Μπορεί η Αμερική να διαχειριστεί 2+1 πολέμους;

Τρεις ημέρες μετά την επιδρομή της Χαμάς, το αεροπλανοφόρο USS Gerald Ford, κατέπλευσε στην ανατολική Μεσόγειο με τον συνοδευτικό στόλο του. Μια δεύτερη ομάδα κρούσης, με επικεφαλής το αεροπλανοφόρο USS Eisenhower, πλέει στη Μέση Ανατολή, πιθανώς για να πλησιάσει το Ιράν. Αεροσκάφη και συστήματα αεράμυνας αποστέλλονται στην περιοχή και επίσης ετοιμάζονται στρατεύματα.

Πρόκειται για εντυπωσιακή επίδειξη της ταχύτητας και της κλίμακας με την οποία η Αμερική μπορεί να αναπτύξει στρατιωτική δύναμη υπεράκτια. Η επίδειξη δύναμης στέλνει δύο μηνύματα. Προς το Ιράν και τους πληρεξούσιους του να μείνουν μακριά και προς Ισραήλ ότι δεν είναι μόνο. Οι αμερικανικές δυνάμεις μπορεί ακόμη να λάβουν εντολή να αναλάβουν δράση αν ο πόλεμος εξαπλωθεί.

Το Ισραήλ προετοιμάζεται για χερσαία επιχείρηση. Η βία στη Δυτική Όχθη εντείνεται. Και οι ανταλλαγές πυραύλων και πυροβολικού μεταξύ του Ισραήλ και της λιβανέζικης σιιτικής πολιτοφυλακής Χεζμπολάχ, προμηνύουν ένα δεύτερο μέτωπο.

Στις 22 Οκτωβρίου, ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ Λόιντ Όστιν, προειδοποίησε για την «προοπτική μιας σημαντικής κλιμάκωσης» κατά των αμερικανικών δυνάμεων. Τρεις ημέρες νωρίτερα, ένα αμερικανικό πολεμικό πλοίο στην Ερυθρά Θάλασσα κατέρριψε πυραύλους κρουζ και μη επανδρωμένα αεροσκάφη που εκτοξεύτηκα κατά του Ισραήλ από πολιτοφυλακές Χούτι που ευθυγραμμίζονται με το Ιράν στην Υεμένη. Οι αμερικανικές βάσεις στο Ιράκ και τη Συρία έχουν επίσης δεχτεί επίθεση από ρουκέτες και μη επανδρωμένα αεροσκάφη, που πιθανώς εκτοξεύτηκαν από άλλους πληρεξουσίους του Ιράν.

«Αυτή είναι η πιο επικίνδυνη στιγμή από τον Ψυχρό Πόλεμο», υποστήριξε μιλώντας στον Economist ο Μάθιου Κρόνινγκ της δεξαμενής σκέψης Atlantic Council, στην Ουάσιγκτον. «Εάν το Ιράν και η Χεζμπολάχ εμπλακούν, η Αμερική μπορεί να νιώσει υποχρεωμένη να απαντήσει. Και τότε η Κίνα μπορεί να δει ευκαιρία να δοκιμάσει κάτι εναντίον της Ταϊβάν;».

Ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν δεν υπερέβαλε όταν είπε στους Αμερικανούς σε πρόσφατη τηλεοπτική ομιλία ότι ο κόσμος βρισκόταν σε ένα σημείο καμπής: «Οι αποφάσεις που λαμβάνουμε σήμερα θα καθορίσουν το μέλλον για τις επόμενες δεκαετίες».

Όταν η Αμερική βοήθησε την Ουκρανία να αντισταθεί στη ρωσική εισβολή πέρυσι, πολλοί ρώτησαν αν είχε τα μέσα για να αποτρέψει μια διαφαινόμενη κινεζική επίθεση κατά της Ταϊβάν. Το ερώτημα είναι ακόμη σημαντικότερο τώρα που η Αμερική επιδιώκει επίσης να υπερασπιστεί το Ισραήλ. Κατά την άποψη του κ. Μπάιντεν, η βοήθεια φίλων δεν είναι μόνο δυνατή αλλά απαραίτητη, δηλώνοντας ότι οι συμμαχίες κρατούν τις ΗΠΑ ασφαλείς.

