Γιατί η Τζόρτζια Μελόνι διαβάζει ξανά και ξανά τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών;

Η Τζόρτζια Μελόνι δεν έχει κρύψει την μεγάλη αγάπη της για τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών. Είναι πολλές οι φορές που έχει αναφέρει ατάκες από την τριλογία του Τζ. Ρ. Ρ. Τόλκιν, άλλες τόσες που έχει μοιραστεί φωτογραφίες της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να διαβάζει τα βιβλία της, ενώ δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που πόζαρε δίπλα σε ένα άγαλμα του μάγου Γκάνταλφ στο πλαίσιο της τελευταίας προεκλογικής εκστρατείας της.

Στην αυτοβιογραφία/μανιφέστο της υπενθυμίζει ο Guardian αφιερώνει αρκετές σελίδες στο «αγαπημένο βιβλίο της», το οποίο μάλιστα σε ένα σημείο του αναφέρει ως «ιερό» κείμενο. Εξαιτίας των παραπάνω η δημοσιοποίηση αυτή την εβδομάδα της πρόθεσης του υπουργείου Πολιτισμού της Ιταλίας να διαθέσει 250.000 ευρώ για μια έκθεση αφιερωμένη στον Άγγλο συγγραφέα και μελετητή στην Εθνική Πινακοθήκη Μοντέρνας και Σύγχρονης Τέχνης της Ρώμης δεν εξέπληξε κανένα. Ωστόσο όταν ανακοινώθηκε ότι θα εγκαίνια της θα παραστεί και η Ιταλίδα πρωθυπουργός δεν υπήρξε άνθρωπος εντός και εκτός Ιταλίας που να μην αναρωτήθηκε γιατί η Τζόρτζια Μελόνι θέλει με τέτοια μανία να συνδέσει τη διακυβέρνηση της με αυτό το επικό φανταστικό μυθιστόρημα;

Διαβάζοντας τον Τόλκιν… από την ανάποδη

Η απάντηση είναι πιο βαθιά και περισσότερο σκοτεινή, γράφει η βρετανική εφημερίδα. Όταν τη δεκαετία του 1970 ο «Άρχοντας των Δαχτυλιδιών» εμφανίστηκε για πρώτη φορά στις προθήκες των βιβλιοπωλείων της Ιταλίας, o ακαδημαϊκός Ελέμιρε Τζόλα έγραψε μια σύντομη εισαγωγή στην οποία ερμήνευσε το βιβλίο ως μια αλληγορία για τις «καθαρές» εθνοτικές ομάδες που αμύνονται ενάντια στη μόλυνση από ξένους εισβολείς. Οι συμπαθούντες των φασιστών στο Ιταλικό Κοινωνικό Κίνημα  (Movimento Sociale Italiano – MSI) δέχτηκαν τρόπο τινά την πρόκληση. Εμπνευσμένοι από τα λόγια του Τζόλα, είδαν τον κόσμο του Τόλκιν ως έναν χώρο στο πλαίσιο του οποίου μπορούσαν να εξερευνήσουν την ιδεολογία τους με κοινωνικά αποδεκτούς όρους, απαλλαγμένους από τα ταμπού του παρελθόντος.

Η Μελόνι, μέλος της πτέρυγας νεολαίας του MSI, ανέπτυξε την πολιτική της συνείδηση ​​σε αυτό ακριβώς το περιβάλλον. Ως έφηβη παρακολούθησε μέχρι και ένα «Hobbit Camp», ένα καλοκαιρινό camp που διοργάνωνε το MSI, στο οποίο οι συμμετέχοντες ντύνονταν με ομοιόμορφες θεματικές στολές, τραγουδούσαν λάϊκές μπαλάντες και συζητούσαν πώς οι μυθολογίες του Άγγλου συγγραφέα θα μπορούσαν να βοηθήσουν τη μεταφασιστική δεξιά να βρει την αξιοπιστία της στη νέα εποχή.

