Το χειρότερο Halloween του Χόλιγουντ: Το βράδυ που ο Ρίβερ Φίνιξ πέθανε

«Παθαίνει κρίσεις! Ελάτε εδώ, παρακαλώ. Νομίζω ότι πήρε Βάλιουμ ή κάτι τέτοιο. Σας παρακαλώ, πεθαίνει!». Η φωνή στην κλήση στο 100 τη νύχτα του Χάλοουιν του 1993 ήταν ο Χοακίν Φίνιξ. Λίγα μέτρα πιο πέρα, η ζωή του μεγαλύτερου αδελφού του, του ηθοποιού και τραγουδιστή Ρίβερ Φίνιξ, έληξε. Επί οκτώ λεπτά, η αδελφή τους Rain προσπαθούσε να τον συνεφέρει στις πόρτες του The Viper Room, του πιο μοντέρνου τότε μαγαζιού στο Λος Άντζελες, ιδιοκτησίας του Τζόνι Ντεπ. Στο πλευρό του έκλαιγαν η ηθοποιός Samantha Mathis, η φίλη του Ρίβερ, και ο Flea, ο μπασίστας των Red Hot Chili Peppers με τον οποίο ο ηθοποιός είχε προγραμματίσει να παίξει εκείνο το βράδυ.

Οι τραυματιοφορείς δεν κατάφεραν να τον επαναφέρουν στη ζωή. Μεταφέρθηκε με ασθενοφόρο στο Cedars-Sinai Medical Center, όπου διαπιστώθηκε ο θάνατός του στις 1:51 π.μ. Ήταν 23 ετών, αλλά ήταν ήδη ένα είδωλο της γενιάς που έμελλε να σηματοδοτήσει μια εποχή. Μερικές εβδομάδες αργότερα, η νεκροψία διαπίστωσε ότι είχε πεθάνει από υπερβολική δόση ναρκωτικών που περιείχε κοκαΐνη, ηρωίνη, μορφίνη, εφεδρίνη, μαριχουάνα και Βάλιουμ.

Την επόμενη μέρα οι ειδήσεις επιβεβαίωσαν αυτό που έμοιαζε με άλλη μια ιστορία τρόμου από τη νύχτα των αποκριών. Το ίδιο βράδυ ένας άλλος θρύλος είχε πεθάνει στη Ρώμη: Ο σκηνοθέτης Φεντερίκο Φελίνι

«Ρίβερ Φίνιξ, ένας 23χρονος θρύλος» / Photo: Wikimedia Commons

Το ίδιο βράδυ ένας άλλος θρύλος είχε πεθάνει στη Ρώμη: Ο Φεντερίκο Φελίνι

Στον κόσμο πριν από το διαδίκτυο, οι ειδήσεις έφταναν στον καθένα με διαφορετικό ρυθμό. Κάποιοι το μάθαιναν από το Teletext, άλλοι από το ραδιόφωνο. Ο καθένας έπρεπε να αντιμετωπίσει μόνος του τη δυσπιστία του. Την επόμενη μέρα οι ειδήσεις επιβεβαίωσαν αυτό που έμοιαζε με άλλη μια ιστορία τρόμου από τη νύχτα των αποκριών. Το ίδιο βράδυ ένας άλλος θρύλος είχε πεθάνει στη Ρώμη: Ο σκηνοθέτης Φεντερίκο Φελίνι. Τα ασύμμετρα βιογραφικά τους παρουσιάστηκαν στις εφημερίδες την επόμενη μέρα.

Το περιοδικό Fotogramas τον αποχαιρέτησε με τον τίτλο «Ρίβερ Φίνιξ, ένας 23χρονος θρύλος». Τρία χρόνια νωρίτερα είχε εμφανιστεί σε ένα εξώφυλλο και ένα πολυπόθητο αναδιπλούμενο τρίπτυχο, που τον αποκαλούσε «σύμβολο του σεξ για τη δεκαετία του 1990». Φαινόταν σαν το μέλλον. Η φιλμογραφία του ήταν ευρεία, λάμποντας σε κάθε ρόλο του. Είναι αδύνατο να μην παραδοθείς στη μελαγχολική ερμηνεία του ως ναρκοληπτικού απατεώνα στο My Private Idaho (Το δικό μου Αϊντάχο, 1991), το αριστούργημα του Γκας Βαν Σαντ, που γύρισε με τον φίλο του Κιάνου Ριβς, και για το οποίο έλαβε το Κύπελλο Volpi στη Βενετία. Πολλοί εντοπίζουν την αρχή των προβλημάτων του με τα ναρκωτικά στην ταινία: για να προετοιμαστούν για τους ρόλους τους, τόσο ο Κιάνου όσο και ο Ρίβερ συναναστρέφονταν με πόρνες και πειραματίζονταν με ναρκωτικά. Στην ταινία παρεμβάλλονται σκηνές πραγματικών τοξικομανών, αν και οι περισσότερες από αυτές δεν πέρασαν από το μοντάζ, πολλές από αυτές ανακτήθηκαν από τον Τζέιμς Φράνκο, δηλωμένο θαυμαστή του ηθοποιού, στο αφιέρωμα «My Own Private River».

