Το Παρίσι γίνεται «Arte Povera»

Μια σημαντική έκθεση «Arte Povera» θα εγκαινιαστεί το ερχόμενο φθινόπωρο στο Bourse de Commerce (Συλλογή Pinault) στο Παρίσι και θα οργανωθεί από την κορυφαία επιμελήτρια και πρώην διευθύντρια του Castello di Rivoli Museo d’Arte Contemporanea στο Τορίνο, Carolyn Christov-Bakargiev.

«Η έκθεση… σκοπεύει να ανατρέξει τόσο στις ιταλικές ρίζες όσο και στη διεθνή επιρροή του κινήματος, μέσω μιας μεγάλης συλλογής σημαντικών έργων από δεκατρείς βασικούς της Arte Povera», αναφέρεται σε ανακοίνωση του Bourse de Commerce.

Η έκθεση, η οποία θα ανοίξει για το κοινό τον Σεπτέμβριο του 2024, θα περιλαμβάνει έργα από τη «αξιοσημείωτη συλλογή «Arte Povera» της Συλλογής Pinault» μαζί με «εξαιρετικά έργα» από το Castello di Rivoli. «Η έκθεση θα υποδεχθεί επίσης έργα (δανεισμένα) από διάφορες άλλες σημαντικές δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές, τόσο γαλλικές όσο και ιταλικές, συμπεριλαμβανομένων των ίδιων των καλλιτεχνών της Arte Povera», προσθέτει η ανακοίνωση.

Photo: Wikimedia Commons

Οι καλλιτέχνες εξερεύνησαν μια σειρά από πρωτότυπες διαδικασίες και μη συμβατικά «καθημερινά» υλικά

Οι καλλιτέχνες που θα «εκπροσωπηθούν» στην επικείμενη έκθεση είναι οι Giovanni Anselmo, Pier Paolo Calzolari, Γιάννης Κουνέλλης, Marisa και Mario Merz και Giulio Paolini. Θα εκτεθούν επίσης έργα του Alighiero Boetti (στη συλλογή Pinault υπάρχουν έργα του Boetti, όπως το Catasta, του 1967, μια κατασκευή που αποτελείται από δώδεκα τετραγωνικούς ράβδους από ινοτσιμέντο τοποθετημένες σε ένα κανονικό μοτίβο πλέγματος).

Τον περασμένο μήνα, ο Ιταλός επιμελητής Francesco Manacorda ανέλαβε καθήκοντα διευθυντή του Castello di Rivoli, ενός από τα σημαντικότερα ιδρύματα σύγχρονης τέχνης της Ιταλίας. Θα αναλάβει τα καθήκοντά του τον ερχόμενο Ιανουάριο, αντικαθιστώντας τον Christov-Bakargiev, ο οποίος βρίσκεται στη θέση αυτή από το 2016.

Τα υλικά που χρησιμοποιούσαν οι καλλιτέχνες περιλάμβαναν χώμα, κουρέλια και κλαδιά

Για τι μιλάμε όταν λέμε «Arte Povera»;

Η Arte Povera ήταν ένα ριζοσπαστικό καλλιτεχνικό κίνημα ιταλικής προέλευσης από τη δεκαετία του 1960 έως τη δεκαετία του 1970, του οποίου οι καλλιτέχνες εξερεύνησαν μια σειρά από πρωτότυπες διαδικασίες και μη συμβατικά «καθημερινά» υλικά.

Arte Povera σημαίνει κυριολεκτικά «φτωχή τέχνη», αλλά η λέξη φτωχή εν προκειμένω αναφέρεται στη διερεύνηση ενός μεγάλου φάσματος από υλικά πέρα από τα παραδοσιακά, όπως ελαιοχρώματα σε καμβά, μπρούντζο ή σκαλιστό μάρμαρο.

Photo: Flickr | Jean-Pierre Dalbéra

Τα υλικά που χρησιμοποιούσαν οι καλλιτέχνες περιλάμβαναν χώμα, κουρέλια και κλαδιά. Χρησιμοποιώντας τέτοια υλικά που θεωρητικά «ήταν για τα σκουπίδια» είχαν ως στόχο να αμφισβητήσουν και να ανατρέψουν τις αξίες του εμπορευματοποιημένου συστήματος των σύγχρονων γκαλερί.

Η Arte povera αναδύθηκε μέσα σε έναν αστικό ιστό πολιτιστικής δραστηριότητας, τα χρόνια που η Ιταλία είχε «κυριευτεί» από οικονομική αβεβαιότητα

Συλλογική ταυτότητα

Ο εν λόγω όρος εισήχθη από τον Ιταλό κριτικό τέχνης και επιμελητή, Germano Celant, το 1967. Όταν αναφερόταν στην arte povera, ο Celant δεν μιλούσε στην ουσία για την έλλειψη χρημάτων, αλλά για τη δημιουργία τέχνης χωρίς τους περιορισμούς των παραδοσιακών πρακτικών και υλικών. Τα πρωτοποριακά κείμενά του και μια σειρά σημαντικών εκθέσεων έδωσαν μια συλλογική ταυτότητα σε έναν αριθμό νέων Ιταλών καλλιτεχνών που είχαν την έδρα τους στο Τορίνο, το Μιλάνο, τη Γένοβα και τη Ρώμη. Η Arte povera αναδύθηκε μέσα σε έναν αστικό ιστό πολιτιστικής δραστηριότητας, τα χρόνια που η Ιταλία είχε «κυριευτεί» από οικονομική αβεβαιότητα.

Ο κριτικός τέχνης Germano Celant, γνωστός για την υπεράσπιση του κινήματος Arte Povera, πέθανε από Covid-19 στο νοσοκομείο San Raffaele του Μιλάνου το 2020.

Photo: Wikimedia Commons

Κορυφαίοι καλλιτέχνες υπήρξαν οι Giovanni Anselmo, Alighiero Boetti, Pier Paolo Calzolari, Luciano Fabro, Piero Gilardi, Jannis Kounellis, Mario Merz, Marisa Merz, Giulio Paolini, Pino Pascali, Giuseppe Penone, Michelangelo Pistoletto, Emilio Prini και Gilberto Zorio. Εργάστηκαν με ποικίλους και διαφορετικούς τρόπους. Ζωγράφιζαν, σμίλευαν, φωτογράφιζαν και έκαναν περφόρμανς και εγκαταστάσεις, δημιουργώντας έργα μεγάλης υλικής παρουσίας αλλά και μικρής κλίμακας.

Επιρροή της arte povera

Το κίνημα άνθισε κατά την περίοδο 1967-1972, αλλά η επίδραση που άσκησε στη μεταγενέστερη τέχνη ήταν διαχρονική. Μπορούμε επίσης να το θεωρήσουμε ως την ιταλική συμβολή στην εννοιολογική τέχνη. Στην Ιαπωνία, η ομάδα mono-ha μελέτησε την ουσία των υλικών και απομακρύνθηκε από τον τεχνολογικό μοντερνισμό. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι όροι anti-form και post-minimalism χρησιμοποιήθηκαν για να περιγράψουν έργα που απέρριπταν τα σταθερά βιομηχανικά σχήματα και τις κομψές φόρμες της μινιμαλιστικής γλυπτικής.

*Με πληροφορίες από: theartnewspaper | tate | Κεντρική φωτογραφία θέματος:  Flickr | Daniel Kelly