Η σύλληψη, ο εκτoπισμός και η φυλάκιση των πρωταίτιων της απριλιανής Δικτατορίας

Η 23η Οκτωβρίου 1974 είναι η ημέρα που τρεις μήνες μετά την πτώση της Χούντας, οι πρωταίτιοι της Δικτατορίας της 21ης Απριλίου τελικά συλλαμβάνονται και εκτοπίζονται προσωρινά στη νήσο Κέα (Τζια).

Είχε προηγηθεί, στις αρχές Σεπτεμβρίου,  εις βάρος τους μήνυση για προδοσία, από τον δικηγόρο Αλέξανδρο Λυκουρέζο, ενώ σε λίγες ημέρες, 17 Νοεμβρίου 1974, θα γίνονταν οι πρώτες βουλευτικές εκλογές από την πτώση της Χούντας.

Γράφει «ΤΟ ΒΗΜΑ» της 20ης Οκτωβρίου 1974:

«Το αργότερον ως την προσεχή Πέμπτη (σ.σ. 24 Οκτωβρίου) το Συμβούλιο Εφετών Αθηνών θα έχη αποφανθή περί της ασκήσεως ποινικής διώξεως σε βάρος των πρωτεργατών του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου. Την ποινική δίωξι επί εσχάτη προδοσία σε βάρος του δικτάτορος Γ. Παπαδοπούλου, Στ. Παττακού, Ν. Μακαρέζου, Δ. Ιωαννίδη, Κ. Ασλανίδη κλπ. Η τακτική ανάκρισις θα ανατεθή σε εφέτη και θα διαρκέση κατά υπολογισμούς τουλάχιστον τρεις μήνες. (…)

»Ως γνωστόν, μήνυσι εναντίον των πρωτεργατών της χούντας για εσχάτη προδοσία υπέβαλε ο δικηγόρος κ. Αλ. Λυκουρέζος».

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 20.10.1974, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Στις 23 Οκτωβρίου αποκαλύπτεται πώς ο Γεώργιος Παπαδόπουλος, μετά την πτώση της Χούντας, είχε προβεί  σε συνωμοτικές για το πολίτευμα κινήσεις και για τον λόγο αυτό, είχε τεθεί σε κατοίκον περιορισμό.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 23.10.1974, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Ο Παπαδόπουλος συνωμότης αλλά και μηνυτής

Γράφει «ΤΟ ΒΗΜΑ» της 23ης Οκτωβρίου 1974:

«Συνωμοτική δράση ανέπτυξε ο Γ. Παπαδόπουλος, από το Λαγονήσι, και σ’ αυτή, οφείλεται ο κατ’ οίκον περιορισμός του.

»Τη νέα αυτή εξέλιξη του θέματος Παπαδόπουλου, ύστερα από την άσκηση ποινικής διώξεως εναντίον του για τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, προκάλεσε η ακόλουθη δήλωση του Υπουργού Δημοσίας Τάξεως κ. Σόλωνος Γκίκα, που έγινε με αφορμή την πρόσφατη μήνυση του πρώην δικτάτορα εναντίον του επικεφαλής της φρουράς του υπομοιράρχου για παράνομη κατακράτηση:

«Κατά περιελθούσας εις ημάς πληροφορίας, ο μηνυτής εκινείτο συνωμοτικώς. Επομένως, λόγοι δημοσίας τάξεως και γενικωτέρου δημοσίου συμφέροντος επέβαλον την λήψιν των μέτρων, τα οποία και ελήφθησαν τη εντολή μου».

»Όπως είναι γνωστό, ο Γ. Παπαδόπουλος υπέβαλε στις 11 Οκτωβρίου μήνυση εναντίον του υπομοιράρχου, που είναι επι κεφαλής της φρουράς της επαύλεώς του στο Λαγονήσι, για τον κατ’ οίκον περιορισμό που του έχει επιβληθή, τον οποίο εχαρακτήρισε ως  παράνομο κατακράτηση.

»Το μέτρο του περιορισμού του Γ. Παπαδοπούλου ελήφθη στις 25 Σεπτεμβρίου, ύστερα από εντολή του Υπουργού Δημόσιας Τάξεως, όπως αποκαλύπτεται τώρα. (…) Κυβερνητική πηγή – ο τότε Υφυπουργός παρά των Πρωθυπουργώ κ. Λαμπρίας – περιορίσθηκε να δηλώση στις 26 Σεπτέμβριου, ότι ο πρώην δικτάτορας φρουρείται στην κατοικία του και δεν έχει τη δυνατότητα ελευθεροκοινωνίας. (…)

»Κατά την εφημερίδα «Γκάρντιαν» η κράτηση του Γ. Παπαδόπουλου συνδεόταν ενδεχομένως με τις μηνύσεις εναντίον του για εσχάτη προδοσία»».

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 24.10.1974, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Η σύλληψη

Τελικά στις 23 Οκτωβρίου, ο Γεώργιος Παπαδόπουλος και άλλα ηγετικά στελέχη της 21ης Απριλίου συλλαμβάνονται και εκτοπίζονται στην Κέα (Τζια).