Μετά τον Ψυχρό Πόλεμο

Τα ερωτήματα παραμένουν καθώς οι ακαδημαϊκοί συζητούν εάν και πότε ο «μονοπολικός» κόσμος, στον οποίο η Αμερική κέρδισε μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, επανήλθε σε έναν «διπολικό», στον οποίο η Αμερική αμφισβητείται από την Κίνα και όχι από τη Σοβιετική Ένωση, ή εάν είναι ήδη ένας «πολυπολικός» κόσμος με πολλά κέντρα εξουσίας. Ο Τζόζεφ Νάι, ακαδημαϊκός του Χάρβαρντ, όρισε την εθνική ισχύ σε τρεις διαστάσεις: στρατιωτική, οικονομική και «ήπια ισχύ», δηλαδή, την ικανότητα, μεταξύ άλλων, να πείθεις άλλους να κάνουν το θέλημα σου.

Σε στρατιωτικούς όρους, η Αμερική παραμένει κολοσσός. Αντιπροσωπεύει το 39% των παγκόσμιων αμυντικών δαπανών σε συναλλαγματικές ισοτιμίες της αγοράς, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Ερευνών Ειρήνης της Στοκχόλμης.

Οικονομικά, ο κόσμος είναι διπολικός με τρόπο που δεν ήταν ποτέ κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, με την οικονομική παραγωγή της Κίνας κάπως μικρότερη από αυτή της Αμερικής στις συναλλαγματικές ισοτιμίες της αγοράς και να την ξεπερνά στην ισοτιμία αγοραστικής δύναμης (αν και οι Αμερικανοί παραμένουν πολύ πλουσιότεροι από τους Κινέζους).

Η ήπια δύναμη είναι πιο δύσκολο να μετρηθεί, αλλά από αυτή την άποψη ο κόσμος είναι πιο πολυπολικός, λέει ο κ. Κρόνινγκ.

Ωστόσο, στη Μέση Ανατολή, η Αμερική εξακολουθεί να είναι το «απαραίτητο έθνος», μια έννοια που διαδόθηκε από την αείμνηστη πρώην υπουργό Εξωτερικών Μαντελίν Όλμπραϊτ. Είναι η μόνη χώρα που είναι πρόθυμη και ικανή να μεσολαβήσει μεταξύ των περιφερειακών ηγετών και να διαμορφώσει τα γεγονότα. Αυτό περιλαμβάνει τη διασφάλιση του ανοίγματος ενός (ακόμα ανεπαρκούς) ανθρωπιστικού διαδρόμου στη Γάζα.

Ενάντια σε αυτόν τον κεντρικό ρόλο, ωστόσο, είναι το γεγονός ότι τρεις Άραβες ηγέτες -ο βασιλιάς Αμπντάλα της Ιορδανίας, ο Αιγύπτιος πρόεδρος Αμπντέλ-Φατάχ αλ-Σίσι και ο Παλαιστίνιος Μαχμούντ Αμπάς δεν ανταποκρίθηκαν στις κλήσεις του κ. Μπάιντεν. Ο πρόεδρος επρόκειτο να τους συναντήσει στο Αμμάν στις 18 Οκτωβρίου, μετά την επίσκεψη στο Ισραήλ. Όμως, μια μέρα νωρίτερα, μια έκρηξη σε ένα νοσοκομείο της Γάζας σκότωσε δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες Παλαιστίνιους, με τα δύο πλευρές να αλληλοκατηγορούνται. Ο κ. Μπάιντεν τάχθηκε με το Ισραήλ, όχι όμως και οι Άραβες ηγέτες που ακύρωσαν τη σύνοδο κορυφής αφού ο κ. Αμπάς κήρυξε τριήμερο πένθος και επέστρεψε στην Δυτική Όχθη. Τότε ακριβώς η Αμερική έμοιαζε με απαραίτητη δύναμη.

