Παλαιστίνιοι, μια δεύτερη Νάκμπα;

«Την ερχόμενη εβδομάδα σχεδιάζουμε να αυξήσουμε σημαντικά τη βοήθεια» για τους άμαχους Παλαιστίνιους στη νότια Λωρίδα της Γάζας, διαβεβαίωσε την περασμένη Κυριακή ο συνταγματάρχης Ελάντ Γκορέν, διοικητής της COGAT.

Πρόκειται για τη Συντονιστική Υπηρεσία Κυβερνητικών Δραστηριοτήτων στα (Παλαιστινιακά) Εδάφη: μια υπηρεσία του ισραηλινού υπουργείου Άμυνας.

«Έχουμε επισημάνει μια ανθρωπιστική ζώνη στη νότια περιοχή Χαν Γιουνίς. Συνεχίζουμε να συνιστούμε στον άμαχο πληθυσμό να πάει σε αυτή», τόνισε. «Δεν πολεμάμε εναντίον του».

Βρισκόταν ήδη σε πλήρη εξέλιξη η αιματηρή ισραηλινή στρατιωτική επιχείρηση κατά της Χαμάς, με ανηλεές σφυροκόπημα στο βόρειο τμήμα του παλαιστινιακού θύλακα, αναφορές για σκληρές μάχες στον κεντρικό τομέα, αλλά και βομβαρδισμούς στην ίδια τη Χαν Γιουνίς.

Αλλεπάλληλα ισραηλινά τελεσίγραφα προς τα 1,4 εκατομμύρια κατοίκους στη βόρεια Λωρίδα της Γάζας να εγκαταλείψουν τις εστίες τους είχαν ήδη οδηγήσει σε μαζικό κύμα εκτοπισμού προς νότο.

Με τον πυκνοκατοικημένο παλαιστινιακό θύλακα ωστόσο υπό πλήρη ισραηλινό αποκλεισμό από τις 9 Οκτωβρίου -μετά την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς- λίγη ανθρωπιστική βοήθεια άρχισε να φτάνει εκεί μόλις στις 21 του μήνα από τα νότια σύνορα με την Αίγυπτο και το μοναδικό στην περιοχή πέρασμα της Ράφα.

Αν και από τη Δευτέρα οι αποστολές πράγματι αυξήθηκαν κατά τι, οι υπηρεσίες αρωγής χαρακτηρίζουν την εξέλιξη «σταγόνα στον ωκεανό» μπροστά στις ανάγκες ενός εξαθλιωμένου πληθυσμού 2,3 εκατομμυρίων.

Τα μισά είναι παιδιά.

Πλέον ακόμη και στον «ασφαλή» νότο της Λωρίδας της Γάζας οι άμαχοι δίνουν μάχη επιβίωσης, εν μέσω μιας σπειροειδούς ανθρωπιστικής κρίσης στη «μεγαλύτερη ανοιχτή φυλακή στον κόσμο».

Η προμήθεια καυσίμων -απαραίτητων για τη λειτουργία κρίσιμων υποδομών, όπως νοσοκομείων και εγκαταστάσεων αφαλάτωσης- έχει αποκλειστεί από το Ισραήλ, για να μην καταλήξουν στα χέρια της Χαμάς.

Όμως -όπως αναφέρει εσωτερικό έγγραφο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, που αποκάλυψε η ισραηλινή εφημερίδα Ηaaretz– ήδη 52.000 έγκυες και περισσότερα από 30.000 βρέφη έως έξι μηνών αναγκάζονται να πίνουν μολυσμένο ή αλμυρό νερό.

Οι ασθένειες θερίζουν.

«Κανένα μέρος δεν είναι ασφαλές στη Γάζα»

Στο διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, η απαγόρευση της συλλογικής τιμωρίας χρονολογείται από τη Σύμβαση της Χάγης του 1899 και ορίζεται ρητά στην Τέταρτη Σύμβαση της Γενεύης του 1949, την οποία έχει εγκρίνει το Ισραήλ.

«Κανένα προστατευόμενο άτομο δεν μπορεί να τιμωρηθεί για αδίκημα που δεν έχει διαπράξει προσωπικά. Συλλογικές ποινές και ομοίως όλα τα μέτρα εκφοβισμού ή τρομοκρατίας απαγορεύονται», αναφέρεται στο Άρθρο 33.

«Η τρέχουσα πολιορκία που επιβάλλεται στη Γάζα είναι συλλογική τιμωρία», τόνισε ο Φιλίπ Λαζαρίνι, γενικός επίτροπος της υπηρεσίας του ΟΗΕ για τους Παλαιστίνιους πρόσφυγες (UNRWA), ενημερώνοντας τη Δευτέρα το Συμβούλιο Ασφαλείας.