Δείτε μια συνέντετξη του Ρίβερ Φίνιξ, του 1988

Τι συνέβη εκείνο το βράδυ;

Το τι συνέβη εκείνο το βράδυ περιβάλλεται από μυστήριο, παρά τους πολλούς μάρτυρες. Αλλά ένα όνομα αναφέρεται πάντα: Τζον Φρουσιάντε, ο κιθαρίστας των Red Hot Chili Peppers. Η πιο αξιόπιστη ιστορία είναι αυτή του Gavin Edwards στο βιβλίο «Last Night at the Viper Room: River Phoenix and the Hollywood He Left Behind». Παίρνοντας την εκδοχή της Samantha Mathis, αναφέρει ότι «ένας φίλος κιθαρίστας του έδωσε ένα φλιτζάνι και του είπε: «Ε, Ριβ, πιες αυτό, θα σε κάνει να νιώσεις υπέροχα». Ο Ρίβερ δεν ήξερε τι είχε μέσα, αλλά επειδή είχε πάει αυτόν τον φίλο δύο φορές σε κέντρο αποτοξίνωσης, μπορούσε να μαντέψει ότι δεν ήταν τζίντζερ-έιλ. Υπήρχε ένα μείγμα κοκαΐνης και ηρωίνης στο ποτό. Ο Ρίβερ ένιωσε αμέσως άσχημα. ‘Τι μου έδωσες; Τι στο διάολο είναι εδώ;’ φώναξε. Για να ηρεμήσει πήρε λίγο Βάλιουμ. Στη συνέχεια έκανε εμετό πάνω του και στο τραπέζι. Στη συνέχεια κατέρρευσε στην καρέκλα του, χωρίς τις αισθήσεις του».

Τίποτα δεν συνέβη τόσο γρήγορα όσο θα έπρεπε. Ο Χοακίν χρειάστηκε πάνω από μισή ώρα για να καλέσει το ασθενοφόρο «μετά από τη βοήθεια ενός πορτιέρη». Η αστυνομία δεν ήταν και η καλύτερη διαφήμιση για ένα μοντέρνο κλαμπ. Επίσης, κανείς δεν προειδοποίησε τους τραυματιοφορείς για το τι πραγματικά είχε καταναλώσει.

Το 2018, η Mathis έδωσε συνέντευξη στον Guardian με αφορμή την 25η επέτειο της τραγωδίας. Δεν ανέφερε τον Φρουσιάντε ή «έναν κιθαρίστα», παρά μόνο «έναν άνδρα». Ήταν σίγουρη, όμως, ότι ο Ρίβερ δεν ήταν εθισμένος. Τον τελευταίο χρόνο της ζωής του, λέει, «απλά κάναμε παρέα με τα αδέλφια του και διασκεδάζαμε. Ήταν τόσο καλός στην παρέα ο Ρίβερ».

Γεννημένος σε μια ξύλινη καλύβα, στο Μαντράς του Όρεγκον, ήταν το πρώτο παιδί ενός ζευγαριού χίπηδων που είχαν γνωριστεί κάνοντας οτοστόπ. Τον ονόμασαν Ρίβερ από το Σιντάρτα του Χέρμαν Έσσε

Photo: Wikimedia Commons

Photo: Wikimedia Commons

«Πόσο οδυνηρά φθείρονται τα πνεύματα της γενιάς του»

Η μητέρα του Ρίβερ πιστεύει επίσης ότι η χρήση ναρκωτικών από τον ηθοποιό ήταν σποραδική. Το αποτύπωσε αυτό σε μια επιστολή που έγραψε στους Los Angeles Times: «Πιστεύουμε ότι ο ενθουσιασμός και η ενέργεια της σκηνής των νυχτερινών κέντρων και των πάρτι του Halloween ήταν πολύ πέρα από τη συνήθη εμπειρία και τον έλεγχό του. Πόσες άλλες όμορφες νεαρές ψυχές, που παραμένουν ανώνυμες για εμάς, έχουν πεθάνει από χρήση ναρκωτικών απλά για διασκέδαση; Η προσευχή μου είναι ότι η φυγή του Ρίβερ με αυτόν τον τρόπο θα εστιάσει την προσοχή του κόσμου στο πόσο οδυνηρά φθείρονται τα πνεύματα της γενιάς του».

