Μπενιαμίν Νετανιάχου: Αγωνίζεται για την πολιτική του επιβίωση

Όσο πάει και αυξάνεται η κριτική, που δέχεται ο Μπενιαμίν Νετανιάχου για την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ την 7η Οκτωβρίου. Ο πρωθυπουργός έφτασε σε τέτοιο σημείο, ώστε να ανεβάσει στο Twitter μία ανάρτηση, που ανέφερε ότι δεν είχε προειδοποιηθεί για την πρόθεση της Χαμάς να ξεκινήσει πόλεμο. Στην συνέχεια, ο ίδιος «τα μάζεψε» διαγράφοντας το tweet και ζητώντας συγγνώμη για όλα όσα έγραψε.

Σύμφωνα με δημοσίευμα της Wall Street Journal, οι κινήσεις αυτές του Ισραηλινού πρωθυπουργού δείχνουν, τόσο την πίεση που υφίσταται, όσο και την προσπάθεια που κάνει για να εξασφαλίσει την πολιτική του επιβίωση. Ο λόγος είναι ότι καθόλη την διάρκεια της πολιτικής του καριέρας, είχε καλλιεργήσει την εικόνα ενός ατόμου, σκληρού απεναντι στην παλαιστινιακή βία και έτοιμου να αντιμετωπίσει την απειλή του πυρηνικού οπλοστασίου του Ιράν. Φυσικά, η εικόνα αυτή κατέρρευσε μετά την 7η Οκτωβρίου, όπου η ασφάλεια του Τελ Αβίβ δεν μπόρεσε να ανταποκριθεί απέναντι στην επίθεση της Χαμάς.

Από που εξαρτάται η πολιτική του επιβίωση

Μετά από την επίθεση των μαχητών, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ πρέπει να εξηγήσει που έγκειται η αποτυχία στην ασφάλεια της χώρας, να ξεκινήσει πόλεμο με τη Χαμάς στη Γάζα, να διαπραγματευτεί την επιστροφή των ομήρων και να διατηρήσει ανέπαφο τον συναπισμό εν μέσω των επικρίσεων για τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου.

Όλα αυτά υπό την αίρεση ότι είναι ικανά να σώσουν την πολιτική του καριέρα. Για να αρχίσει όμως την πορεία προς το στόχο του πρέπει να συσπειρώσει το κοινό στο πλευρό του. Η συντριπτική πλειοψηφία των Ισραηλινών, τον κατηγόρησαν στους επικήδειους για τους νεκρούς και έχουν δημοσιευτεί φωτογραφίες με κόκκινη μπογιά που έχει αλειφθεί στα κεντρικά γραφεία του κόμματός του Λικούντ για να μοιάζει με αίμα.

Ανώτερος αξιωματούχος του Λικούντ ανέφερε ότι η μοίρα του εξαρτάται από την εξέλιξη του πολέμου με τη Χαμάς, αλλά είναι πολύ δύσκολο να επιβιώσει ως ηγέτης του κόμματος και κατ’ επέκταση ως πρωθυπουργός. Για εκείνον είναι «το τέλος του παιχνιδιού», ανέφερε ο αξιωματούχος για να προσθέσει ότι «Θα βρείτε πολύ λίγους ανθρώπους που θα έλεγαν το αντίθετο».

Ένας άλλος ανώτερος Ισραηλινός αξιωματούχος δήλωσε ότι ο πρωθυπουργός είναι «πλήρως επικεντρωμένος στο να κερδίσει αυτόν τον πόλεμο. Έθεσε την αποστολή και ηγείται της τρέχουσας αποστολής, η οποία είναι η διάλυση της Χαμάς».

Μεγάλα προβλήματα αντιμετωπίζει ο Μπενιαμίν Νετανιάχου

Ο Νετανιάχου επιχειρεί να κερδίσει ξανά την εμπιστοσύνη του κόσμου

Πώς αντιμετώπισε ο Νετανιάχου την Χαμάς

Ο Νετανιάχου έγινε για πρώτη φορά πρωθυπουργός το 1996, υπηρετώντας μόνο μία θητεία, πριν κερδίσει την επανεκλογή του το 2009 με εντολή να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της ασφάλειας και της οικονομίας. Η Χαμάς δύο χρόνια νωρίτερα είχε αποσπάσει τον έλεγχο της Γάζας από τη διεθνώς αναγνωρισμένη Παλαιστινιακή Αρχή και ο Νετανιάχου βρέθηκε μπροστά στην πρόκληση να διαχειριστεί αυτό που το Ισραήλ θεωρούσε τρομοκρατική οργάνωση στην ίδια του την αυλή.