Λάθος εκκίνηση

Η προτεραιότητα του κ. Μπάιντεν ήταν η αναζωογόνηση της αμερικανικής οικονομίας. Δανείστηκε την προστατευτική νοοτροπία του προκατόχου του, Ντόναλντ Τραμπ, και πρόσθεσε μεγάλες δόσεις επιδοτήσεων και βιομηχανικής πολιτικής για να προωθήσει, μεταξύ άλλων, την πράσινη τεχνολογία και την κατασκευή ημιαγωγών. Είναι ευχάριστο ότι η αμερικανική οικονομία έχει ξεπεράσει τις επιδόσεις άλλων χωρών στον πλούσιο κόσμο. Ελπίζει ότι τέτοιες πολιτικές θα μείωναν την κοινωνική και πολιτική πόλωση που τροφοδοτεί τον λαϊκισμό. Επίσης ήλπιζε ότι θα ενίσχυαν την Αμερική στον βαθύτερο ανταγωνισμό της με την Κίνα. Περιγράφοντας την εποχή ως εποχή «ανταγωνισμού σε μια εποχή αλληλεξάρτησης», ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Μπάιντεν, Τζέικ Σάλιβαν, λέει ότι η εξωτερική και η εσωτερική πολιτική είναι πιο αλληλένδετες από ποτέ.

Στο εξωτερικό, ο κ. Μπάιντεν προσπάθησε επίσης να αναζωογονήσει τις συμμαχίες που ο Τραμπ είτε είχε παραμελήσει είτε είχε απειλήσει να αναιρέσει. Ανανέωσε τη συμφωνία New START με τη Ρωσία, περιορίζοντας τα πυρηνικά όπλα μεγάλου βεληνεκούς, ως μέρος της προσπάθειάς του να δημιουργήσει «μια σταθερή, προβλέψιμη σχέση» με τον Ρώσο ηγέτη, Βλαντιμίρ Πούτιν.

Αλλαγή εστίασης

Πάνω από όλα, η εξωτερική πολιτική του Μπάιντεν σήμαινε να κάνει πολύ λιγότερα στη Μέση Ανατολή, μια περιοχή που είχε απασχολήσει έντονα πολλούς Αμερικανούς προέδρους. Προσπάθησε να τερματίσει τους πολέμους στο Ιράκ και το Αφγανιστάν. Υποσχέθηκε να αποκαταστήσει την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, την οποία είχε υπογράψει ο Μπαράκ Ομπάμα το 2015 και ο Ντόναλντ Τραμπ εγκατέλειψε το 2018, για να περιορίσει τον κίνδυνο ενός πυρηνικού Ιράν. Αρχικά είπε ότι η Σαουδική Αραβία πρέπει να αντιμετωπίζεται ως «παρίας». Επέστρεψε στη μακροχρόνια υποστήριξη της Αμερικής για τη «λύση των δύο κρατών», δηλαδή τη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους δίπλα στο Ισραήλ, αν και κατέβαλε ελάχιστη προσπάθεια προς αυτό.

Τίποτα από αυτά δεν πέτυχε, σύμφωνα με τον Ecvonomist. Όταν ο κ. Πούτιν εισέβαλε στην Ουκρανία οι ανταλλαγές πληροφοριών στο πλαίσιο του New Start ανεστάλησαν. Η χαοτική αποχώρηση της Αμερικής από το Αφγανιστάν επέτρεψε στους Ταλιμπάν να επιστρέψουν στην εξουσία αμέσως. Ταυτόχρονα, η Κίνα πήρε τα εύσημα για την αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας, καλύπτοντας το κενό που άφησε η αμερικανική αδιαφορία.