Ο πρώτος μεγάλος του έρωτας, η γκόμενα Μάρθα Πλίμπτον, η οποία διέκοψε τη σχέση τους μετά από τρία χρόνια λόγω της εξάρτησης του ηθοποιού και της απροθυμίας του να εγκαταλείψει τα ναρκωτικά. «Τον έχουν ήδη μετατρέψει σε μάρτυρα. Έχει γίνει η μεταφορά ενός έκπτωτου αγγέλου, ενός μεσσία. Δεν ήταν. Ήταν απλώς ένα αγόρι, ένα πολύ καλόκαρδο αγόρι που ήταν πολύ χάλια και δεν είχε ιδέα πώς να εφαρμόσει τις καλές του προθέσεις» δήλωσε στο Esquire το 1993. «Δεν θέλω να παρηγορηθώ από τον θάνατό του. Νομίζω ότι είναι σωστό να είμαι θυμωμένη γι’ αυτό, θυμωμένη με τους ανθρώπους που τον βοήθησαν να παραμείνει άρρωστος και θυμωμένη με τον ίδιο τον Ρίβερ». Δεν μίλησε ποτέ ξανά για τον άνδρα με τον οποίο μοιράστηκε τρία χρόνια από τη ζωή της.

Δείτε μια συνέντευξη της οικογένειας Φίνιξ, του 1987

Ο Ρίβερ και η χριστιανική αίρεση

Ο ηθοποιός ήταν μια άτυπη φιγούρα ακόμη και σε έναν κόσμο τόσο επιρρεπή στην εκκεντρικότητα όσο ο κινηματογράφος. Γεννημένος σε μια ξύλινη καλύβα, στο Μαντράς του Όρεγκον, ήταν το πρώτο παιδί ενός ζευγαριού χίπηδων που είχαν γνωριστεί κάνοντας οτοστόπ. Τον ονόμασαν Ρίβερ από το Σιντάρτα του Χέρμαν Έσσε. Στη συνέχεια ήρθαν τα τέσσερα αδέλφια του: Rain, Leaf (τώρα Joaquin), Liberty και Summer. Όταν ο Ρίβερ ήταν τριών ετών, προσχώρησαν σε μια χριστιανική θρησκευτική αίρεση που ονομαζόταν «Τα Παιδιά του Θεού» και έγιναν ιεραπόστολοι. Την εγκατέλειψαν όταν άρχισαν να συνειδητοποιούν ότι πίσω από αυτή τη φαινομενική πνευματική κοινωνία υπήρχε μόνο πορνεία και παιδική κακοποίηση. Ο ηγέτης της αίρεσης κατέληξε να βρει καταφύγιο στην Τενερίφη στα Κανάρια Νησιά της Ισπανίας χρόνια αργότερα.

Για να βοηθήσει την οικογένεια, ο Ρίβερ, που είχε πάντα ένα χάρισμα στη μουσική, έπαιζε στο δρόμο με τη Rain. Όταν η οικογένεια επέστρεψε στο Λος Άντζελες, η μητέρα του άρχισε να εργάζεται στο NBC και όλα τα αδέλφια άρχισαν να συμμετέχουν σε παιδικές παραγωγές του δικτύου. Ο Ρίβερ πήρε τη μεγάλη του ευκαιρία με την ταινία Explorers (Οι Εξερευνητές, 1985) του Τζο Ντάντε, η οποία χρησίμευσε για να δείξει το ταλέντο του (και του Ίθαν Χοκ) στον κόσμο. Το Stand By Me (Στάσου Πλάι μου, 1986) προχώρησε ακόμη πιο μακριά. Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, έχασε την παρθενιά του και άρχισε να καπνίζει μαριχουάνα. Στο The Mosquito Coast (Η ακτή του κουνουπιού, 1986) του Peter Weir, έπαιξε τον ρόλο μιας οικογένειας τόσο αντισυμβατικής όσο και η δική του και γνώρισε τον Χάρισον Φορντ, ο οποίος τον πρότεινε να υποδυθεί τη νεότερη εκδοχή του στο Indiana Jones and the Last Crusade (Ο Ιντιάνα Τζόουνς και η τελευταία σταυροφορία, 1989).

