Ομάδα Μαύρων Γυναικών του Μπρίξτον: «Ήμασταν ισότιμες και μη ιεραρχικές»

Με τη συμπλήρωση των πενήντα χρόνων από τη δημιουργία της επιδραστικής αντιρατσιστικής συλλογικότητας, μια νέα συλλογή των γραπτών τους ήρθε στο φως, από μια εποχή που κυριαρχούσε ο ρατσισμός και η προκατάληψη.

«Πριν από πενήντα χρόνια, μια ομάδα γυναικών που συμμετείχε στο βρετανικό κίνημα των Μαύρων Πανθήρων, κουράστηκε να αγνοείται. Στις ανδροκρατούμενες συζητήσεις υπήρχε έντονη έλλειψη ενδιαφέροντος για τα γυναικεία ζητήματα και οι ιεραρχικές δομές «ανάγκαζαν» κάποια μέλη να μην έχουν φωνή», γράφει η Tobi Thomas.

Σύμφωνα με έγγραφα του Υπουργείου Εσωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου δεκάδες γυναίκες ινδικής και πακιστανικής καταγωγής υποβλήθηκαν σε τεστ παρθενίας από τους υπαλλήλους μετανάστευσης κατά την είσοδό τους στη χώρα

«Είχαμε δημιουργήσει μια ομάδα γυναικών αλλά δεν ήταν καθόλου δημοφιλής στους Πάνθηρες», θυμάται η συνταξιούχος ακαδημαϊκός Beverley Bryan. «Γιατί μαζεύονται αυτές οι γυναίκες;» ρωτούσαν κάποιοι από τους άνδρες.

Ομάδα Μαύρων Γυναικών του Brixton

Έτσι, η Bryan και οι φίλες της ίδρυσαν την Ομάδα Μαύρων Γυναικών του Brixton (BBWG), η οποία ξεκίνησε εκστρατεία για να ενημερώσει και να ευαισθητοποιήσει για τα προβλήματα που επηρεάζουν τις μαύρες γυναίκες σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο.

Επιπροσθέτως, θύματα του ρατσιστικού μένους ήταν και γυναίκες μετανάστριες ινδικής και πακιστανικής καταγωγής. Στη Βρετανία της δεκαετίας του 1970, πραγματοποιήθηκε η δίκη των Mangrove Nine και σύμφωνα με έγγραφα του Υπουργείου Εσωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου δεκάδες γυναίκες ινδικής και πακιστανικής καταγωγής υποβλήθηκαν σε τεστ παρθενίας από τους υπαλλήλους μετανάστευσης κατά την είσοδό τους στη χώρα, ενώ τη δεκαετία του ’80 έγιναν μάρτυρες των αναταραχών στο Μπρίξτον.

«Λόγω των γεγονότων που σημάδευσαν εκείνη την εποχή, αισθανθήκαμε την επείγουσα ανάγκη για (την ίδρυση) μιας τέτοιας ομάδας», λέει η Νιγηριανοβρετανή συγγραφέας Amina Mama, ένα από τα πρώτα μέλη της BBWG.

«Άνθρωποι δέχονταν επιθέσεις και φυλακίζονταν, με φόντο τις εξεγέρσεις του Μπρίξτον». Το μέγεθος της βίας που είδε η συλλογικότητα τους, τις ώθησε στη δράση: «Γυναίκες που έσπρωχναν καροτσάκια στο πίσω μέρος των βαν», θυμάται η Mama.

Το ασυνήθιστο που ανακάλυψε ο Μίλερ ήταν ότι τα άρθρα γράφονταν συλλογικά, χωρίς να χρησιμοποιούνται μεμονωμένα ψευδώνυμα

«Φτάσαμε στη δημιουργία του Brixton Black Women’s Group παλεύοντας για κάτι, αλλά έγινε επίσης ένα μέρος όπου μπορούσαμε να μάθουμε τις ευατές μας με διαφορετικό τρόπο», λέει η συγγραφέας και ακαδημαϊκός Gail Lewis, επίσης ένα από τα πρώτα μέλη του BBWG.

Η Mama συμφωνεί – μπήκε στην συλλογικότητα έχοντας περάσει τα προηγούμενα τέσσερα χρόνια στη Σκωτία. «Είχα την ίδια όρεξη να βρίσκομαι ανάμεσα σε ομοϊδεάτισσες. Ήταν καταπληκτικό να βρίσκω αδελφές και να νιώθω αυτή την αίσθηση αλληλεγγύης».

