Ανάπηρη γυναίκα νεκρή

Η Κατερίνα είχε σκλήρυνση κατά πλάκας. Εκδηλώθηκε στα 14 χρόνια της και ήταν πια 42. Το τελευταίο διάστημα είχε μια επιδείνωση της νόσου και οι κινητικές της βλάβες έγιναν πιο έντονες κι εμφανείς. Αυτό είναι κάτι που –κυκλικά – συμβαίνει στην σκλήρυνση κατά πλάκας.

Βεβαίως, η Κατερίνα ήταν μία ανάπηρη γυναίκα. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε μια βαθιά ευγονική, πατριαρχική κοινωνία. Γιατί η Κατερίνα είναι θύμα πολλαπλώς. Η παιδοκτονία είναι το τελευταίο κίνητρο στην περίπτωσή της.

Τα ανάπηρα άτομα αντιμετωπίζονται –στην απόλυτη, μα απόλυτη πλειοψηφία των περιπτώσεων – ως «βάρη». Καταναλώνουν περισσότερα από όσα παράγουν, αφού επιβαρύνουν το κοινωνικό κράτος κι αυτομάτως σε ένα σκληρά ταξικό κόσμο, είναι πολίτες δεύτερης, τρίτης, τελευταίας κατηγορίας. Τα ανάπηρα άτομα είναι, επίσης, τρομακτικά. Κοινωνικά ανένταχτα καθώς παραμένουν, η ιστορία τους μας θλίβει. Λυπόμαστε που γεννήθηκαν ανάπηρα, λυπόμαστε που έγιναν ανάπηρα ξαφνικά, λυπόμαστε που έγιναν ανάπηρα σταδιακά. Πάντως, τα λυπόμαστε.

Εκτός και αν μας ενοχλούν. Αν, ας πούμε, οι παρίες της κοινωνίας θέλουν να διεκδικήσουν ισότητα. Για αρχή, να ζούνε κι έπειτα να ζήσουν με αξιοπρέπεια. Να έχουν ένα εισόδημα, για παράδειγμα, να θέλουν προσβάσιμες πόλεις, να δουλεύουν, να σπουδάζουν. Να σπουδάζουν; Εις βάρος των υγειών παιδιών μας; Ανήκουστο κι αυτό. Να μπαίνουν, δηλαδή, σε σχολές με σχετική μοριοδότηση. Να προστατεύονται ως ανάπηροι εργαζόμενοι. Να λαμβάνουν, ακόμη και επιδόματα. Εκεί, πια, οι ανάπηροι είναι «βολεμένοι» και γίνονται «πρόβλημα».  Το κοινωνικό κράτος δεν αξίζει σε όλους, τελικά.

Χωρίς άντρα, χωρίς παιδιά κι ανάπηρη η ατομική της αξία σε μια σκληρά πατριαρχική κοινωνία είναι οπωσδήποτε πιο χαμηλή

Οι «ηρωικοί γονείς» κι οι «ήρωες της ζωής»

Οι ανάπηροι πολίτες, όμως, είναι πρώτα από όλα, ήρωες. «Ήρωες της ζωής». Θα πρέπει να παραδεχτούμε πως η επιβίωση στην ευγονική κοινωνία, είναι πράγματι ένα κατόρθωμα.  Από τον τρόπο που αποκλείεται το άτομο από την κοινωνική ζωή, μέχρι την ακραία φτώχεια, μέχρι τον ρατσισμό. Μέχρι την προσπάθεια να πας να κατουρήσεις ας ένα μπαρ που δεν έχει τουαλέτες αναπήρων, στην τελική.

Όμως, οι πραγματικοί ήρωες και οι αληθινοί «μάρτυρες» είναι οι γονείς τους. Μα το φαντάζεστε τώρα, να περιμένεις με λαχτάρα να κάνεις το παιδάκι σου και να σου φτιάξει «περιορισμένο»; Κινητικά, νοητικά, με ένα επιπλέον χρωμόσωμα.

Ή, ακόμη χειρότερα, να το μεγαλώνεις και να σου βγαίνει αυτιστικό; Ή να γίνεται ανάπηρο ξαφνικά. Να είναι «κανονικό» και να παθαίνει ένα ατύχημα, εκεί που δεν το περιμένεις, να εμφανίζεται –ας πούμε– σκλήρυνση κατά πλάκας.