«Αυτό που συνέβη και συνεχίζει να συμβαίνει», προσέθεσε «είναι βίαιος εκτοπισμός».

«Το έχω πει πολλές φορές και το ξαναλέω: κανένα μέρος δεν είναι ασφαλές στη Γάζα».

Από το περίπου 1 εκατομμύριο των εσωτερικά εκτοπισμένων από τον βορρά -από τον οποίο πολλοί ασθενείς, τραυματίες, άτομα με αναπηρίες και έγκυες δεν μπορούν να μετακινηθούν, όπως τόνισε ο Λαζαρίνι- μόλις οι 670.000 έχουν βρει καταφύγιο σε εγκαταστάσεις της UNRWA.

Ακόμη και αυτές πια ασφυκτιούν.

Μερικές πλέον φιλοξενούν 10 ή και 12 φορές περισσότερους ανθρώπους από τη χωρητικότητά τους.

Οι άμαχοι «ζουν σε φρικτές, ανθυγιεινές συνθήκες, με περιορισμένο φαγητό και νερό, κοιμούνται στο πάτωμα χωρίς στρώματα ή έξω, στην ύπαιθρο», είπε ο γενικός επίτροπος της UNRWA.

«Οι δρόμοι της Γάζας έχουν αρχίσει να ξεχειλίζουν από λύματα, τα οποία θα προκαλέσουν τεράστιο κίνδυνο για την υγεία πολύ σύντομα», προειδοποίησε.

Έχουν ήδη καταγραφεί χιλιάδες κρούσματα οξείας λοίμωξης του αναπνευστικού, διάρροιας, ψώρας και ανεμοβλογιάς.

«Όταν οι οδοί εκκένωσης βομβαρδίζονται, όταν οι άνθρωποι βόρεια και νότια παγιδεύονται σε εχθροπραξίες, όταν λείπουν τα απαραίτητα για την επιβίωση και όταν δεν υπάρχουν εγγυήσεις για επιστροφή», επεσήμανε η συντονίστρια ανθρωπιστικής βοήθειας του ΟΗΕ για τα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, Λιν Χάστινγκς, «τότε οι άνθρωποι δεν μένουν με τίποτα άλλο, παρά με δύσκολες επιλογές»…

Δεύτερος ξεριζωμός;

Ισραηλινοί αξιωματούχοι έχουν καταστήσει σαφές ότι η στρατιωτική επιχείρηση θα αλλάξει αμετάκλητα το status quo στη Λωρίδα της Γάζας, όπου η Χαμάς έχει τον έλεγχο από το 2007.

«Οι εκκλήσεις για κατάπαυση του πυρός είναι εκκλήσεις προς το Ισραήλ να παραδοθεί στη Χαμάς, στην τρομοκρατία, στη βαρβαρότητα», διακήρυξε το βράδυ της Δευτέρας ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου.

«Αυτό δεν θα συμβεί», ξεκαθάρισε.

Ο πόλεμος θα κρατήσει για πολύ, έχει προειδοποιήσει, καταστρέφοντας τη Χαμάς και αφήνοντας πίσω «έρημη γη».

Τα ακριβή σχέδια του Τελ Αβίβ για τη Λωρίδα της Γάζας -μια κυριολεκτικά λωρίδα γης, μήκους 41 χλμ και πλάτους 10 χλμ μεταξύ του Ισραήλ, της Αιγύπτου και της Μεσογείου- παραμένουν ασαφή.

Όμως οι φόβοι των Παλαιστινίων και αρκετών αραβικών κρατών πλέον εντείνονται για μια νέα «Νάκμπα».

Την «Καταστροφή», όπως ονομάζουν τον βίαιο εκτοπισμό 750.000 Παλαιστινίων από τις πατρογονικές εστίες τους το 1948, μετά την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ.

Λίγο περισσότερο από το 75% του σημερινού πληθυσμού της Λωρίδας της Γάζας -περίπου 1,7 εκατομμύρια άνθρωποι- είναι πρόσφυγες ή απόγονοι προσφύγων της Νάκμπα.

«Η αποφασιστικότητα των Παλαιστινίων να μην επιτρέψουν στο Ισραήλ να τους εκτοπίσει άλλη μια φορά λειτουργεί ως περιορισμός ενάντια σε μια δεύτερη Νάκμπα», γράφει στο New Yorker ο Παλαιστίνιος συγγραφέας και ακτιβιστής ανθρωπίνων δικαιωμάτων Ράζα Σεχάντεϊ.