«Speak Out!»

Με αφορμή την 50η επέτειο από την ίδρυση της ομάδας, τα γραπτά της BBWG συγκεντρώθηκαν για πρώτη φορά και κυκλοφόρησαν σε μορφή βιβλίου. Το «Speak Out!», που χαρακτηρίστηκε ως «μοναδικό και ουσιώδες» από τη βραβευμένη με Booker συγγραφέα Bernardine Evaristo, απαρτίζεται από τα κείμενα του γραπτού υλικού της ομάδας. Το έντυπο, που επίσης ονομαζόταν Speak Out!, «ήταν ένας τρόπος να προσεγγίσουμε άλλες γυναίκες που μπορεί να είχαν παρόμοιες εμπειρίες», σύμφωνα με τη Lewis. Περιελάβανε τα πάντα, από αναφορές για το έργο που έκανε η ομάδα και πολιτικές τοποθετήσεις μέχρι κριτικές θεατρικών έργων, ταινιών και μυθιστορημάτων.

Ήταν η πρώτη εθνική οργάνωση μαύρων γυναικών στο Ηνωμένο Βασίλειο

Ο Milo Miller, ο εκδότης της συλλογής, άρχισε να συλλέγει αρχειακό υλικό το 2016, όταν «έπεσε πάνω» στο έργο της ομάδας στο πλαίσιο της διδακτορικής του διατριβής. Το ασυνήθιστο που ανακάλυψε ο Μίλερ ήταν ότι τα άρθρα γράφονταν συλλογικά, χωρίς να χρησιμοποιούνται μεμονωμένα ψευδώνυμα. «Οι νεότεροι δεν δύνανται να το πιστέψουν. Έπρεπε να σκεφτόμαστε κάθε λέξη με συλλογικές διαδικασίες», λέει η Lewis.

«Νομίζω ότι το Speak Out! είναι μια καλή απόδειξη της ιδεολογίας του κινήματος μας αλλά και της πρακτικής μας – το γεγονός και μόνο ότι δεν δημοσιεύσαμε τα ονόματα μας στο υλικό έδειξε πραγματικά ποσο ισότιμες και μη ιεραρχικές ήμασταν ως ομάδα», λέει η Mama. «Η ύπαρξη του Speak Out! ήταν θεμελιώδης από άποψη ιδεολογικής διόρθωσης, γιατί ήμασταν μια ομάδα που θεωρούσαμε τις ευατές μας μέρος ενός κινήματος, οπότε αυτό ήταν το μέσο μας για την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση άλλων ανθρώπων. Δεν μπορείς να έχεις ένα κίνημα χωρίς ένα εργαλείο επικοινωνίας και αυτό ήταν το δικό μας».

«Κεντρικός κόμβος»

«Παρόλο που η BBWG ήταν εν ενεργεία μόνο για 16 χρόνια, η κληρονομιά της, τόσο ως «κεντρικός κόμβος» της μαύρης κοινότητας όσο και ως πολιτική οργάνωση, ενέπνευσε πολλές άλλες φεμινιστικές και αντιρατσιστικές ομάδες τα επόμενα χρόνια. Για παράδειγμα, συνέβαλε καθοριστικά στην ίδρυση της Οργάνωσης Γυναικών Αφρικανικής και Ασιατικής Καταγωγής, η οποία έδρασε από το 1978 έως το 1982 και η οποία ήταν επίσης η πρώτη εθνική οργάνωση μαύρων γυναικών στο Ηνωμένο Βασίλειο».

Ωστόσο, παρά τον εξωστρεφή χαρακτήρα της, η ομάδα θεωρούνταν κυρίως κοινότητα. «Η ομάδα ήταν ιδιαίτερα αλληλέγγυα και υποστηρικτική και πραγματικά βελτίωσε τις δεξιότητες μας στο να επιχειρηματολογούμε και να συζητάμε για τα πράγματα που έχουν σημασία» λέει η Sona Osman, δικηγόρος που εντάχθηκε στην ομάδα, όταν ήταν μόλις είκοσι χρονών.

«Και τώρα αν υπήρχε μια τέτοια ομάδα, θα ήμουν εκεί κατευθείαν», σημειώνει.

*Με πληροφορίες από: Guardian | Tobi Thomas | Κεντρική φωτογραφία θέματος: Verso