Φορο-παγίδα για ελεύθερους επαγγελματίες και ψηφοφόρους βάζει η κυβέρνηση

Κάλεσμα σε μισθωτούς και συνταξιούχους κάνει η κυβέρνηση, μέσω των αλλαγών στη φορολογία, αφού οι δύο αυτές κατηγορίες πολιτών αποτελούν και τα βασικά «θύματα» των φοροφυγάδων. Το νέο νομοσχέδιο, το οποίο προανήγγειλε ο πρωθυπουργός στο σημερινό υπουργικό συμβούλιο, στέλνει ταυτόχρονα ένα σαφές πολιτικό μήνυμα προς μία μεγάλη δεξαμενή ψηφοφόρων, ενώ ταυτόχρονα κάνει φορο-ελιγμούς προσέγγισης σε μία μεγάλη κοινωνική ομάδα των εργαζομένων παίζοντας το χαρτί της δίκαιης φορολογίας.

Ο ελάχιστος φόρος που προκύπτει για το ελάχιστο εισόδημα των 10.920 ευρώ φθάνει τα 1.102,40 ευρώ

Αν και οι νέες παρεμβάσεις δίνουν κίνητρα για να δηλώνουν οι επαγγελματίες τα εισοδήματα, ταυτόχρονα προσθέτει τον βραχνά να δηλώνουν ελάχιστο εισόδημα.

Η ΝΔ φέρνει νομοσχέδιο κατά της φοροδιαφυγής, βάζοντας  στη γωνία τους ελεύθερους επαγγελματίες και εμμέσως πλην σαφώς στήνει στον τοίχο  εκατομμύρια ψηφοφόρους καθώς εφαρμόζει ελάχιστο εισόδημα 780 ευρώ το μήνα στους αυτοπασχολούμενους και ατομικές επιχειρήσεις.

Γαλάζιοι φορο-ελιγμοί, με το χαρτί της «δίκαιης φορολόγησης»

Με την εφαρμογή λοιπόν της ισχύουσας φορολογικής κλίμακας και συντελεστή 9% για τα πρώτα 10.000 ευρώ και 22% για το επόμενο κλιμάκιο εισοδήματος, ο ελάχιστος φόρος που προκύπτει για το ελάχιστο εισόδημα των 10.920 ευρώ φθάνει τα 1.102,40 ευρώ.

Τα στοιχεία που διαθέτει η κυβέρνηση και δίνει το οικονομικό επιτελείο, δείχνουν ότι υπάρχουν περιπτώσεις όπου ο εργοδότης δηλώνει χαμηλότερο εισόδημα από εκείνο των υπαλλήλων που απασχολεί. Κάνει, έτσι, κάλεσμα  κατά όσων πληρώνουν το μάρμαρο, έναντι των άλλων, οι οποίοι δεν δηλώνουν εισοδήματα.

Δηλαδή, 221.000 επαγγελματίες δηλώνουν μηδενικά αποτελέσματα ή ζημιές, ενώ 172.000 δηλώνουν εισοδήματα που δεν ξεπερνούν τα 5.000 ευρώ. Από 5.000 ευρώ έως και 10.920 ευρώ δηλώνουν 148.000 επαγγελματίες, ενώ μόλις 135.200 δηλώνουν πάνω από 10.920 ευρώ.

Ελάχιστο φόρο 1.100 ευρώ σε υψηλό τεκμαρτό εισόδημα

Ο πρωθυπουργός δεσμεύτηκε ότι τα χρήματα από τον εντοπισμό της φοροδιαφυγής θα επιστρέφουν στην κοινωνία, γεγονός που σημαίνει ότι οι θετικές παρεμβάσεις για τους πολλούς θα έρχονται από τα λεφτά των φοροφυγάδων.