Ο Μπάιντεν επισκέφθηκε την Τζέντα τον Ιούλιο του περασμένου έτους για να συμφιλιωθεί με τον πρίγκιπα διάδοχο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν. Ο  πρόεδρος δεν μπόρεσε να πείσει τον de facto κυβερνήτη του μεγαλύτερου εξαγωγέα πετρελαίου στον κόσμο να βοηθήσει στη συγκράτηση των τιμών του πετρελαίου. Αντίθετα, η Σαουδική Αραβία προσχώρησε σε μια συμφωνία με τη Ρωσία για να διατηρήσει τις τιμές σε υψηλά επίπεδα. Επιπλέον, έθεσε έναν υψηλό πήχη για την εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ που ο κ. Μπάιντεν ήλπιζε να επιφέρει: παραχωρήσεις στο Παλαιστινιακό ζήτημα, αμοιβαία αμυντική συμφωνία με την Αμερική, και εμπλουτισμός ουρανίου από την Σαουδική Αραβία για να αντισταθμιστεί το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Η ομάδα Μπάιντεν υπέκυψε στην παραμέληση. «Η περιοχή της Μέσης Ανατολής είναι πιο ήσυχη σήμερα από ό,τι ήταν εδώ και δύο δεκαετίες», δήλωσε ο κ. Σάλιβαν – λίγες μέρες πριν από την επίθεση της Χαμάς.

Οι σύμμαχοι της Αμερικής σε όλο τον κόσμο, ειδικά στην Ασία, θέτουν δύο φαινομενικά αντιφατικές ερωτήσεις, τόνισε στον Economist η Κόρι Σέικτης δεξαμενής σκέψης American Enterprise Institute. Πρώτον, θα εκτραπούν οι αμερικανικοί πόροι και η προσοχή στη Μέση Ανατολή; Δεύτερον, θα αποτύχει η αποφασιστικότητα της Αμερικής στη μία ή στην άλλη κρίση; «Εάν επιτρέψουμε να αποσταθεροποιηθεί η ασφάλεια της Ευρώπης από τη ρωσική επιθετικότητα ή επιτρέψουμε στο Ισραήλ να υποστεί μια τρομερή τρομοκρατική επίθεση, θα πιστέψουν ότι δεν μας ενδιαφέρει κανένα άλλο πρόβλημα», υποστηρίζει.

Η αξιοπιστία της Αμερικής ως συμμάχου εξαρτάται τόσο από την φερεγγυότητα όσο και από την ικανότητα. Δεδομένων των πολλών συμμαχιών της Αμερικής, οι ακαδημαϊκοί έχουν συζητήσει εδώ και καιρό τη σημασία της αξιοπιστίας: η αποτυχία τήρησης των υποχρεώσεων προς έναν σύμμαχο επηρεάζει τις δεσμεύσεις προς τους άλλους; Η εγκατάλειψη του πολέμου στο Βιετνάμ από την Αμερική, για παράδειγμα, δεν έβλαψε πολύ τη θέλησή της να υπερασπιστεί τη δυτική Ευρώπη. Η Δύση κέρδισε τον ψυχρό πόλεμο.

Αυτές τις μέρες το ερώτημα είναι κατά πόσον η απρόοπτη αποχώρηση της Αμερικής από το Αφγανιστάν υπονόμευσε την αμερικανική αξιοπιστία και ενθάρρυνε τη Ρωσία να εισβάλει στην Ουκρανία. Ο Τοντ Γούλτερς, ο πρώην στρατιωτικός διοικητής των δυνάμεων του ΝΑΤΟ, πρότεινε πέρυσι ότι ήταν ένας από τους πολλούς παράγοντες. Όμως ο κ. Σάλιβαν επιμένει ότι, στην πραγματικότητα, η αποχώρηση από το Αφγανιστάν «βελτίωσε τη στρατηγική μας ικανότητα» να απαντήσουμε στην εισβολή στην Ουκρανία και στην απειλή για την Ταϊβάν.

