Σοφία Βέμπο: «Είμασταν ανιδιοτελείς και τίμιοι, αγωνιζόμασταν για την πατρίδα και όχι για τα πλούτη»

Ενθουσίαζε με τα αμιγώς πατριωτικά τραγούδια, ενώ παράλληλα στα σαρκαστικά έδινε όλο της τον εαυτό, την πίκρα, την οργή και το θυμό που έκρυβε για το άδικο. Η Σοφία Βέμπο ταυτίστηκε όσο κανένας άλλος καλλιτέχνης με το έπος του αλβανικού μετώπου. Ήταν η φωνή του αγώνα κατά του φασισμού, η τραγουδίστρια της μεγάλης νίκης των Ελλήνων στην Αλβανία. Με τα τραγούδια της έδινε κουράγιο στους στρατιώτες κατά τη διάρκεια του πολέμου εναντίον των Ιταλών. Ακόμα και όταν οι Γερμανοί της το απαγόρευσαν εκείνη έβρισκε τον τρόπο να τραγουδά.

H κήρυξη του πολέμου με τη φωνή της να τραγουδά

Στις 28 Οκτωβρίου του 1940 στις 10.00 το πρωί, την ώρα που θα συνέχιζε το ραδιοφωνικό πρόγραμμα του Ζαππείου με αναμετάδοση τραγουδιών της Σοφίας Βέμπο, ο εκφωνητής Κώστας Σταυρόπουλος διακόπτει τη ροή του προγράμματος και προβαίνει στην ιστορική εκείνη ανακοίνωση της επίθεσης των ιταλικών δυνάμεων κατά της Ελλάδας. Ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος είχε αρχίσει.

Ένα από τα τραγούδια που χαράχτηκαν ανεξίτηλα στο έπος του ‘40 και τραγουδιέται μέχρι σήμερα στην επέτειο της 28ης Οκτωβρίου είναι το «Παιδιά της Ελλάδος παιδιά», σε στίχους του Μίμη Τραϊφόρου και η μουσική του Μιχάλη Σουγιούλ. Ήταν το πρώτο τραγούδι του έπους του ’40, και εκείνο που εκτόξευσε την καριέρα της Βέμπο.

Το τραγούδι είναι στην ουσία η «Ζεχρά» του 1938 (στίχοι Αιμίλιου Σαββίδη, μουσική Μιχάλη Σουγιούλ, πρώτη εκτέλεση Σοφία Βέμπο), στο οποίο άλλαξε τους στίχους ο Τραϊφόρος το 1940 και έγινε το «Παιδιά της Ελλάδος παιδιά».

Βάζει ο Ντούτσε τη Στολή του

Με το ξεκίνημα του 1941 ανεβαίνει στο θέατρο Μοντιάλ η επιθεώρηση Bella Grecia των Χαρίτου, Λαουτάρη, Παπαδόπουλου. Η Βέμπο τραγουδά δυο νέα πολεμικά τραγούδια: το «Στον πόλεμο βγαίν΄ο Ιταλός» παρωδία του Γ. Θίσβιου πάνω στη μεγάλη επιτυχία της Βέμπο «Στη Λαρσα βγαίν΄ο Αυγερινός» και το «Βάζει ο Ντούτσε τη στολή του».

Τον επόμενο μήνα θα δεχθεί πρόταση από το ραδιοφωνικό σταθμό της Αθήνας να αναλάβει εκπομπή. Η Βέμπο δέχεται φυσικά αφιλοκερδώς και με τη φωνή της μεταφέρει κουράγιο, δύναμη, σθένος.

Η φωνή που συντρόφευε τους στρατιώτες μας

Την απήχηση των τραγουδιών της Βέμπο στο μέτωπο καταμαρτυρούν πολλά περιστατικά. Όπως όταν ένας λόχος μαχητών βρεγμένος και κουρασμένος, πλησιάζοντας σε ένα χωριό, ζητούσε επίμονα από το λοχαγό του να σταματήσουν για σύντομη ανάπαυση.

Ο λοχαγός επέμενε να προχωρήσουν. Από το μεγάφωνο του καφενείου ακούγεται το «Βάζει ο Ντούτσε τη στολή του».
Η εκφραστική φωνή της Βέμπο αναπτέρωσε το ηθικό των στρατιωτών. Άρχισαν να τραγουδούν, ξέχασαν την κούραση και συνέχισαν την πορεία τους.

Τότε που ψυχαγωγούσαμε τους στρατιώτες

Δεν ήταν μόνο ότι η Σοφία Βέμπο τραγουδούσε για τους στραυιώτες, αλλά ήταν και σε άλλες δύσκολες στιγμές στο πλευρό τους. Όταν προσέφερε 2.000 χρυσές λίρες στο Πολεμικό Ναυτικό, ή όταν μπήκαν οι Γερμανοί στην Αθήνα «ντύθηκε» καλόγρια και φυγαδεύτηκε στη Μέση Ανατολή. Για εκείνες τις ηρωϊκές μέρες στη Μέση Ανατολή είχε πει σε μια από τις ελάχιστες συνεντεύξεις της:

«Είχαμε φτιάξει μια ομάδα Βέμπο – Τραϊφόρου (είμαστε ερωτευμένοι τότε με το Μίμη, όπως είμαστε άλλωστε ακόμη) και ψυχαγωγούσαμε τις ένοπλες δυνάμεις που είχαν καταφύγει στη Μέση Ανατολή κάνοντας εκεί πόλεμο. Είμαστε δίπλα στα χαρακώματα. Το πρωί μαγείρευα να φάμε και το σούρουπο που σώπαινε ο πόλεμος, πηγαίναμε στον καταυλισμό και απαλύναμε τον πόνο του στρατιώτη. Δεν ξέρετε τι δύναμη παίρνανε από αυτή την ψυχαγωγία. Την επομένη τους έβλεπες και πολεμούσαν σαν λιοντάρια. Και τι ικανοποίηση για εμάς! Πετύχαινε η αποστολή μας, καταλαβαίνετε… Εβλεπες να μου ζητάει ένα παλικάρι σαν τελευταία επιθυμία να τραγουδήσω στο ξεψύχισμά του το «Παιδιά της Ελλάδος παιδιά» κι άφηνε χαμογελαστό το κορμί του.

Ένα βιβλίο ολόκληρο θα μπορούσε να γράψει κανείς γι αυτά τα χρόνια. Είμασταν ανιδιοτελείς και τίμιοι. Αγωνιζόμασταν για την πατρίδα και όχι για τα πλούτη και τη δόξα. Υπερηφανεύομαι όταν σκέφτομαι, ότι ποτέ δεν γράφτηκα στον προϋπολογισμό της Μέσης Ανατολής τη στιγμή που άλλες εισέπρατταν άνω των 23 λιρών. Είμασταν πάντως ευτυχείς γιατί πράξαμε το χρέος μας προς την πατρίδα”.