Στο ατελιέ του Cristóbal Balenciaga οι άνθρωποι ήταν τόσο σιωπηλοί όσο τα φορέματα

Λίγα πράγματα θυμόμαστε για τον Cristóbal Balenciaga (1895-1972) πέρα από το έργο του – κυρίως τα φορέματα που μεταμορφώνουν τη σιλουέτα του και έχουν παρατσούκλια όπως φάκελος, μπαλόνι, σάκος και κούκλα. Ήταν κλειστός στον εαυτό του, αποφεύγοντας ακόμη και την καθιερωμένη υπόκλιση μετά τις επιδείξεις του.

Οι πιο κοντινοί του άνθρωποι ήταν εκείνοι που δούλευαν μαζί του, όπως η vendeuse του (πωλήτρια), η  Florette Chelot, η πρώτη του πρόσληψη στο Παρίσι. Αυτή ήταν που είπε στη βιογράφο Mary Blume ότι του άρεσαν τα μαρτίνι του πολύ ξηρά: «Έπαιρνε μια χαρτοπετσέτα πάνω στην οποία τοποθετούσε τα παγάκια για να τα στεγνώσει, ώστε να μην υπάρχει περίσσεια νερού».

Ενώ οι δημιουργίες του ορίζονται από συγκλονιστικά χρώματα και δραματικά σχήματα, με προσοχή στις πλάτες και τους ώμους, τα ατελιέ στα οποία δούλευε ο μόδιστρος ήταν εκφοβιστικά ήσυχα, περιγράφονται , δε, σε μουσειακά κείμενα και βιογραφίες ως μοναστηριακά. «Εκεί κυριαρχούσε η επιμονή και η συγκέντρωση», λέει ο Gaspard de Massé, επικεφαλής του τμήματος αρχείων του Balenciaga. «Κατά τη διάρκεια των εφαρμογών, οι άνθρωποι στο στούντιο έπρεπε να είναι τόσο σιωπηλοί όσο και τα φορέματα».

Όταν ο M. Balenciaga αποσύρθηκε, το 1968, ήταν σε μια εποχή που οι συνάδελφοί του μόδιστροι, όπως η Coco Chanel και ο Christian Dior, επικεντρώνονταν σε σειρές έτοιμων ενδυμάτων και τσάντες που θα γίνονταν το βούτυρο στο ψωμί των οίκων τους

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Dedicated to Balenciaga by Demna (@demnagram)

Ο Monsieur δεν λάτρεψε την ευκολία των αξεσουάρ και των τσαντών

Η φήμη του Monsieur (όπως ήταν γνωστός) Balenciaga για τη λιτότητα είναι μόνο ένας τρόπος με τον οποίο ο συνονόματος του οίκου Balenciaga δεν έμοιαζε με τον σημερινό καλλιτεχνικό διευθυντή του, Demna Gvasalia. Ο Gvasalia, που διορίστηκε επικεφαλής του οίκου το 2015, λειτουργεί καλύτερα με πολύ θόρυβο γύρω του.

Το στούντιό του, σε ένα πρώην νοσοκομείο στη μοντέρνα rue de Sèvres, είναι συνήθως γεμάτο με εκκεντρικούς χαρακτήρες και ηλεκτρονική μουσική, πιο κοντά σε πάρτι παρά σε εκκλησιαστική λειτουργία. Παρόλα αυτά, το γούστο κάθε σχεδιαστή θα μπορούσε να συνοψιστεί στα λόγια της Chelot, που περιγράφει το ποτό της επιλογής του M. Balenciaga. Κάθε συστατικό, από την ατμόσφαιρα μέχρι το προϊόν, υπάρχει μόνο για να κάνει το ποτό πιο δυνατό- τίποτα δεν είναι νερωμένο.