Όσον αφορά τη στρατιωτική ικανότητα, η Αμερική πρέπει να προμηθεύσει όπλα στην Ουκρανία, την Ταϊβάν και τώρα το Ισραήλ. Αυτό εγείρει αμφιβολίες για το εάν οι αμυντικές της βιομηχανίες μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες τους καθώς και τις δικές της. Γενικά η Αμερική στέλνει διαφορετικά όπλα στις τρεις χώρες, αλλά ορισμένες απαιτήσεις αλληλεπικαλύπτονται. Για παράδειγμα, οι οβίδες πυροβολικού των 155 χιλιοστών έχουν αρχίσει να σπανίζουν, και η Αμερική αναφέρεται ότι έχει εκτρέψει μια αποστολή που προοριζόταν για την Ουκρανία προς το Ισραήλ.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία έδειξε πως μεγάλες συγκρούσεις καταναλώνουν τεράστιες ποσότητες πυρομαχικών. Τα πολεμικά παιχνίδια υποδηλώνουν ότι, σε έναν πόλεμο για την Ταϊβάν, η Αμερική θα εξαντλούσε γρήγορα τους πύραυλους μεγάλου βεληνεκούς κατά των πλοίων που θα ήταν πιο χρήσιμοι για την απόκρουση μιας κινεζικής εισβολής στην Ταϊβάν.

Τέτοια προβλήματα μπορούν να λυθούν με χρόνο και χρήμα, αλλά και τα δύο είναι σε έλλειψη λόγω της πόλωσης της Αμερικής και της παράλυσης του Κογκρέσου.

Οι Ρεπουμπλικάνοι, ειδικά εκείνοι της τάσης «Πρώτα η Αμερική» του κ. Τραμπ, έχουν γίνει όλο και πιο σκεπτικιστές για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Επιπλέον, το Κογκρέσο δεν μπόρεσε να περάσει νομοσχέδια μετά την απομάκρυνση του προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων, Κέβιν ΜακΚάρθι.

Ο κ. Μπάιντεν ελπίζει ότι η διακομματική συμπάθεια προς το Ισραήλ να ξεμπλοκάρει τα πράγματα. Ζήτησε από το Κογκρέσο ένα τεράστιο ποσό 106 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε συμπληρωματικές δαπάνες για την εθνική ασφάλεια. Επιδιώκει να προλάβει τις μελλοντικές διχαστικές ψήφους για την Ουκρανία, διαθέτοντας 61 δισεκατομμύρια δολάρια σε στρατιωτική και οικονομική βοήθεια στη χώρα, για να περάσει την θυελλώδη εκλογική περίοδο της Αμερικής το 2024. Για να το κάνει πιο εύγευστο, το έχει τυλίξει με άλλες δαπάνες που οι Ρεπουμπλικάνοι θα έπρεπε να βρίσκουν πιο ελκυστικές, συμπεριλαμβανομένων 14 δισεκατομμυρίων δολαρίων για το Ισραήλ. $2 δις για μεταφορές στρατιωτικού εξοπλισμού στον Ινδο-Ειρηνικό (πιθανώς στην Ταϊβάν). σχεδόν 12 δισεκατομμύρια δολάρια σε διάφορα μέτρα για την ενίσχυση διαχείρισηα των μεταναστών στα νότια σύνορα. και 3 δισ. δολάρια για την υποβρύχια αμυντική-βιομηχανική βάση.