Το 2018, η Mathis έδωσε συνέντευξη στον Guardian με αφορμή την 25η επέτειο της τραγωδίας. Δεν ανέφερε τον Φρουσιάντε ή «έναν κιθαρίστα», παρά μόνο «έναν άνδρα». Ήταν σίγουρη, όμως, ότι ο Ρίβερ δεν ήταν εθισμένος

Σκηνή από το Δικό μου Αϊντάχο με τον Κιάνου Ριβς / Photo: Wikimedia Commons

Το πιο εκθαμβωτικό ζευγάρι στο κόκκινο χαλί

Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας Η Ακτή του Κουνουπιού, ερωτεύτηκε τη Martha Plimpton, με την οποία συνεργάστηκε επίσης στο θρίλερ A Nowhere Place (1988) του Sidney Lumet, το οποίο του χάρισε την πρώτη του υποψηφιότητα για Όσκαρ. Εκείνη τη χρονιά, ήταν το πιο εκθαμβωτικό ζευγάρι στο κόκκινο χαλί, ένα παράξενο περιβάλλον για τον ίδιο, έναν χίπη που συνήθιζε να περπατά ξυπόλητος και έγινε αυστηρός χορτοφάγος μετά το τραύμα που είχε υποστεί ο αδελφός του Χοακίν βλέποντας πώς οι ψαράδες σκότωναν τα ψάρια. Ήταν επίσης σθεναρός υπερασπιστής του περιβάλλοντος. Όπως συμβαίνει με όλους τους απρόθυμους αστέρες, το Χόλιγουντ ήταν πρόθυμο να τον εμπορευματοποιήσει.

Υπήρξε μια οδυνηρή προσπάθεια να τον μετατρέψουν σε ένα απλό εφηβικό είδωλο στην ταινία Α Night in the Life of Jimmy Reardon (1988), όπου έκανε το ντεμπούτο του ένας πολύ νεαρός Μάθιου Πέρι. Αλλά ο Φίνιξ δεν ενδιαφερόταν για τέτοιου είδους ταινίες. Ήθελε το ρίσκο, και πάνω απ’ όλα ήθελε να κάνει μουσική, το αληθινό του πάθος. Στα δέκα του χρόνια έπαιζε με την αδερφή του Rain για να κερδίσει μερικά δολάρια για να φάει, και στα είκοσί του ήταν και οι δύο μέλη των Aleka’s Attic, ενός συγκροτήματος που ήταν πιο σημαντικό γι’ αυτόν από την κινηματογραφική του καριέρα. Όταν ο ατζέντης του βρήκε το σενάριο της ταινίας That Thing Called Love (Ένας Απρόβλεπτος Έρωτας, 1993), την ιστορία ενός λιγομίλητου μουσικού της κάντρι που παγιδεύεται σε ένα ερωτικό τρίγωνο, του το πρότεινε για να συνδυάσει τα δύο πάθη του. Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων ερωτεύτηκε τη συμπρωταγωνίστριά του Samantha Mathis. Η Mathis έβγαινε τότε με τον ηθοποιό John Leguizamo, αλλά μετά την πρώτη εβδομάδα των γυρισμάτων τηλεφώνησε στον Leguizamo για να τον χωρίσει.

Όταν πέθανε, ήταν έτοιμος να ξεκινήσει τα γυρίσματα της ταινίας «Συνέντευξη με τον βρικόλακα». Ο αντικαταστάτης του, ο Κρίστιαν Σλέιτερ, δώρισε ολόκληρο τον μισθό του σε δύο από τις αγαπημένες φιλανθρωπικές οργανώσεις του Φίνιξ, Earth Save και Earth Trust

Photo: Wikimedia Commons

Οι εθισμοί του ήταν ένα ανοιχτό μυστικό

Η εταιρεία παραγωγής ζητούσε καθημερινές αναφορές για την κατάσταση της υγείας του. Εκτός από τη γνωριμία με τη σύντροφό του, αυτή η μικρή ταινία τον βοήθησε να αποκτήσει έναν από τους τελευταίους μεγάλους φίλους του. Ο Ρίβερ δεν είχε ακούσει ποτέ για τον σκηνοθέτη Πίτερ Μπογκντάνοβιτς. Δεν του άρεσε η βιομηχανία, αλλά του άρεσαν οι ταινίες, και κανείς δεν ήξερε περισσότερα για τις ταινίες από τον Μπογκντάνοβιτς. Μετά τα γυρίσματα, ο σκηνοθέτης διοργάνωσε μια προβολή της ταινίας «Τα σταφύλια της οργής» στο σπίτι του. Ο Φίνιξ ενθουσιάστηκε και ήθελε να γίνονται πιο τακτικά προβολές ταινιών. Όμως δεν ξαναβρέθηκαν ποτέ μαζί. Το Ένας Απρόβλεπτος Έρωτας ήταν η τελευταία ολοκληρωμένη ταινία του Φίνιξ.