Όταν ο M. Balenciaga αποσύρθηκε, το 1968, ήταν σε μια εποχή που οι συνάδελφοί του μόδιστροι, όπως η Coco Chanel και ο Christian Dior, επικεντρώνονταν σε σειρές έτοιμων ενδυμάτων και τσάντες που θα γίνονταν το βούτυρο στο ψωμί των οίκων τους. Ο M. Balenciaga δεν ήθελε να έχει καμία σχέση με αυτό. Τέτοια ήταν η αφοσίωσή του στην υψηλή ραπτική.

Δείτε το βίντεο με την ιστορία του οίκου Balenciaga

Μια πλαστή χρονοκάψουλα

Αποτίοντας φόρο τιμής σε αυτή την κληρονομιά, ο Gvasalia επιστρέφει τον οίκο στην παράδοση που καθόρισε την καριέρα του ιδρυτή του, επαναφέροντας high-end custom-fit συλλογές ως μέρος του πολυάσχολου προγράμματος παραγωγής του οίκου Balenciaga. Για να σηματοδοτήσει την περίσταση, ο Gvasalia διευθύνει την ανακαίνιση του οίκου υψηλής ραπτικής M. Balenciaga που άνοιξε το 1937. Ο χώρος θα χρησιμεύσει ως πλαστή χρονοκάψουλα.

«Δεν υπάρχει επιστροφή στο σπίτι χωρίς τη φυσική διεύθυνση» λέει ο Gvasalia. «Φυσικά επέλεξα τον αριθμό 10 της avenue George V, την κύρια ιστορική διεύθυνση του οίκου – που έκλεισε τις πόρτες του 13 χρόνια πριν γεννηθώ – για να είναι και πάλι αυτό το σπίτι για την υψηλή ραπτική, πενήντα και χρόνια μετά το κλείσιμό του». Το κτίριο λειτουργεί έκτοτε ως ναυαρχίδα του οίκου Balenciaga, αλλά το ιστορικό σαλόνι, στον τέταρτο όροφο, δεν άνοιξε ποτέ ξανά. Ένα σχεδόν τέλειο αντίγραφό του θα υπάρχει τώρα στον δεύτερο όροφο, που θα χρησιμοποιείται για μια εξαμηνιαία παρουσίαση υψηλής ραπτικής. Επικεφαλής της ανακαίνισης είναι η Sub, η εταιρεία με έδρα το Βερολίνο που προσέλαβε ο Gvasalia για να επιβλέπει τις 180 και πλέον τοποθεσίες του οίκου σε όλο τον κόσμο.

Tα μοντέλα του οίκου πατούσαν αθόρυβα σε ένα χαλί

Τα σύγχρονα καταστήματα Balenciaga τείνουν προς μια μετα-αποκαλυπτική αισθητική. Οι τσιμεντένιοι τοίχοι τους είναι μερικές φορές λερωμένοι με σκουριά και κρεμασμένοι με οθόνες που παρουσιάζουν συνεργασίες βίντεο-τέχνης.

Η Sub συνεργάζεται επίσης με την Balenciaga για την πασαρέλα και τις εικονικές επιδείξεις της. Με συντριπτικά soundtracks και καθηλωτικά κινούμενα σχέδια, μπορεί να χρειαστεί κάποια πνευματική γυμναστική για να δει κανείς ένα κοινό νήμα μεταξύ αυτών και των παρουσιάσεων των μέσων του αιώνα που έκανε ο M. Balenciaga, στις οποίες τα μοντέλα του οίκου πατούσαν αθόρυβα σε ένα χαλί – σε έναν ζεστό γκρι τόνο που λέγεται ότι επιλέχθηκε για την ουδετερότητά του.

Ενώ οι δημιουργίες του ορίζονται από συγκλονιστικά χρώματα και δραματικά σχήματα, με προσοχή στις πλάτες και τους ώμους, τα ατελιέ στα οποία δούλευε ο μόδιστρος ήταν εκφοβιστικά ήσυχα, περιγράφονται , δε, σε μουσειακά κείμενα και βιογραφίες ως μοναστηριακά

Τι θα έλεγε ο M. Balenciaga για τον σημερινό διάδοχό του;

Οι χώροι του οίκου Balenciaga στο Παρίσι δεν ήταν «ντελικάτοι», όπως εκείνοι του σύγχρονού του Christian Dior, αλλά με την ηδονική τους λιτότητα είναι απόλυτα ταιριαστοί με τον άνθρωπο και τον οίκο του.