Οι διαφορετικές απειλές

«Η Χαμάς και ο Πούτιν αντιπροσωπεύουν διαφορετικές απειλές, αλλά μοιράζονται αυτό το κοινό: και οι δύο θέλουν να εκμηδενίσουν πλήρως μια γειτονική δημοκρατία», δήλωσε ο Μπάιντεν. Ωστόσο, για τον  Economistμ ο πόλεμος του Ισραήλ είναι διαφορετικός από τον πόλεμο της Ουκρανίας από πολλές απόψεις. Ο ένας αφορά τις διεθνείς αντιλήψεις. Η Αμερική βοηθά την Ουκρανία στο όνομα του καταστατικού του ΟΗΕ, του απαραβίαστου των κυρίαρχων συνόρων και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Υπερασπίζοντας το Ισραήλ, η Αμερική υποστηρίζει μια χώρα που παραβιάζει το διεθνές δίκαιο χτίζοντας εβραϊκούς οικισμούς σε κατεχόμενα εδάφη, απορρίπτει το κράτος για τους Παλαιστινίους και κατηγορείται ότι επιβάλλει συλλογικές τιμωρίες στους Παλαιστίνιους, αν όχι ότι διαπράττει εγκλήματα πολέμου, βομβαρδίζοντας και πολιορκώντας την Γάζα.

Ενώ οι δυτικοί σύμμαχοι είναι σχεδόν ενωμένοι για την υπεράσπιση της Ουκρανίας, είναι διχασμένοι στο ζήτημα της Παλαιστίνης. Ένα ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών που ζητούσε «ανθρωπιστικές παύσεις» στις μάχες στη Γάζα υποστηρίχθηκε από τη Γαλλία και 11 άλλες χώρες, αλλά η Βρετανία (μαζί με τη Ρωσία) απείχαν και οι ΗΠΑ άσκησαν βέτο, με το σκεπτικό ότι δεν αναγνώριζε Το δικαίωμα του Ισραήλ να υπερασπιστεί τον εαυτό του.

Ένας δεύτερος παράγοντας είναι ο ρόλος της ίδιας της Αμερικής. Στην Ευρώπη ενεργεί σε απόσταση αναπνοής, στέλνοντας όπλα, πληροφορίες και χρήματα στην Ουκρανία, αλλά όχι στρατεύματα. Στη Μέση Ανατολή αναπτύσσει τις δικές της δυνάμεις για να προστατεύσει το Ισραήλ από την επίθεση του Ιράν και των συμμάχων του. Ο εναγκαλισμός του κ. Μπάιντεν με το Ισραήλ είναι λίαν αισθητός –ο Μπάιντεν αυτοαποκαλείται Σιωνιστής– αλλά είναι επίσης μια προσπάθεια να επηρεαστεί και να περιοριστεί το Ισραήλ. «Εάν η στρατηγική αγκαλιάσματος του Μπάιντεν λειτουργήσει για την παροχή μιας πιο βαθμονομημένης ισραηλινής απάντησης, οι άνθρωποι θα τη δουν ως το ιδιαίτερο ταλέντο του Μπάιντεν», λέει ο Εμίλ Χοκάγιεμ του βρετανικού Διεθνούς Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών. «Εάν δεν λειτουργήσει, η Αμερική θα θεωρηθεί ως εμπλεκόμενη στη σύρραξη».

Κανόνες Μέσης Ανατολής

Η περιφερειακή δυναμική προσθέτει ένα επιπλέον στοιχείο. Τα αραβικά κράτη είναι διφορούμενα. Πολλοί απεχθάνονται τη Χαμάς, ως παρακλάδι της Μουσουλμανικής Αδελφότητας που αμφισβητεί την κυριαρχία τους, και έχουν συνάψει ειρήνη με το Ισραήλ ή έχουν σιωπηρές σχέσεις μαζί του. Ωστόσο, όταν οι Παλαιστίνιοι πολεμούν, αυτές οι χώρες αναγκάζονται να υπερασπιστούν την παλαιστινιακή υπόθεση. Έχοντας δεχθεί διαδοχικά κύματα Παλαιστινίων προσφύγων, δεν θέλουν περισσότερα. Πράγματι, φοβούνται ότι το Ισραήλ θέλει κρυφά να λύσει το πρόβλημά του διώχνοντας περισσότερους Παλαιστίνιους.

