Το ανέκδοτο της παγκόσμιας ειρήνης

Πρέπει να ήταν το 2015. Μετά το δημοψήφισμα αλλά και τις μεγάλες μεταναστευτικές ροές στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Δεν θυμάμαι με ποια αφορμή, γινόταν μια εκδήλωση σε κεντρικό βιβλιοπωλείο της Αθήνας.

Στο πάνελ συμμετείχαν κυρίως λογοτέχνες, ανάμεσά τους και η Κική Δημουλά. Ένα από τα θέματα που θίχτηκαν ήταν και το Προσφυγικό. Με ζητούμενο το πώς θα μπορούσε να βοηθήσει στην υποδοχή των προσφύγων και πέρα από κυβερνητικές πολιτικές, ο μέσος πολίτης.

Το να παίρνεις θέση δεν είναι οπαδισμός όπως προσπαθούν να μας πείσουν οι τηρούντες ίσες αποστάσεις – που μόνο ίσες δεν είναι. Είναι στάση ζωής.

Η Δημουλά, ζήτησε από το κοινό ιδέες και προτάσεις προς συζήτηση. Αφού ακούστηκαν μία δύο, πήρε τον λόγο ένας κύριος από το βάθος της αίθουσας. Γύρω στα εξήντα πέντε με εβδομήντα, φιγούρα βγαλμένη από πλάνο διαδήλωσης, με εμφάνιση εντελώς δηλωτική της κομματικής του ταυτότητας.

Στην τοποθέτησή του ήταν κάθετος και αδιαπραγμάτευτος. «Παγκόσμια ειρήνη. Αυτή είναι η μόνη λύση. Τίποτα δεν μπορούμε να κάνουμε εμείς αν δεν συμφωνήσουν οι «μεγάλοι» για παγκόσμια ειρήνη».

Η Δημουλά τού απάντησε ότι αυτό είναι ευχή όλων αλλά επειδή δεν το έβλεπε να επιτυγχάνεται άμεσα, τι θα μπορούσαμε να κάνουμε έως τότε; «Τίποτα. Αν δεν γίνει παγκόσμια ειρήνη, εμείς δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα».

«Σύμφωνοι, δεν μπορούμε να λύσουμε εμείς το πρόβλημα, αλλά μέχρι να το λύσουν αυτοί που υποτίθεται ότι μπορούν, εμείς δεν πρέπει να κάνουμε κάτι;». «Ο,τι και να κάνουμε δεν θα έχει αποτέλεσμα αν δεν γίνει παγκόσμια ειρήνη».

«Και μέχρι τότε; Θα τους αφήσουμε τους ανθρώπους στην τύχη τους;». Μην τα πολυλογώ, η συζήτηση συνεχίστηκε κάπως έτσι με τον κύριο ανένδοτο μέχρι που αποχώρησε από την αίθουσα της εκδήλωσης συνεχίζοντας να μουρμουρίζει περί παγκόσμιας ειρήνης.

Οι ευχές για ειρήνη από τον καναπέ μας βέβαια, δεν έχουν σχέση με το «Σαλόμ» που είπε η 85χρονη Ισραηλινή Γιοσεβέντ Λίβσιτς στον απαγωγέα της μόλις αφέθηκε ελεύθερη

Δεν αμφισβητώ τις καλές και αγαθές προθέσεις του κυρίου, μόνο που, ξιφουλκώντας στην αρένα του ανέφικτου, έχανε τη «μάχη» με τις συνθήκες της πραγματικότητας.

Είναι η ίδια ακριβώς αίσθηση που έχω και τώρα όταν βλέπω ευχές για λύση στο Παλαιστινιακό που εικονογραφούνται με περιστέρια, κλάδους ελαίας, αγκαλιασμένα εβραιόπουλα, μουσουλμανόπουλα και χριστιανόπουλα και «give peace a chance».

Μακάρι να ζούσαμε σε έναν ειδυλλιακό κόσμο όπου θα πλέκαμε ολημερίς στεφάνια αλλά δεν ζούμε. Και η Ιστορία μάς έχει διδάξει ότι αυτός ο κόσμος είναι ουτοπία. Αν η θέση μας λοιπόν απέναντι σε ό,τι συμβαίνει τώρα είναι «να αγκαλιαστούν οι λαοί», είμαστε ρομαντικοί μέχρι αφέλειας – στην καλύτερη περίπτωση.

Είναι σαν να γυρίζουμε την πλάτη μας στην πραγματικότητα και να συμφιλιωνόμαστε, έστω να συνθηκολογούμε, συνειδητά ή ασυνείδητα, με την ιδέα ότι η κατάσταση θα παραμείνει ως έχει.

Και πρόκειται για μια εγωκεντρική θέαση του προβλήματος αφού, μεγάλα παιδιά είμαστε, γνωρίζουμε ότι η ευχή για ειρήνη είναι, στην ουσία, επίδειξη πασιφισμού. Θα το συνειδητοποιήσουμε αν σκεφτούμε έναν άνθρωπο να περπατάει στα συντρίμμια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και να λέει: «Να αγαπιέστε, να μην τσακώνεστε».

Το να παίρνεις θέση δεν είναι οπαδισμός όπως προσπαθούν να μας πείσουν οι τηρούντες ίσες αποστάσεις – που μόνο ίσες δεν είναι. Είναι στάση ζωής.

Η διαχείριση της βίας

Συμφωνούμε αρχικά στο ότι δεν υπάρχει καλή και κακή βία. Υπάρχει όμως αξιολόγηση του τρόπου διαχείρισης της βίας. Το πότε και πώς αποφασίζεις να «φρικάρεις με αυτά που γίνονται».

Πριν από μία εβδομάδα γράφτηκαν σεντόνια αποτροπιασμού για τους Ισραηλινούς που βομβάρδισαν νοσοκομείο με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 500 άμαχοι. Από την αρχή, οι φωτογραφίες διέψευδαν ότι τα πράγματα έγιναν έτσι. Χθες, οι «New York Times» και το ΒBC παραδέχθηκαν το λάθος τους να ρίξουν τις ευθύνες στο Ισραήλ για την έκρηξη στο νοσοκομείο στη Γάζα.

Η απάντηση από το μέτωπο του ισαποστακισμού είχε ήδη δοθεί: «Δεν έχει σημασία ποιος έριξε τη ρουκέτα όταν έχουμε 500 νεκρούς».

Δεν είχαμε, τελικά, 500 νεκρούς αλλά και ένας μόνο να υπήρχε το ίδιο θα ήταν. Το θέμα είναι από τους πόσους νεκρούς και πάνω έχει σημασία να δώσουμε όνομα στο κακό.

Γιατί το κακό όταν δεν ονοματίζεται, όταν δεν έχει δράστη, στην ουσία αθωώνεται. Και ξεχνιέται. Για να επαναληφθεί.

Premium έκδοση «ΤΑ ΝΕΑ»