Το σαλόνι είναι βαμμένο σε ένα «μη αποσπασματικό λευκό» όπως αναφέρει ένα πρώην μοντέλο του σπιτιού, τη Nicole Parent: «Όταν ήρθα σε αυτό το σπίτι, είπα στον εαυτό μου: «Τι ατμόσφαιρα, είναι σαν μοναστήρι»».

Η Chelot δήλωσε, για την εργασία της εκεί: «Το στυλ του σπιτιού ήταν ζοφερό». Στην εποχή του M. Balenciaga, οι οίκοι υψηλής ραπτικής συνήθως πρόβαλλαν έναν φιλόδοξο τρόπο ζωής μέσω του εσωτερικού τους σχεδιασμού, που μερικές φορές έσταζε γαλλική νεοκλασική παρακμή. Το σαλόνι υψηλής ραπτικής του Balenciaga, αν και πιο πλούσιο από τις σημερινές τάσεις των εσωτερικών χώρων, ήταν σχετικά λιτό, παραπέμποντας ταυτόχρονα στην απλή βασκική ανατροφή του σχεδιαστή και στα εκλεπτυσμένα γούστα του.

Σαν τους εξωτερικούς τοίχους μιας παραθαλάσσιας ισπανικής βίλας

Ο M. Balenciaga, γιος ενός ψαρά και μιας μοδίστρας, είχε γίνει γνωστός και είχε ανοίξει πολλούς οίκους στην Ισπανία πριν μετακομίσει στο Παρίσι για να γλιτώσει από τον εμφύλιο πόλεμο. Έπαιξε με την καταγωγή του μόνο σε σπάνιες περιπτώσεις, προσθέτοντας στις επιδείξεις της πασαρέλας ένα σακάκι μπολερό ή μια μπλούζα ναύτη, μια φούστα φλαμένκο ή ένα φόρεμα ινφάντα. Σε παλιές φωτογραφίες, οι οροφές και οι τοίχοι του σαλονιού είναι κατά τα άλλα αδιακόσμητοι, σχεδόν σαν τους εξωτερικούς τοίχους μιας παραθαλάσσιας ισπανικής βίλας.

Έπαιξε με την καταγωγή του μόνο σε σπάνιες περιπτώσεις, προσθέτοντας στις επιδείξεις της πασαρέλας ένα σακάκι μπολερό ή μια μπλούζα ναύτη, μια φούστα φλαμένκο ή ένα φόρεμα ινφάντα

«Αποφάσισα να αναπαραστήσω τα αυθεντικά σαλόνια εκείνης της εποχής»

Όλα αυτά τα στοιχεία ανακατασκευάζονται με υλικά όσο το δυνατόν πιο κοντά στο πρωτότυπο, λέει ο Bildstein Zaar. «Είμαστε εξαιρετικά πιστοί. Εκτός από τα επιδαπέδια σταχτοδοχεία, τα οποία έχουμε μετατρέψει σε ένα είδος τραπεζιών». Ανακατασκευάζουν επίσης ένα ασανσέρ που μεταφέρει τους επισκέπτες στο σαλόνι.

Ήταν περίφημα ταπετσαρισμένο «σαν chesterfield», λέει, με κόκκινο δέρμα Cordoba – μια άλλη υπογραφή του οίκου που εμφανίστηκε σε αφθονία στη μπουτίκ της διεύθυνσης. αλλά, προσθέτει ο Gvasalia, θα υπάρξει μια πατίνα σε ολόκληρο το χώρο που δεν ήταν μέρος του αρχικού σχεδίου. «Αποφάσισα να αναπαραστήσω τα αυθεντικά σαλόνια εκείνης της εποχής με όσο το δυνατόν περισσότερες λεπτομέρειες και επιπλέον να δημιουργήσω ένα αυθεντικά γερασμένο, σκονισμένο αποτέλεσμα του εσωτερικού, σαν να άνοιξαν ξανά τα διαμερίσματα μετά από πάνω από μισό αιώνα εγκατάλειψης. Η έννοια του χρόνου δεν υπάρχει για μένα στην υψηλή ραπτική – είναι διαχρονική στην προσπάθειά της για μια αδύνατη τελειότητα».