Στην αντιπολίτευση, ο Νετανιάχου είχε προειδοποιήσει δημοσίως ότι η Γάζα θα γινόταν «Χαμαστάν» υπό την καθοδήγηση του Ιράν. Αλλά όταν έγινε πρωθυπουργός, επέλεξε να μην πάει στον παλαιστινιακό θύλακα με στρατιώτες για να αφοπλίσει την ομάδα.

Την ώρα που ορισμένα μέλη του ισραηλινού στρατού πίεζαν για την αποστρατιωτικοποίηση της Χαμάς, ο Νετανιάχου επέλεξε να ακολουθήσει μια στρατηγική που επέτρεπε στη Χαμάς να κυβερνήσει στη Γάζα και να παραμείνει οπλισμένη, προσπαθώντας παράλληλα να την αποτρέψει από τη βία, σύμφωνα με τον Ούζι Αράντ, σύμβουλο εθνικής ασφάλειας του Ισραήλ υπό τον Νετανιάχου από το 2009 έως το 2011.

Η πολιτική αυτή συνεχίστηκε ακόμη και όταν το Ισραήλ έδινε μάχες με τη Χαμάς στη Γάζα. Στη μεγαλύτερη ανάφλεξη μεταξύ των δύο πλευρών το 2014, το Ισραήλ έστειλε στρατεύματα στη Γάζα για να καταστρέψει ένα δίκτυο τούνελ που δημιούργησε η Χαμάς για να επιτεθεί στο Ισραήλ, αλλά η κυβέρνηση απέφυγε μια ευρύτερη χερσαία επίθεση για την εξουδετέρωση της ομάδας.

Το πολιτικό comeback

Το 2019, ο Νετανιάχου επικεντρώθηκε σε επαναλαμβανόμενες εκλογικές διαδικασίες, όμως δεν κατάφερε να συγκεντρώσει τις απαραίτητες ψήφους για να σχηματίσει κυβέρνηση, οδηγώντας έτσι σε ένα πολυετές αδιέξοδο. Για μια στιγμή, φάνηκε ότι η καριέρα του Νετανιάχου είχε τελειώσει.

Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, αντιμετώπισε μια δίκη για κατηγορίες διαφθοράς -τις οποίες αρνήθηκε- και εκδιώχθηκε από την κυβέρνηση το 2021 από έναν ανομοιογενή συνασπισμό κομμάτων που συμφωνούσαν σε λίγα πράγματα εκτός από το ότι ήθελαν τον Νετανιάχου εκτός. Αποδείχθηκε μια αντιδημοφιλής βάση διακυβέρνησης και στα τέλη του περασμένου έτους, το Ισραήλ ψήφισε στις πέμπτες εκλογές του μέσα σε τέσσερα χρόνια.

Ο Νετανιάχου αναδείχθηκε και πάλι νικητής, αλλά μόνο αφού συγκέντρωσε έναν συνασπισμό υπερεθνικιστικών και θρησκευτικών κομμάτων με πλειοψηφία 64 εδρών σε ένα κοινοβούλιο 120 εδρών. Επικέντρωσε τους πόρους της κυβέρνησης και του στρατού στην προστασία των εβραίων εποίκων στη Δυτική Όχθη και πίεσαν για μια άκρως αμφιλεγόμενη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος. Εκατοντάδες χιλιάδες Ισραηλινοί διαμαρτυρήθηκαν για τις κινήσεις αυτές, απειλώντας να αρνηθούν να υπηρετήσουν ως έφεδροι στο στρατό και προκαλώντας την παρέμβαση του στρατού.

Την παραμονή των επιθέσεων της 7ης Οκτωβρίου, οι προοπτικές φαίνονταν πιο λαμπρές για τον Νετανιάχου. Είχε ακολουθήσει με επιτυχία μια πολιτική που επεδίωκε τη δημιουργία διπλωματικών σχέσεων με τα αραβικά έθνη, εν μέρει, όπως είπε, για να περιθωριοποιήσει τους Παλαιστίνιους και να τους πιέσει να αποδεχθούν μια μελλοντική ειρηνευτική συμφωνία με το Ισραήλ.

Οι μαχητές της Χαμάς κατάφεραν να εισβάλλουν στο Ισραήλ και να σκοτώσουν 1.400 πολίτες

Σιωπηλός ο Νετανιάχου στις 7 Οκτωβρίου

Λίγο πριν ολοκληρωθεί η συμφωνία με την  Σαουδική Αραβία, οι μαχητές της Χαμάς εισέβαλλαν στο Ισραήλ, σφάζοντας Ισραηλινούς πολίτες, ενώ ο πρωθυπουργός του Ισραήλ έμεινε σιωπηλός για αρκετές ώρες. Το μεσημέρι, εξέδωσε μία δήλωση, φορώντας κοστούμι και λευκό πουκάμισο, λέγοντας ότι το Ισραήλ βρισκόταν «σε πόλεμο.»