Καθιστά «ενόχους» τους επαγγελματίες λέει ο ΣΥΡΙΖΑ

Ως προς αυτό το σημείο είναι χαρακτηριστικό το καρφί του ΣΥΡΙΖΑ, που σε ανακοίνωσή του με αφορμή το νομοσχέδιο κάνει λόγο για ενόχους. Όπως τονίζει ο Νίκος Παππάς, κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος και τομεάρχης Οικονομικών του κόμματος, «η κυβέρνηση Μητσοτάκη αντί να χτυπήσει τη φοροδιαφυγή, καθιστά το σύνολο των αυτοαπασχολουμένων και των ατομικών επιχειρήσεων «ένοχο» μιας δήθεν συλλογικής ευθύνης, που μας γυρνά στη ρητορική και στις πολιτικές των πρώτων μνημονίων» και προσθέτει πως η «προσχηματική κυβερνητική προσπάθεια της “δίκαιης φορολόγησης” επιβάλλει, πλέον, ελάχιστο φόρο 1.100 ευρώ σε υψηλό τεκμαρτό εισόδημα σε όλους ανεξαιρέτως».

Στην επιβάρυνση αυτή, σύμφωνα με τον ΣΥΡΙΖΑ, προστίθενται και τα 550 ευρώ του τέλους επιτηδεύματος, το οποίο ο κ. Μητσοτάκης υποσχόταν (από το 2018) να καταργήσει, αλλά το διατηρεί ως σήμερα.

Από το 2024 οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι αυτοαπασχολούμενοι αποκτούν ένα σημείο αναφοράς για το τεκμαρτό τους εισόδημα, το οποίο δεν θα μπορεί να είναι κατώτερο του βασικού μισθού

Κυβερνητικοί ελιγμοί

Εν μέσω ακρίβειας, της κλιμάκωσης της ανησυχίας μεγάλου μέρους των πολιτών για το χειμώνα, η κυβέρνηση -βάσει των οικονομικών περιθωρίων που έχει αυτή τη στιγμή- προσπαθεί να «μοιράσει» κάποιες παροχές στην κοινωνία.

Οι δυνατότητες, όμως, είναι περιορισμένες λόγω της διεθνούς αναασφάλειας και των συγκεκριμένων στόχων για πλεονάσματα. Σε αυτό το φόντο, επιχειρεί να μειώσει το αίσθημα της αδικίας για ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας.

Ως προς τα υπόλοιπα θέματα της ατζέντας του υπουργικού συμβουλίου ο πρωθυπουργός επισήμανε βέβαια ότι «προχωράμε στην επιδότηση νοικοκυριών που θερμαίνονται με ρεύμα. Είναι παρέμβαση που έχει να κάνει και με την κοινωνική δικαιοσύνη και την ανακούφιση ενεργειακή φτώχεια. Θα υπάρξουν και παρεμβάσεις στο ειδικό τιμολόγιο για πολύτεκνες οικογένειες με μεγαλύτερες εκπτώσεις και χωρίς τα αυστηρά περιουσιακά κριτήρια”.

Η κυβέρνηση -βάσει των οικονομικών περιθωρίων που έχει αυτή τη στιγμή -προσπαθεί να “μοιράσει” στην κοινωνία

Το μέτρο έρχεται νωρίτερα κατά ένα έτος

Η εφαρμογή του μέτρου που αφορά τους ελεύθερους επαγγελματίες είχε προγραμματιστεί αρχικά για το 2025, αλλά έρχεται νωρίτερα, σημάδι της πολιτικής ατζέντας. Ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε πως από το 2024 οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι αυτοαπασχολούμενοι αποκτούν ένα σημείο αναφοράς για το τεκμαρτό τους εισόδημα, το οποίο δεν θα μπορεί να είναι κατώτερο του βασικού μισθού.

Το σχέδιο κατά της φοροδιαφυγής ήταν και στην προεκλογική ατζέντα, όπου μεταξύ άλλων ήταν στο τραπέζι και η μείωση των τεκμηρίων. Αυτή τη στιγμή, φαίνεται ότι η κυβέρνηση βάζει προτεραιότητα στους επαγγελματίες φοροφυγάδες και στήνει στον τοίχο όσους κρύβουν εισοδήματα, και κυρίως στους ελεύθερους επαγγελματίες.