Είναι «ηρωικό» το περιβάλλον του ανάπηρου ανθρώπου. Συγκινεί η άδικη μοίρα. Δε συγκινεί η έλλειψη σοβαρού κοινωνικού κράτους, πολιτικής ένταξης κι ισότητας. Δε συγκινεί η καλή ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, αλλά συγκινεί το «δράμα» των γονιών. Και, επίσης, πουλάει.

Κανένας δεν θα κατηγορήσει αυτούς τους γονείς που προτιμούν τα ιδρύματα ή επιθυμούν να υπάρχουν ειδικά σχολεία. Δομές που βρίθουν από καταγγελίες για κακοποίηση και απάνθρωπη μεταχείριση των αναπήρων. Αλλά και τί να κάνεις, να τους αφήσεις «αυτούς» να εμπλακούν με τον «αρτιμελή» πληθυσμό; Τους προστατεύεις και προστατεύεις και τον εαυτό σου, που «δεν αντέχεις άλλο».

Κάπως έτσι ο πατέρας της Κατερίνας την έπνιξε, επειδή δεν άντεχε πια να την βλέπει να ταλαιπωρείται πια.

Ανάπηρη γυναίκα

Η Κατερίνα, όμως, δεν ήταν μόνο ένα ανάπηρο άτομο γενικώς. Ήταν γυναίκα, σκοτωμένη από τον πατέρα της. Αν το ανάπηρο παιδί είναι βάρος μία φορά, η ανάπηρη γυναίκα είναι βάρος διπλό.

Η Κατερίνα ζούσε μόνη της. Ήταν 42 χρονών, είχε τη ζωή της. Είχε ένα αναπηρικό σκούτερ για να εξυπηρετείται και το τελευταίο διάστημα, που η κατάσταση της βλάβης της επιδεινώθηκε, χρειαζόταν περισσότερη βοήθεια.

Η Κατερίνα ήταν ανύπαντρη και χωρίς παιδιά. Όπως πολλές γυναίκες. Αλλά η Κατερίνα, αν και αυτοεξυπηρετούμενη, ήταν περισσότερο «θλιβερή» περίπτωση. Είναι ούτως ή άλλως «αποτυχία» να μην παντρευτείς και να μην κάνεις παιδιά –δηλαδή, να μη σε διαλέξει κανένας. Αλλά να είσαι και ανάπηρη, αυτό είναι πια καταδίκη!

Χωρίς άντρα, χωρίς παιδιά κι ανάπηρη η ατομική της αξία σε μια σκληρά πατριαρχική κοινωνία είναι οπωσδήποτε πιο χαμηλή. Μια γυναίκα που χρειάζεται την βοήθεια του πατέρα της, αντί να του παρέχει τη δική της, είναι οπωσδήποτε μια περίπτωση τραγική και ένα βάρος ασήκωτο.

Τόσο πολύ, που ο πατέρας της δεν άντεξε να την βλέπει να υποφέρει κι έχουμε έτσι ακόμη μια γυναικοκτονία.

Τα ανάπηρα άτομα είναι πολύ πιο συχνά θύματα από οποιαδήποτε άλλα, ακόμη και στο πλαίσιο του ίδιου του κοινωνικού αποκλεισμού. Ή μάλλον, είμαστε, καθώς η γράφουσα είναι κι εγώ ανάπηρη γυναίκα και μάλιστα με σκλήρυνση κατά πλάκας. Είμαστε πιο αποκλεισμένα ξεκινώντας από την ίδια την προσβασιμότητα και φτάνοντας στις πιο ακραίες εκφάνσεις κι εκφράσεις του ρατσιστικού μίσους.  Είμαστε περισσότερο φτωχά, περισσότερο κακοποιημένα, άνθρωποι πολύ κατώτερου θεού. Η Κατερίνα δεν είναι η πρώτη γυναίκα ανάπηρη που δολοφονείται, ούτε ο πρώτος ανάπηρος άνθρωπος. Δεν πέρασε ούτε μήνας από την δολοφονία του Αντώνη Καριώτη.  Μετρώντας απώλειες, λοιπόν.