Όπως ωστόσο προκύπτει από το συμβουλευτικό έγγραφο του υπουργείου Εσωτερικών του Ισραήλ, με ημερομηνία 13 Οκτωβρίου -το οποίο διέρρευσε την περασμένη εβδομάδα σε ισραηλινά ΜΜΕ και χαρακτήρισαν «επαληθευμένο» τη Δευτέρα τα Wikileaks– τα (εκκρεμή από το 2004 σχέδια περί βίαιου εκτοπισμού) των Παλαιστινίων της Λωρίδας της Γάζας στην Αίγυπτο, στη Χερσόνησο του Σινά, παραμένουν στην «ατζέντα» ακραίων κυβερνητικών κύκλων του Ισραήλ.

Ως βασικός μοχλός άσκησης πιέσεων στο Κάιρο, στο έγγραφο προτείνονταν οι ΗΠΑ.

Ισραηλινά ΜΜΕ αναφέρουν ως «δόλωμα» οικονομικά ανταλλάγματα στο Κάιρο, όπως ελάφρυνση του διογκωμένου δημόσιου χρέους.

Ασκήσεις επί… χάρτου

Αν και ο Αιγύπτιος πρόεδρος αλ Σίσι έχει ήδη απορρίψει κατηγορηματικά αυτό το ενδεχόμενο από τις 18 Οκτωβρίου, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Νετανιάχου «προσπάθησε να πείσει Ευρωπαίους ηγέτες να ασκήσουν πιέσεις στην Αίγυπτο για να δεχθεί πρόσφυγες από τη Λωρίδα της Γάζας», γράφουν οι Financial Times.

«Έστω προσωρινά», όπως ανέφερε ανωνύμως στην εφημερίδα διπλωμάτης.

Μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες, «ιδίως η Γαλλία, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, απέρριψαν την πρόταση ως μη ρεαλιστική», επισημαίνει το δημοσίευμα.

Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ τόνισε ότι η Ουάσιγκτον δεν υποστήριξε «οποιαδήποτε αναγκαστική μετεγκατάσταση Παλαιστινίων εκτός της Λωρίδας της Γάζας».

«Αυτό που έχω ακούσει από τους Ισραηλινούς», τόνισε προ ημερών στο δίκτυο NBC ο Αμερικανός ΥΠΕΞ, Άντονι Μπλίνκεν, «είναι ότι δεν υπάρχει καμία πρόθεση, καμία επιθυμία, να διοικήσουν οι ίδιοι τη Γάζα», υπενθυμίζοντας ότι αποχώρησαν μονομερώς από τον θύλακα το 2005.

Κατά τα λοιπά, προσέθεσε, υπάρχουν υπό επεξεργασία «διαφορετικές ιδέες για το τι θα μπορούσε να ακολουθήσει» την εκρίζωση της Χαμάς.

«Το θέμα της επόμενης ημέρας δεν έχει συζητηθεί σε κανένα επίσημο φόρουμ στο Ισραήλ», σχολίασε τη Δευτέρα το γραφείο του Ισραηλινού πρωθυπουργού, υποβαθμίζοντας το έγγραφο του υπουργείου Πληροφοριών σε «υπόθεση εργασίας».

«Το λιγότερο που θα κάνει τώρα το Ισραήλ θα είναι να μικρύνει τη Λωρίδα της Γάζας, εγκαθιστώντας ζώνες προστασίας στις οποίες δεν θα επιτρέπεται στους ανθρώπους να ζουν, όπως π.χ. στο βόρειο τομέα», παρατηρεί στον ανεξάρτητο αιγυπτιακό ιστότοπο Mada Masr ο Χάνι αλ Μάσρι, διευθυντής του Παλαιστινιακού Κέντρου Πολιτικής Έρευνας και Στρατηγικών Μελετών (Masarat).

«Αυτή», εκτίμησε, «θα είναι η εναλλακτική λύση στον πλήρη εκτοπισμό».

Εάν όμως ο πόλεμος συνεχιστεί για πολύ, επισημαίνει, πολλοί Παλαιστίνιοι θα αναγκαστούν να επιλέξουν το δρόμο της φυγής.

Προοπτική, που προβλέπεται στο αίτημα έκτακτης χρηματοδότησης, ύψους 106 δισεκατομμυρίων δολαρίων, του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν προς το Κογκρέσο, συμπεριλαμβάνοντας «την αντιμετώπιση πιθανών αναγκών καταφυγόντων κατοίκων της Γάζας σε γειτονικές χώρες».