειας,  ήδη δρομολογείται από τον ΑΔΜΗΕ   η νέα “ηλεκτρική λεωφόρος” Ελλάδας-Γερμανίας Green Aegean Interconnector. Παράλληλα,  ο Διαχειριστής ωριμάζει  τη κατασκευή δεύτερης διασύνδεσης Ελλάδας-Ιταλίας (Θεσπρωτία-Melendugno-Galatina), με μεταφορική ικανότητα 1.000 MW που θα τριπλασιάσει το περιθώριο ανταλλαγών ηλεκτρικής ενέργειας από τα 500 MW στα 1.500 MW και τη νέα γραμμή, που θα διασυνδέσει το νέο Κέντρο Υπερυψηλής Τάσης στη Θεσπρωτία με  τον Υποσταθμό Fier στη Νότια Αλβανία καθώς και επιπλέον διασυνδέσεις με τη Βουλγαρία και την Τουρκία.