Όταν πέθανε, ήταν έτοιμος να ξεκινήσει τα γυρίσματα της ταινίας «Συνέντευξη με τον βρικόλακα». Ο αντικαταστάτης του, ο Κρίστιαν Σλέιτερ, δώρισε ολόκληρο τον μισθό του σε δύο από τις αγαπημένες φιλανθρωπικές οργανώσεις του Φίνιξ, Earth Save και Earth Trust. Είχε επίσης σε εκκρεμότητα σχέδια με τον Γκας Βαν Σαντ, συμπεριλαμβανομένου του ρόλου του νεαρού Άντι Γουόρχολ σε μια βιογραφική ταινία. Ο Λεονάρντο Ντι Κάπριο έγινε ο φυσικός του κληρονόμος με δύο ρόλους που ο Ρίβερ είχε σχεδόν κλείσει, το «Ημερολόγιο ενός επαναστάτη» και την «Ολική έκλειψη». Στις φήμες του Χόλιγουντ, λέγεται ότι όταν ο Τζέιμς Κάμερον ξεκίνησε την παραγωγή του Τιτανικού, είχε ονειρευτεί τον Ρίβερ ως Τζακ Ντόσον.

Δείτε ένα βίντεο από το βράδυ στο Viper Room 

«Ήταν το πιο λαμπρό φως»

«Μεγάλωσα λατρεύοντας τον Ρίβερ Φίνιξ ως τον καλύτερο ηθοποιό της γενιάς μου και το μόνο που ήθελα πάντα ήταν η ευκαιρία να του σφίξω το χέρι» δήλωσε ο Ντι Κάπριο στο Esquire κατά την προώθηση της ταινίας Once Upon a Time in Hollywood (Κάποτε στο… Χόλιγουντ, 2019). Τον συνάντησε τυχαία ένα βράδυ σε ένα πάρτι και ήταν έτοιμος να τον χαιρετήσει, αλλά ο Ρίβερ εξαφανίστηκε από τα μάτια του Ντι Κάπριο. «Πού πήγε;» ρώτησε ο Λεονάρντο. Κάποιος απάντησε: «Στο Viper Room».

Ο συμπρωταγωνιστής του στον Εξερευνητή, ο Ίθαν Χοκ, αναγνωρίζει επίσης την τεράστια επιρροή του Ρίβερ στη ζωή του. «Ο πρώτος μου συνεργάτης στην οθόνη πήρε υπερβολική δόση στη Sunset Boulevard. Ήταν το πιο λαμπρό φως και αυτή η βιομηχανία τον μάσησε και αυτό ήταν ένα μεγάλο μάθημα για μένα. Αν έπρεπε να αναφέρω μόνο έναν λόγο για τον οποίο δεν μετακόμισα ποτέ στο Λος Άντζελες, αυτός θα ήταν ότι θεωρώ ότι είναι πολύ επικίνδυνο για έναν ηθοποιό σαν εμένα να βρίσκεται σε τέτοιο κλίμα», εξομολογείται.

Κανείς όμως δεν αντιπροσωπεύει την κληρονομιά του καλύτερα από τον αδελφό του Χοακίν Φίνιξ. Δεν είναι διατεθειμένος να μιλήσει για την προσωπική του ζωή, έχει πει ότι πάντα ένιωθε υποχρεωμένος στον αδελφό του, γιατί τον βοήθησε να ξαναβρεί την αγάπη του για τον κινηματογράφο μετά τις πρώτες απορρίψεις από τη βιομηχανία. Ο Ρίβερ τον ανάγκασε να βλέπει ξανά και ξανά το Raging Bull (Οργισμένο Είλωλο) του Μάρτιν Σκορτσέζε και τον ενθάρρυνε να μην το βάζει κάτω. Όταν απέκτησε το πρώτο του παιδί με την ηθοποιό Ρούνι μάρα, το ονόμασε Ρίβερ, φόρο τιμής στον μεγαλύτερο αδελφό του που ήταν και μέντορας, λέγοντάς του: «Μια μέρα θα ξαναπαίξεις και θα γίνεις πιο διάσημος από εμένα».

*Με στοιχεία από elpais.com