Η κρίση στη Γάζα, σημειώνει ο κ. Χοκάγιεμ, έχει στρέψει την προσοχή πίσω στην Παλαιστίνη μετά από χρόνια αμερικανικών προσπαθειών να την αγνοήσουν ή να την λύσουν από «έξω προς τα μέσα», δηλ. εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Ισραήλ και Αράβων κρατών και μόνο τότε να ασχοληθεί με τους Παλαιστινίους. Ωστόσο, το αποτέλεσμα στη Γάζα αφήνεται σκόπιμα κενό. Το Ισραήλ επιμένει ότι η Χαμάς δεν πρέπει να κυβερνήσει ξανά τη Γάζα. Η Αμερική λέει ότι το Ισραήλ δεν πρέπει να την καταλάβει ξανά. Κανείς εκ των δύο δεν λέει ποια μπορεί να είναι η εναλλακτική λύση. Ο κ. Νετανιάχου, επιπλέον, έχει κάνει ό,τι μπορούσε για να σαμποτάρει το παλαιστινιακό κράτος. Μετά την επίθεση της Χαμάς, αυτός και πολλοί Ισραηλινοί, θα είναι ακόμη πιο πεπεισμένοι ότι αποτελεί θανάσιμο κίνδυνο.

Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι παραδέχονται πρόθυμα ότι δεν έχουν στρατηγική για την «επόμενη μέρα». Το μοντέλο των δύο κρατών, λέει ο κ. Χοκάγιεμ, «ήταν μια προτίμηση, όχι μια πολιτική». Εάν μια λύση φαίνεται αδύνατη, είναι μόνο εν μέρει λόγω της εγγενούς δυσκολίας συμφιλίωσης δύο εθνικιστικών επιταγών, του Ισραήλ και της Παλαιστινιακής, στην ίδια γη. Είναι επίσης «το κόστος της αμερικανικής αναπροσαρμογής», λέει ο κ. Χοκάγιεμ. «Είναι πιο δύσκολο για την Αμερική να επιστρέψει στο παιχνίδι έχοντας μείνει έξω για μεγάλο χρονικό διάστημα».

Η Κίνα και η Ρωσία δεν ενδέχεται να προσφέρουν υποκατάστατο της αμερικανικής διπλωματίας, αλλά θα χαρούν να δουν τις δυσχέρειες των ΗΠΑ και θα τονίσουν τους ισχυρισμούς περί αμερικανικής διπροσωπίας. Πριν από την επίσκεψή του στην Ουάσιγκτον αυτή την εβδομάδα, ο Γουάνγκ Γι, ο υπουργός Εξωτερικών της Κίνας, περιέγραψε τις ενέργειες του Ισραήλ ως «πέρα από το εύρος της αυτοάμυνας» και δεν ανέφερε τη Χαμάς.

Ο αντίκτυπος της κρίσης μπορεί να είναι πιο απτός σε ορισμένες αμφιταλαντευόμενες χώρες λέει ο Ρίτσαρντ Φοντέιν του Κέντρου για μια Νέα Αμερικανική Ασφάλεια. Πρόκειται για χώρες που είναι «πολυδεσμευμένες» και για την πίστη των οποίων η Αμερική, η Κίνα και η Ρωσία ανταγωνίζονται όλο και πιο έντονα. Η Σαουδική Αραβία μπορεί να απαιτήσει υψηλότερο τίμημα από το Ισραήλ και την Αμερική εάν θέλει ποτέ να ακολουθήσει τους γείτονές της στον Κόλπο, το Μπαχρέιν και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, στη σύναψη επίσημων δεσμών με το Ισραήλ.