Γράφει «ΤΟ ΒΗΜΑ» της 24ης Οκτωβρίου 1974:

«Συνελήφθησαν χθες τα ξημερώματα και εξορίσθηκαν αμέσως στην Κέα πέντε πρωτεργάτες του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου 1967. Οι Γεώργιος Παπαδόπουλος, Στυλιανός Παττακός, Νικόλαος Μακαρέζος, Ιωάννης Λαδάς και Μιχαήλ Ρουφογάλης, οι οποίοι κατηγορούνται ότι ανέπτυξαν και πάλι συνωμοτική δράση.

»Ο απόστρατος υποστράτηγος Δημήτριος Ιωαννίδης δεν συνελήφθη διότι – σύμφωνα με κυβερνητική ανακοίνωση “δεν φέρεται έχων συνεργασίαν με τους άλλους εκτοπισθέντας” (σ.σ. στη συνωμοτική εκείνη τους απόπειρα). Σύμφωνα όμως, με ασφαλείς πληροφορίες ο Δ. Ιωαννίδης έχει εξαφανισθή.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 25.10.1974, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Η ανακοίνωση

»Η είδηση για την εκτόπιση των “πέντε” της χούντας έγινε γνωστή νωρίς χθες το πρωί με την ακόλουθη κυβερνητική ανακοίνωση:

“Η Κυβέρνησις αντιμετωπίζει με αποφασιστικότητα τας υπόπτους κινήσεις των υπευθύνων της επταετούς ανωμαλίας. Οι αρμόδιοι υπουργοί απεφάσισαν την εκτόπισιν των Γεωργίου Παπαδόπουλου, Στυλιανού Παττακού, Νικολάου Μακαρέζου, Ιωάννου Λαδά και Μιχαήλ Ρουφογάλη.

Ούτοι αναπτύσσουν συνωμοτικήν δραστηριότητα προκαλούν ανησυχίας και δημιουργούν τας προϋποθέσεις διαταράξεως της ησυχίας και της γαλήνης του λαού. Καθ’ όν χρόνον καλείται ούτος να ασκήση τα κυριαρχικά του δικαιώματα, δια την ολοκλήρωσιν της δημοκρατικής νομιμότητος. (σ.σ. Βουλευτικές εκλογές 17ης Νοεμβρίου 1974)

Η εκτόπισης αυτών εξ’ άλλου εξυπηρετεί και το έργον της Δικαιοσύνης προς κολασμόν των προταιτίων των ανωμαλιών της επταετίας, διότι καθιστά αδύνατον την φυγάδευσίν των εκτός της Επικρατείας».

Η προφυλάκιση και η δίκη

Τελικά οι πρωταίτιοι της 21ης Απριλίου, ανάμεσα τους και ο Δημήτριος Ιωαννίδης προφυλακίστηκαν τον Ιανουάριο του 1975.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 15.1.1975, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 25.10.1974, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Η «δίκη των πρωταιτίων» όπως έμεινε στην Ιστορία ξεκίνησε στις 28 Ιουλίου 1975 και ολοκλήρωθηκε στις 23 Αυγούστου του ίδιου έτους.

Όπως γράφει «ΤΟ ΒΗΜΑ» της 24ης Αυγούστου 1975:

»Γεώργιος Παπαδόπουλος, Στυλιανός Παττακός και Νικόλαος Μακαρέζος κρίθηκαν ένοχοι εσχάτης προδοσίας και στάσεως χωρίς ελαφρυντικά. Ποινή: Θάνατος και ισόβια κάθειρξη.

»Γρ. Σπαντιδάκης, Γ. Ζωιτάκης, Δημ. Ιωαννίδης, Ι. Λαδάς, Α. Λέκκας, Μ. Ρουφογάλης, Κ. Παπαδόπουλος και Μ. Μπαλόπουλος κρίθηκαν ένοχοι για εσχάτη προδοσία και στάση εν καιρώ ειρήνης χωρίς το επιβαρρυντικό ότι υπήρξαν υποκινητές και επικεφαλής. Ποινή: Ισόβια κάθειρξη και στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων για πέντε χρόνια.

»Οδ. Αγγελής και Ν. Ντερτιλής ένοχοι για εσχάτη προδοσία και στάση. Ποινή: Είκσι χρόνια κατά συγχώνευση.

»Ν. Γκαντώνας και Στ. Καραμπέρης ένοχοι για εσχάτη προδοσία και στάση. Ποινή: Κατά συγχώνευση δεκαπέντε χρόνια.

»Γ. Κωνσταντόπουλος: Κατά συγχώνευση δώδεδα χρόνια.

»Ε. Τσάκας: Κατά συγχώνευση οκτώ χρόνια.

»Δ. Σταματελόπουλος: Πέντε χρόνια. Κ. Καρύδας και Αλ. Χατζηπέτρος αθώοι».

Οι θανατικές καταδίκες δεν εκτελέστηκαν. Όπως αναφέρεται και στο πρωτοσέλιδο του «ΒΗΜΑΤΟΣ» της 24ης Αυγούστου 1975, η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή αποφάσισε «να κινήση αυτεπαγγέλτως τον μηχανισμό απονομής χάριτος – μετριασμού ποινών και η θανατική καταδίκη των τρίων από τους πραξικοπηματίες δεν θα εκτελεσθή».

Στους καταδικασθέντες σε θάνατο απονεμήθηκε χάρη και αποφασίσθηκε «η μετατροπή των επιβληθεισών τριών θανατικών ποινών εις ισόβια δεσμά».