How did The Lord of the Rings become a secret weapon in Italy’s culture wars? | Jamie Mackay https://t.co/9JZcV5hzEo

— The Guardian (@guardian) November 3, 2023

Χόμπιτ ή ορκ;

Προφανώς, ο λόγος γίνεται για ένα  περιθωριακό κίνημα, ωστόσο με λίγη φαντασία, τα έπη της Μέσης Γης ταιριάζουν πολύ καλά στη λογική του σύγχρονου δεξιού λαϊκισμού. Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών ακολουθεί τη λογική ενός παιχνιδιού μηδενικού αθροίσματος με «καλά» χόμπιτ και ξωτικά που πολεμούν τα «κακά» ορκ. Και παρότι οι περισσότεροι θα «διαβάσουν» τους καλούς χαρακτήρες χωρίς πολιτικούς συνειρμούς, δεν χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια για να αποκτήσουν αυτή εθνικιστικές διαστάσεις.

Στο βιβλίο της, η Μελόνι κάνει ακριβώς αυτό, συνεχίζει η βρετανική εφημερίδα. Τη μια στιγμή λέει ότι ο αγαπημένος της χαρακτήρας είναι ο φιλήσυχος Σαμγουάιζ Γκάμτζι, «απλά ένα χόμπιτ», ενώ αργότερα παρομοιάζει σιωπηρά την Ιταλία με το χαμένο βασίλειο του Νούμενορ και επικαλείται το κάλεσμα του χαρακτήρα Φάραμιρ στα όπλα. Τελικά, φαίνεται να βλέπει το έργο, ως έναν διδακτικό μύθο κατά της παγκοσμιοποίησης, ένα υπερ-συντηρητικό έπος που υποστηρίζει έναν πλήρη πόλεμο ενάντια στον σύγχρονο κόσμο στο όνομα των παραδοσιακών αξιών. Το ενδιαφέρον της Μελόνι για τη φαντασία, τα σύμβολα και τις σημαντικές αφηγήσεις την διαφοροποιεί από τους προηγούμενους ηγέτες της Ιταλίας. Γιατί ενώ όλες οι προηγούμενες κυβερνήσεις στην γειτονική χώρα, αριστερές και δεξιές, χρησιμοποιήσαν τον πολιτισμό για να εξυπηρετήσουν τα πολιτικά τους μηνύματα, η σημερινή πρωθυπουργός διεκδικεί και τον έλεγχο της δημόσιας φαντασίας.

Το τέλος της μετριοπάθειας;

Να σημειωθεί ότι ένα από τα πρώτα πράγματα που έκανε όταν ανέλαβε την εξουσία, ήταν να διορίσει τον Τζιαμπάολο Ρόσι, έναν δημοσιογράφο γνωστό υπερασπιστή του Πούτιν, γενικό διευθυντή του δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα Rai. Σήμερα το «μάντρα» του οργανισμού έχει ξαναγραφεί για υπογραμμίζει την υποχρέωση της προώθησης «της σημασίας της γέννησης παιδιών και της πατρότητας». Στη συνέχεια, διόρισε τον Aλεσάντρο Γκιούλι, έναν συντηρητικό ευρωσκεπτικιστή, πρόεδρο του σημαντικότερου μουσείου σύγχρονης τέχνης της Ρώμης, Maxxi, ενώ μόλις την περασμένη εβδομάδα ανακοίνωσε ότι ο Πιετράντζελο Μπουταφουόκο, διανοούμενος και πρώην μέλος της κεντρικής επιτροπής του μεταφασιστικού μετώπου νεολαίας του ιταλικού κοινωνικού κινήματος Fronte della Gioventù, ως τον επόμενο πρόεδρο της Μπιενάλε της Βενετίας.

Όπως είναι λογικό και επόμενο το ερώτημα από όλα αυτά είναι τι ακριβώς θέλει να πετύχει η Τζόρτζια Μελόνι. Η απάντηση παραμένει ασαφής, επισημαίνει ο Guardian, σημειώνοντας ότι το πολιτιστικό πρόγραμμα της κυβέρνησης της βρίσκεται ακόμη στα εμβρυϊκά του στάδια και δεν υπάρχει ακόμη κάποια ένδειξη μιας συνεκτικής κρατικής πολιτικής. Ωστόσο, τα πρώτα σημάδια κρίνονται άκρως ανησυχητικά και ακυρώνουν αυτόματα όλες τις προσπάθειες της να παρουσιαστεί ως μια μετριοπαθής πολιτικός σε μια ευρωπαϊκή χώρα, καταλήγει η βρετανική εφημερίδα.