Όσοι παρουσιάζουν κέρδη πάνω από το τεκμαρτό όριο θα απαλλάσσονται από το 50% του τέλους επιτηδεύματος

Οι ελεύθεροι επαγγελματίες, παράλληλα, αποκτούν και ένα κίνητρο για τη φορολογική συνέπεια γιατί όσοι παρουσιάζουν κέρδη πάνω από το τεκμαρτό όριο θα απαλλάσσονται από το 50% του τέλους επιτηδεύματος. Η έκπτωση για τους υπόλοιπους θα είναι στο 25% και όπως εξήγησε ο πρωθυπουργός η εφαρμογή του μέτρου αυτού είχε προγραμματιστεί αρχικά για το 2025, αλλά έρχεται νωρίτερα.

Τα στοιχεία είναι αποκαλυπτικά: Σύμφωνα με την επεξεργασία των τελευταίων φορολογικών δηλώσεων των 733.396 αυτοαπασχολούμενων, προκύπτει ότι σχεδόν μισό εκατομμύριο ελεύθεροι επαγγελματίες δήλωσαν για το 2022 εισόδημα έως 10.000 ευρώ τον χρόνο. Επίσης, μόνο 31.652 ή 4,3% του συνόλου δηλώνουν πάνω από 40.000 ευρώ. Περίπου επτά στους δέκα αυτοαπασχολούμενοι δηλώνουν εισοδήματα χαμηλότερα από τον κατώτατο μισθό, ο οποίος είναι 780 ευρώ τον μήνα (επί 14 καταβολές), ή 10.920 ευρώ τον χρόνο.Σύμφωνα με το οικονομικό επιτελείο ο εργοδότης δηλώνει χαμηλότερο εισόδημα από εκείνο των υπαλλήλων που απασχολεί. Άρα, 221.000 επαγγελματίες δηλώνουν μηδενικά αποτελέσματα ή ζημιές, ενώ 172.000 δηλώνουν εισοδήματα που δεν ξεπερνούν τα 5.000 ευρώ. Από 5.000 ευρώ έως και 10.920 ευρώ δηλώνουν 148.000 επαγγελματίες, ενώ μόλις 135.200 δηλώνουν πάνω από 10.920 ευρώ.

Μόνο 31.652 ή 4,3% του συνόλου δηλώνουν πάνω από 40.000 ευρώ

Σύμφωνα με τα στοιχεία για την ιδιωτική κατανάλωση το ποσοστό των πληρωμών με κάρτα έχει αυξηθεί στο 37%, όμως παραμένει κάτω από το 46%, που είναι ο μέσος όρος στην ευρωζώνη. Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, τα μη δηλωθέντα εισοδήματα είναι περίπου 60 δισ. Ευρώ, καθώς η αποταμίευση αυξήθηκε, άρα δεν τροφοδοτήθηκε από αυτήν η κατανάλωση. Έτσι, αν υπολογίσουμε έναν μέσο συντελεστή φορολογίας 30%, η απώλεια φορολογικών εσόδων, η φοροδιαφυγή, είναι 18 δισ. ευρώ, σχεδόν 10% του ΑΕΠ ή 32% των φορολογικών εσόδων.

Μισθωτοί και συνταξιούχοι πληρώνουν το μάρμαρο

Τα στοιχεία φέρνουν στο προσκήνιο την μαύρη πραγματικότητα: Μισθωτοί και συνταξιούχοι πληρώνουν το μάρμαρο της παραοικονομίας. Ο λογαριασμός της φοροδιαφυγής ξεπερνά τα 40 δισ. Ευρώ, ενώ μόνον το 5% των δηλωθέντων εισοδημάτων προέρχονται από επιχειρηματική δραστηριότητα. Μελέτη Eurobank καταγράφει τους βασικούς υπόπτους της φοροδιαφυγής με τα αποτελέσματα να κινούνται σε ένα εύρος μεταξύ 20%-30% του ΑΕΠ. Το μέγεθος αυτό είναι από τα μεγαλύτερα στην Ευρώπη και για την οποία παθογένεια.

