Κατασκοπευτικοί δορυφόροι αποκάλυψαν εκατοντάδες αρχαία φρούρια στη Συρία

Εικόνες από αμερικανικούς κατασκοπευτικούς δορυφόρους της εποχής του Ψυχρού Πολέμου βρήκαν νέα χρήση στα χέρια αρχαιολόγων, οι οποίοι ανακάλυψαν εκατοντάδες ρωμαϊκά φρούρια που δείχνουν καταρρίπτουν την κρατούσα άποψη για την αρχαία Συρία και το Ιράκ.

Οι αρχαίες κατασκευές που αναγνώρισε η νέα μελέτη ίσως έχουν πια χαθεί λόγω αλλαγής του τοπίου από την οικιστική ανάπτυξη, τους πολέμους και τη βιομηχανική γεωργία από την εποχή που τραβήχτηκαν οι φωτογραφίες.

Παρόλα αυτά, η ανακάλυψη που παρουσιάζεται στην επιθεώρηση Antiquity δίνει μια νέα εικόνα για την ιστορία αυτής περιοχής του κόσμου.

Όταν τα πρώτα ερείπια ρωμαϊκών κατασκευών ανακαλύφθηκαν ανάμεσα στον Τίγρη και τον Ευφράτη σε μια από τις πρώτες εναέριες έρευνες τη δεκαετία του 1920, οι αρχαιολόγοι συμπέραναν ότι επρόκειτο για οχυρωματικά έργα που προστάτευαν τα ανατολικά σύνορα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας από την ιρανική Αυτοκρατορία των Σασσανιδών.

Όμως η νέα μελέτη υποδεικνύει ότι τα οχυρά δεν χτίστηκαν για να κρατούν μακριά τον εχθρό, αλλά για να παρέχουν καταφύγιο στα καραβάνια των εμπόρων της εποχής.

Ρωμαϊκά φρούρια που ανακαλύφθηκαν τη δεκαετία του 1920 στην πρώτη έρευνα από αέρος (Antoine Poidebard)

Αποχαρακτηρισμένες εικόνες

Οι ερευνητές αξιοποίησαν δορυφορικές εικόνες υψηλής ανάλυσης από δύο αμερικανικά προγράμματα: το πρόγραμμα Corona (1960-1972), του οποίου οι φωτογραφίες αποχαρακτηρίστηκαν το 1995, και το πρόγραμμα Hexagon (1971-1986), του οποίου οι εικόνες αποκαλύφθηκαν στο ευρύ κοινό το 2011.

«Η γεωργία και η αστικοποίηση έχει καταστρέψει πολλούς αρχαιολογικούς χώρους. Αυτές οι παλιές εικόνες μάς επιτρέπουν να δούμε πράγματα που συχνά είναι κρυμμένα ή δεν υπάρχουν πια» δήλωσε στο CNN ο Τζέσι Κασάνα του Κολεγίου Ντάρτμουθ στις ΗΠΑ, επικεφαλής της μελέτης.

Ο Κασάνα και οι συνεργάτες του χτένισαν μια περιοχή 300.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων –έκταση διπλάσια της Ελλάδας- χωρίζοντάς την σε τετράγωνα με πλευρά 5 χιλιομέτρων.

Αναγνώρισαν έτσι 4.500 ανθρώπινες κατασκευές, ανάμεσά τους 396 τετράγωνες ή παραλληλόγραμμες δομές που ακολουθούν τον σχεδιασμό των ρωμαϊκών φρουρίων.

Αν και το πότε κατασκευάστηκαν παραμένει ασαφές, οι ερευνητές υποθέτουν ότι χτίστηκαν από τον 3^ο έως τον 6^ο αιώνα.

Αυτά τα άγνωστα ως σήμερα οχυρά ακολουθούν τις διαδρομές που συνέδεαν τα ρωμαϊκά λιμάνια στη Μεσόγειο με τον Δρόμο του Μεταξιού. Και, σε αντίθεση με τα οχυρά που είχαν ανακαλυφθεί τον προηγούμενο αιώνα, τα οποία εκτείνονταν από τον βορρά προς τον νότο, κατά μήκος των συνόρων της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, οι εκατοντάδες νέες κατασκευές εκτείνονται από τη δύση προς την ανατολή.

Η κρατούσα άποψη «ήταν ψευδής» σχολίασε ο Κασάνα στον δικτυακό τόπο του Science, «Στην πραγματικότητα υπάρχει ένας τεράστιος αριθμός [φρουρίων] που εκτείνεται από την Ανατολική Μεσόγειο μέχρι τον ποταμό Τίγρη» στο Ιράκ, ανέφερε.

Το συμπέρασμα είναι ότι δεν πρόκειται για έργα που προστάτευαν τα ανατολικά σύνορα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας αλλά ενδιάμεσοι σταθμοί και καταφύγια κατά μήκος εμπορικών διαδρόμων.

Κάτω από κανονικές συνθήκες, το επόμενο βήμα για τους αρχαιολόγους θα ήταν να προχωρήσουν και ανασκαφές.

Όμως η περιοχή είναι σήμερα υπερβολικά επικίνδυνη για επιτόπιες έρευνες και οι ερευνητές θα πρέπει να περιμένουν.