Η Τουρκία, ένας αμφίσημος σύμμαχος της Δύσης στην κρίση της Ουκρανίας, θα μπορούσε να γίνει πιο εχθρική. Αν και προσπάθησε να βελτιώσει τις σχέσεις με το Ισραήλ και καταδίκασε τη δολοφονία Ισραηλινών αμάχων, ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν φιλοξενεί ηγέτες της Χαμάς και έχει οξύνει την καταγγελία του για την απάντηση του Ισραήλ ως «ισοδύναμη με γενοκτονία».

Η Ινδονησία, η πολυπληθέστερη μουσουλμανική χώρα στον κόσμο, αναπόφευκτα συμπάσχει με τους Παλαιστίνιους. Αν και η Ινδία θεωρεί τον εαυτό της ως αδέσμευτη και φίλη των αντιαποικιακών κινημάτων, έχει εκφράσει την αλληλεγγύη της στο Ισραήλ, νιώθοντας συμπάθεια γι’ αυτό ως θύμα ισλαμιστικής τρομοκρατίας.

Η Νότια Αφρική υπό το κυβερνών Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο βλέπει τη μεταχείριση των Παλαιστινίων από το Ισραήλ σαν απαρτχάιντ. Οι αφρικανικές χώρες, γενικότερα, αισθάνονται ότι η Αμερική είτε αγνοεί τις συγκρούσεις στην ήπειρό τους – όπως ο πόλεμος στο Σουδάν – είτε είναι υποκριτική όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα. Θεωρούν την Αμερική όχι τόσο απαραίτητη όσο απούσα. Πολλοί φοβούνται ότι ο Μπάιντεν δεν θα τηρήσει την υπόσχεσή του να επισκεφθεί την Αφρική φέτος.

Χώρες του παγκόσμιου Νότου έχουν επίσης φλερτάρει πιο μανιωδώς από τις μεγάλες δυνάμεις. Αν και επικρίνουν την εισβολή της Ρωσίας, δεν θέλουν να παγιδευτούν σε έναν νέο ψυχρό πόλεμο. Η Αμερική προσπαθεί να τις προσελκύσει με πράγματα όπως η ενίσχυση της δανειοδοτικής ικανότητας του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας και η δημιουργία ενός παγκόσμιου ταμείου υποδομής για να ανταγωνιστεί την Πρωτοβουλία Belt and Road της Κίνας (BRI). Αλλά έχει πολύ δρόμο ακόμη. Την ίδια μέρα που ο Μπάιντεν βρισκόταν στο Τελ Αβίβ, 20 ηγέτες βρίσκονταν στο Πεκίνο για μια σύνοδο κορυφής του BRI που διοργάνωσε ο ηγέτης της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ.

Μια μέρα αργότερα, σε μια τηλεοπτική ομιλία, ο κ. Μπάιντεν υποστήριξε την Αμερική ως το «απαραίτητο έθνος» του κόσμου. Στην Ευρώπη και τον Ινδο-Ειρηνικό η κυβέρνησή του ενήργησε ευκίνητα, συνδέοντας τις υπάρχουσες συμμαχίες πιο σφιχτά και δημιουργώντας νέες συνεργασίες, βοηθούμενη από την επιθετικότητα της Ρωσίας και της Κίνας. Στη Μέση Ανατολή, ωστόσο, η Αμερική είναι πιο μόνη στην υπεράσπιση του Ισραήλ και είναι πιο πιθανό να χάσει φίλους και συνεργάτες παρά να κερδίσει νέους.

Σε μια εποχή ανταγωνισμού μεγάλων δυνάμεων που κάνει τη διαφορά. Η ανταμοιβή στην ομιλία του κ. Μπάιντεν – «Ο Θεός να προστατεύει τα στρατεύματά μας» – είναι μια κοινή επωδός του. Αλλά αυτή τη στιγμή, με την Αμερική να υποστηρίζει δύο φίλους σε πόλεμο, και ίσως την Ταϊβάν στα επόμενα χρόνια, για τον  Economist τα λόγια του ακούγονται δυσοίωνα.

Πηγή:ΟΤ