Ένα μέρος της παραοικονομίας αντανακλάται στο λεγόμενο κενό του ΦΠΑ δηλαδή διαφορά μεταξύ των πραγματικών εσόδων από τα αναμενόμενα. Το ποσό κατέγραψε σημαντική μείωση μεταξύ 2017 και 2020, κατά 2,8 δις ευρώ ή 9,4 ποσοστιαίες μονάδες των πραγματικών εσόδων (2017: 29,1% και 2020: 19,7%). Ωστόσο, το μέσο χάσμα ΦΠΑ στην ΕΕ για το 2020 ήταν 9,1%. Σε επίπεδο ΕΕ, η Ελλάδα κατέλαβε την 24η θέση μεταξύ 27 κρατών μελών (Ιταλία 20,8%, Μάλτα 24,1% και Ρουμανία 35,9%, Διάγραμμα 5). Η ΕΕ αναμένει το κενό για την Ελλάδα να συρρικνωθεί περαιτέρω το 2021 (14,0%).

Ποιοι δηλώνουν, και πόσα

Από τα 84 δισ. ευρώ εισοδημάτων, λοιπόν, που δήλωσαν για το φορολογικό έτος 2021 τα φυσικά πρόσωπα, τα 66 δισ. ευρώ (78%) προήλθαν από μισθούς και συντάξεις. Μόλις τα 4,3 δισ. ευρώ (5%) από επιχειρηματική δραστηριότητα (7% αν συμπεριληφθεί και η αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα). Το 80% των νοικοκυριών που έχουν επιχειρηματική δραστηριότητα δηλώνει εισοδήματα μικρότερα από 10.000 ευρώ. όπως αναφέρει η Eurobank, Σε σύγκριση με την κατανάλωση του 2021, προκύπτει μια διαφορά περίπου 47,8 δις και σε σύγκριση με την κατανάλωση του 2022, 59,2 δισ. Ευρω.

Ο αριθμός αυτός είναι πολύ κοντά σε αυτόν που ανέφερε ο Διοικητής της ΤτΕ Γιάννης Στουρνάρας προσφάτως (μιλώντας στο in.gr). Κατηγορίες επαγγελματιών όπως ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι και ιδιοκτήτες ατομικών επιχειρήσεων δήλωσαν κατά μέσο όρο το 2021 εισόδημα 6,7 χιλιάδες ευρώ από την κύρια πηγή εισοδήματός τους. Αυτό είναι περίπου το μισό από το μέσο εισόδημα που δηλώνουν οι μισθωτοί και το 60% από το μέσο εισόδημα που δηλώνουν οι συνταξιούχοι από τις κύριες πηγές εισοδήματός τους.

Τεκμήρια

Η κυβέρνηση έχει βάλει στο τραπέζι, επίσης, την αναπροσαρμογή και τον εξορθολογισμό του συστήματος τεκμηρίων κατόπιν της υποχρεωτικής εφαρμογής του myData και της ενίσχυσης των ηλεκτρονικών συναλλαγών. Η μείωση θα αφορά τα τεκμήρια διαβίωσης κατά περίπου 30% μεσοσταθμικά από 1/1/2025 μέχρι το 2027. Προϋπόθεση για να ξεκινήσει η σταδιακή μείωση των τεκμηρίων αποτελεί η υποχρεωτική εφαρμογή του myData και της ενίσχυσης των ηλεκτρονικών συναλλαγών.

Στόχος είναι ο εντοπισμός των αδήλωτων εισοδημάτων που σήμερα πιάνονται από τα τεκμήρια και για το 2022 υπολογίζονται σε περίπου 5,6 δισ. ευρώ. Το ποσό αυτό προκύπτει από τη διαφορά των εισοδημάτων που δηλώθηκαν (αφορά κυρίως εισοδήματα κάτω των 10.000 ευρώ) και των εισοδημάτων που υπολογίζει η Εφορία βάσει των τεκμηρίων.