Αργότερα την ίδια ημέρα, συναντήθηκε με τον ηγέτη της αντιπολίτευσης, τον Γιαΐρ Λαπίντ του Yesh Atid, σχετικά με τη δημιουργία μιας κυβέρνησης εθνικής ενότητας των κυρίαρχων κομμάτων για να καθοδηγήσει τη χώρα μέσα από τη σύγκρουση. Ο Λαπίντ δήλωσε δημοσίως ότι ζήτησε από τον Νετανιάχου να απομακρύνει τους ακροδεξιούς εταίρους του από τον συνασπισμό ως προϋπόθεση για τη δημιουργία κυβέρνησης εθνικής ενότητας.

«Ο Νετανιάχου είπε όχι, πράγμα που σημαίνει ότι σκέφτεται ήδη πώς θα κρατήσει αυτή την πλειοψηφία ενωμένη για την επόμενη ημέρα μετά τη σύγκρουση», δήλωσε ο Reuven Hazan, στο τμήμα πολιτικών επιστημών του Εβραϊκού Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ. Αντ’ αυτού, ο πρωθυπουργός έφερε τον Μπένι Γκαντζ του Κόμματος Εθνικής Ενότητας, ο οποίος δήλωσε ότι θα συμμετάσχει σε μια κυβέρνηση χωρίς να αναγκάσει κανένα κόμμα να αποχωρήσει.

Αμέσως μετά τις επιθέσεις, ξέσπασε δημόσια οργή κατά των υπουργών και του ίδιου του Νετανιάχου. Πολύ σύντομα, ο επικεφαλής του ισραηλινού στρατού ανέλαβε δημοσίως την ευθύνη για τις επιθέσεις. Το ίδιο και ο επικεφαλής των υπηρεσιών εσωτερικής ασφάλειας και ορισμένοι από τους υπουργούς του Νετανιάχου. Αλλά ο ηγέτης παρέμεινε σιωπηλός σχετικά με την ευθύνη για την παραβίαση της ασφάλειας, παρόλο που ήταν πρωθυπουργός για περίπου 13 από τα τελευταία 14 χρόνια.

Πώς φάνηκε η οργή των πολιτών στις δημοσκοπήσεις

Η οργή των πολιτών φάνηκε από τις δημοσκοπήσεις που ακολούθησαν τις επόμενες ημέρες, όπου τέσσερις στους πέντε Ισραηλινούς δήλωσαν πως ο Νετανιάχου πρέπει να αναγνωρίσει την ευθύνη της επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου.

Μία άλλη μέτρηση της εφημερίδας Ma’ariv έδειξε κατάρρευση του αριθμού των κοινοβουλευτικών εδρών που θα κέρδιζε το Λικούντ του Νετανιάχου σε εκλογές, πράγμα που σημαίνει ότι δεν θα κέρδιζε σε περίπτωση που γίνονταν εκλογές.

Ο Νετανιάχου, ο υπουργός Άμυνας Γκαλάντ (κέντρο) και ο επικεφαλής του κόμματος Εθνικής Ενότητας Μπένι Γκαντζ στην κοινή συνέντευξη Τύπου

Εντάσεις μέσα στην κυβέρνηση

Φυσικά, πέραν της οργής των πολιτών, εντάσεις υπήρχαν και μεταξύ του Νετανιάχου και του υπουργού Άμυνας του Γιοάβ Γκαλάντ σχετικά με τον τρόπο αντίδρασης στις επιθέσεις. Οι δύο άνδρες έκαναν δημόσιες δηλώσεις μεμονωμένα και όχι από κοινού. Οι προσωπικές σχέσεις ήταν τεταμένες ενόψει του πολέμου, αφού ο Νετανιάχου απέλυσε τον Γκαλάντ τον Μάρτιο, λόγω της αντίθεσης του υπουργού Άμυνας στη δικαστική αναθεώρηση για λόγους ασφαλείας.

Στις 25 Οκτωβρίου, μετά από ημέρες δημόσιας κριτικής για την αποτυχία του να αναλάβει την ευθύνη για τις επιθέσεις, ο Νετανιάχου σε ομιλία του είπε ότι μετά τον πόλεμο, όλοι θα πρέπει να λογοδοτήσουν για τις αποτυχίες, «συμπεριλαμβανομένου και εμού».

Τέλος, στις 28 Οκτωβρίου, ο Νετανιάχου για πρώτη φορά μετά τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου παραχώρησε συνέντευξη Τύπου και δέχθηκε ερωτήσεις, αυτή τη φορά μαζί με τον Γκαλάντ και τον Γκαντζ.