Έλλη Παππά: Όσα έζησε πριν την εκτέλεση του Μπελογιάννη

Στις 27 Οκτωβρίου 2009, φεύγει από τη ζωή η Έλλη Παππά. Δημοσιογράφος, συγγραφέας, στέλεχος του ΚΚΕ στα ζοφερά εμφυλιακά και μετεμφυλιακά χρόνια, σύντροφος και μητέρα του παιδιού του εκτελεσθέντα Νίκου Μπελογιάννη.

Το 2003, η Έλλη Παππά μίλησε στο «ΒΗΜΑ» και τον Λάμπρο Σταυρόπουλο για τη σύλληψη και την παρ’ ολίγον εκτέλεση της, για τους βασανιστές της και για τον Νίκο Μπελογιάννη.

Η Έλλη Παππά την περίοδο της δίκης της ομάδας Μπελογιάννη

Η δίκη Μπελογιάννη

Στα τέλη του 1951, ο Νίκος Μπελογιάννης ηγετικός στέλεχος του ΚΚΕ και άλλα μέλη του κόμματος, ανάμεσά τους και η Έλλη Παππά συλλαμβάνονται και δικάζονται με την κατηγορία της κατασκοπείας. Η Έλλη Παππά γεννά τον γιό της ΧΧΧ μέσα στη φυλακή.

Την 1η Μαρτίου 1952, το στρατοδικείο καταδικάζει ομόφωνα σε θάνατο τους κατηγορούμενους: Νίκο Μπελογιάννη, Έλλη Παππά, Νίκο Καλούμενο, Δημήτρη Μπάτση, Ηλία Αργυριάδη και Τάκη Λαζαρίδη.

Στην Έλλη Παππά δίνεται χάρη, λόγω μητρότητας.

Η ίδια αφηγείται στο «ΒΗΜΑ» της 16ης Μαρτίου 2003: «Εγώ, αυτή τη στιγμή που σας μιλάω, ζω γιατί ήταν μωρό το παιδί μου. Δεν θα ζούσα. Θα είχα πάει να εκτελεστώ, όπως πήγαν όλοι οι άλλοι.

Μέλη του ΚΚΕ δικάζονται για κατασκοπεία. Ανάμεσά τους η Έλλη Παππά.

Βασανιστήρια

»Περάσαμε με τον Νίκο (σ.σ. Μπελογιάννη) όλη αυτήν την πορεία μαζί. Μαζί στις απομονώσεις, μαζί στις φυλακές, μαζί στα μπουντρούμια, μαζί στις δίκες. Ε, μαζί θα πηγαίναμε και στον θάνατο.

»Απλώς δεν θέλησαν να έχουν και αυτή τη ρετσινιά – ότι σκότωσαν μάνα με μωρό- και με άφησαν να ζήσω. Μάλιστα μου διεμήνυσαν τότε οι ασφαλίτες μέσω της Διδώς (Σωτηρίου) ότι “αυτή την αφήσαμε να ζήσει, αλλά θα της κάνουμε τέτοια μαρτύρια που θα εύχεται να είχε σκοτωθεί”.

»Και πράγματι έτσι έγινε. Αλλά επειδή τους ήξερα πια, μπορούσα να τους αντιμετωπίσω. Και το έκανα. Δεν ευχήθηκα να μη ζούσα γιατί είχα και τις εντολές του Νίκου. Αυτά που και την τελευταία στιγμή μου είπε. Ήθελε να ζήσω και για το παιδί και για την εκδίκηση.

»Η εκδίκηση δεν ήταν να βάλω καμιά κουκούλα και να σκοτώνω. Ούτε να πάρω ένα πολυβόλο και να βαράω και όποιον πάρει ο χάρος. Άλλο πράγμα εννοούσε και αυτό προσπάθησα στον βαθμό που μπορούσα να κάνω με την πένα και με τον αγώνα. (…)

»Ξέραμε ότι θα πάμε στο εκτελεστικό απόσπασμα. Από τη στιγμή που μας συνέλαβαν. Γι’ αυτό λέω ότι εμείς παλεύαμε ανοιχτά. (…)

»Οι δεσμοφύλακές μας, ασκημένοι βασανιστές και ορισμένοι νεότεροι οι οποίοι έγιναν δεσμοφύλακες διότι έτσι μπορούσαν να γλιτώσουν τον στρατό, ε, λοιπόν, μας σέβονταν. Ένας από αυτούς τους νεαρούς μού είπε μια φορά όταν μας κρατούσαν στην Ασφάλεια:

“Tι να σου πω, σκέφτομαι ότι, αν είχαν έρθει ανάποδα τα πράγματα και ήμασταν εμείς στη θέση τη δική σας, θα ήθελα να κρατήσω όπως κρατάτε εσείς”.

Η Έλλη Παππά

Ο βασανιστής «μπαρμπα-Γιώργης»

»Ήταν ένας μεγάλος, από τους ισχυρότερους εκεί μέσα, ο οποίος νόμιζε ότι μπορούσε να και να μας τρομοκρατήσει. Παλιά καραβάνα, και είχαν περάσει από τα χέρια του πολλοί.

»Μια φορά άνοιξε απότομα την πόρτα του κελιού στα απομονωτήρια της Ασφάλειας – λέω τι θα μου πει τώρα;-, βάζει τα χέρια στη μέση, με κοιτάει και λέει: “Eίσαι, είσαι…μεγάλος, άντρας!”. “Γιατί το λες αυτό;”, τον ρώτησα εγώ. Kαι εκείνος μου απάντησε: “Γιατί όταν ανοίγω την πόρτα μου χαμογελάς…”.

»Το ακούει ο Νίκος γιατί βρισκόταν το κελί του πολύ κοντά – εγώ ήμουν στο 14 και εκείνος στο 20, αλλά ο διάδρομος έκανε ένα Τ και τα κελιά μας βρίσκονταν αρκετά κοντά ώστε να μπορούμε να επικοινωνούμε κώδικα τον…βήχα – και μου γράφει σε ένα σημείωμα από αυτά που ανταλλάσσαμε με διάφορους τρόπους: “Αν άκουσα καλά, ο μπαρμπα-Γιώργης σε είπε μεγάλο άντρα. Και εις ανώτερα…”.

»Θέλω να πω ότι σε αυτό το σημείο έφταναν οι άνθρωποι: να μην ξέρουν πώς θα μας δείξουν τον σεβασμό τους».

Το τέλος του Μπελογιάννη

Όπως αναφέρει η Έλλη Παππά για τις ημέρες εκείνες: «Ο Νίκος έμεινε 10 μήνες κλεισμένος (σ.σ. στην Ασφάλεια Αθηνών στην οδό Καποδιστρίου) Το κελί του ήταν (…) 1,70 επί 1,70 θαρρώ. Και είχε φως. Μια λάμπα που άναβε εκτυφλωτικά μέρα νύχτα…» έπειτα ακολούθησε η φυλάκιση ώσπου όπως αναφέρει «ΤΟ ΒΗΜΑ»:

«Ξημερώματα Κυριακής 30 Μαρτίου 1952. Τις Κυριακές ούτε οι Γερμανοί δεν εκτελούσαν ανθρώπους. Το κελί της (σ.σ. της Έλλης Παππά) δεν το άνοιξαν.

»“Εσένα δεν σε έχουν στον κατάλογο…” της είπε ο αρχιφύλακας. Ο Μπελογιάννης πλησίασε στο μικρό παράθυρο. Έγειρε το πρόσωπό του κοντά της. Ήταν παγωμένη η έκφρασή του. “Να ζήσεις” της είπε “για το παιδί και την εκδίκηση…”».