Μόλις ο M. Balenciaga αποσύρθηκε, ο οίκος έκανε μια παύση δύο δεκαετιών, κατά τη διάρκεια της οποίας ουσιαστικά προωθήθηκε μόνο ένα άρωμα (Le Dix, που πήρε το όνομά του από τη διεύθυνση του οίκου και τον αριθμό 10). Στη συνέχεια, ξεκινώντας από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, διάφοροι καλλιτεχνικοί διευθυντές ερμήνευσαν εναλλάξ αυτό που είχε γίνει ταυτότητα – εύκολα ξεχωριστά ρούχα, it-bags, λογότυπα και, φυσικά, αθλητικά παπούτσια. Κανείς, μέχρι τώρα, δεν επιχείρησε να αναβιώσει το μεγαλύτερο πάθος του M. Balenciaga: Την κατά παραγγελία, αποκλειστική ραπτική, χρησιμοποιώντας τους καλύτερους τεχνίτες της χώρας, τα καλύτερα υλικά και τα υψηλότερα πρότυπα.

«Η έννοια του χρόνου δεν υπάρχει για μένα στην υψηλή ραπτική – είναι διαχρονική στην προσπάθειά της για μια αδύνατη τελειότητα»

Δείτε το βίντεο 

Σαν να επιστέφει ο Πύργος του Άιφελ στο Παρίσι

Φυσικά, η «επιστροφή» είναι μια τολμηρή κίνηση στη σημερινή στιγμή, όταν οι περισσότερες μάρκες πολυτελείας προσπαθούν να καταλαμβάνουν λιγότερο χώρο, παράγοντας παράλληλα όλο και πιο προσιτά αντικείμενα. Αλλά, λέει ο de Massé, «Σχεδόν 50 χρόνια σιωπής – κανένας άλλος οίκος δεν έχει κάνει τέτοιο διάλειμμα». Και ο Balenciaga ήταν, για πολλούς, ο οίκος υψηλής ραπτικής. «Ο δάσκαλος όλων μας», όπως είπε κάποτε ο ίδιος ο Dior. «Θα γελάσετε»» λέει ο Lionel Vermeil, Διευθυντής Προοπτικών Πολυτελείας στον Όμιλο Kering (μητρική μάρκα του Balenciaga), «αλλά το να φέρουμε πίσω την Balenciaga Couture, είναι σαν να είχε εξαφανιστεί ο Πύργος του Άιφελ και μετά να επέστρεφε στο Παρίσι».

Στον αριθμό 10 της avenue George V, εκτός από τον χώρο για την παρουσίαση της συλλογής, θα παρουσιάζονται αντικείμενα από τα αρχεία της Balenciaga που συνήθως είναι κρυμμένα ή διασκορπισμένα μεταξύ μουσείων. Το ισόγειο, λέει ο Bildstein Zaar, θα προσφέρει μια έντονη αντίθεση με το σαλόνι και την μπουτίκ. Εδώ, τα μινιμαλιστικά ντουλάπια περιλαμβάνουν βιτρίνες με σκουρόχρωμο γυαλί για την προστασία των υλικών που είναι ευαίσθητα στο φως. Κάθε «υπόνοια εμπορίου» στη βιτρίνα είναι απαγορευμένη. Είναι το είδος της παραβίασης των κανόνων που ο Gvasalia είναι γνωστό ότι αποφεύγει, εμπλουτίζοντας ένα κειμήλιο της μόδας με το είδος της μη κανονικότητας που ορίζει τη νέα εποχή του Balenciaga.

Η τελευταία συλλογή του Balenciaga για το καλοκαίρι του 2024 

*Με στοιχεία από pinupmagazine.org