Η… Mission Impossible του Τζακ Λιού στο Ισραήλ

Όταν ο Αμερικανός πρόεδρος Μπάιντεν όρισε τον περασμένο Σεπτέμβριο τον πρώην υπουργό Οικονομικών, Τζακ Λιου, υποψήφιο νέο πρέσβη των ΗΠΑ στο Ισραήλ, η κατάσταση στη Μέση Ανατολή ήταν ένας άλλος κόσμος.

Η Ουάσιγκτον προωθούσε ενεργά την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ δύο «ορκισμένων εχθρών» στην περιοχή: του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας.

Οι κρίσιμες διαπραγματεύσεις έδειχναν τότε να βρίσκονται στην τελική ευθεία, ως συνέχεια των «Συμφωνιών του Αβραάμ».

Τώρα, μετά την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ και εν μέσω του αιματηρού πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας, κάθε σχετική συζήτηση έχει μπει στον «πάγο».

Η εφιαλτικών διαστάσεων ανθρωπιστική κρίση στον αποκλεισμένο παλαιστινιακό θύλακα έχει ρίξει (και) τις αραβικές χώρες στα διπλωματικά «σχοινιά».

Ακόμη και αυτές που έχουν υπογράψει ειρηνευτικές συμφωνίες με το Ισραήλ, ήτοι την Αίγυπτο και την Ιορδανία.

Ο δε Αμερικανός πρόεδρος Μπάιντεν «μπορεί να λέει ότι δεν θα θέσει “κόκκινες γραμμές” στο Ισραήλ, αλλά γνωρίζει την πραγματικότητα», σχολιάζει ο ανταποκριτής της Haaretz στις ΗΠΑ, Μπεν Σάμιουελς.

«Η δημόσια ρητορική του αρχίζει σιγά-σιγά να συμβαδίζει με τα ιδιωτικά μηνύματά του», επισημαίνει.

Είχε προηγηθεί η όψιμη δήλωση Μπάιντεν υπέρ μιας έστω προσωρινής ανθρωπιστικής «παύσης» στη Λωρίδα της Γάζας.

Σε αντίθεση με ότι φαίνεται τώρα στο προσκήνιο, στο παρασκήνιο οι σχέσεις του Λευκού Οίκου με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό, Μπενιαμίν Νετανιάχου φέρονται να παραμένουν τεταμένες.

Όπως συνέβαινε δηλαδή και προ του πολέμου, δεδομένης της ιδεολογικής ρήξης μεταξύ της κυβέρνησης των Δημοκρατικών στις ΗΠΑ και της πιο ακροδεξιάς κυβέρνησης στα χρονικά του Ισραήλ.

Κάτι, που καθιστά ακόμη πιο δύσκολη την νέα αποστολή του Τζακ Λιού, καθώς οι ΗΠΑ αναζητούν περιφερειακή συναίνεση για την επόμενη ημέρα στη Λωρίδα της Γάζας.

Η κατάσταση, παραδέχθηκε τις προάλλες ο πρόεδρος Μπάιντεν, «είναι εξαιρετικά περίπλοκη για τους Ισραηλινούς. Και για τον μουσουλμανικό κόσμο επίσης».

«Υποστηρίζω τη λύση των δύο κρατών. Την υποστήριζα εξαρχής»…

I have officially landed in Israel alongside @SecBlinken. I look forward to presenting my credentials soon, and getting to work alongside the @usembassyjlm team. pic.twitter.com/i2Nbv8yjNU

— Ambassador Jack Lew (@USAmbIsrael) November 3, 2023

Διορισμός… fast track

Ετών 68, Ορθόδοξος Εβραίος και στέλεχος των Δημοκρατικών, ο Τζακ Λιού υπηρέτησε σε διάφορα κρίσιμα πόστα στις κυβερνήσεις Κλίντον και Ομπάμα.

Ήταν μέλος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οίκου κατά τη θητεία και των δυο.

Στη χώρα μας έγινε ευρύτερα γνωστός το 2016, όταν ως υπουργός Οικονομικών είχε ενεργό ρόλο στην στήριξη που παρείχε η κυβέρνηση Ομπάμα στην Αθήνα για άμεση αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους.

Από την Παρασκευή, ο Τζακ Λιου βρίσκεται με τη νέα του ιδιότητα, αυτή του πρέσβη, στο Ισραήλ.

Έφτασε μαζί με τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν, που υιοθέτησε δημοσίως διαφορετικούς, πιο επικριτικούς τόνους απέναντι στο Τελ Αβιβ, κατά την τρίτη επίσκεψή του εκεί από την έναρξη του πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας.

Υπό κανονικές συνθήκες, η έγκριση του διορισμού του Λιού από την Επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας θα είχε πάρει πολύ περισσότερο χρόνο.

Με το που ανακοινώθηκε προ διμήνου ότι αποτελεί την επιλογή του Τζο Μπάιντεν για τη θέση του πρέσβη στο Ισραήλ, οι Ρεπουμπλικανοί «ακόνιζαν τα μαχαίρια».

Περίμεναν στον Τζακ Λιού «στη γωνία» για πολλά θέματα.

Κυρίως όμως για τη στήριξή του στη διεθνή συμφωνία του 2015 για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Στάση για την οποία είχε δεχθεί γιουχάισμα εκείνη τη χρονιά, σε συνέδριο της Jerusalem Post στη Νέα Υόρκη.

Υπήρχαν επίσης ερωτήματα για τη θέση του υποψήφιου πρέσβη στην προοπτική αναβίωσή της και άρσης των αμερικανικών κυρώσεων κατά της Τεχεράνης.

Όμως η διαδικασία κύλησε με fast-track διαδικασίες, καταδεικνύοντας την κρισιμότητα της κατάστασης στη Μέση Ανατολή.

Η θέση του πρέσβη στο Ισράηλ ήταν κενή από τον Ιούλιο και η συγκυρία δεν επέτρεπε περαιτέρω καθυστερήσεις.

Η τελική ψηφοφορία στη Γερουσία, την περασμένη Τετάρτη, έληξε με 53 ψήφους υπέρ και 43 κατά.

Μαζί με τους 51 Δημοκρατικούς γερουσιαστές συντάχθηκαν δύο υπερσυντηρητικοί Ρεπουμπλικανοί: οι Ραντ Πολ και Λίντσεϊ Γκράχαμ.

Ο Τζακ Λιού κατά την ακρόαση στην Επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας των ΗΠΑ

Δύσκολες ισορροπίες

Επισήμως πλέον ο Τζακ Λιού είναι ο αξιωματούχος πλήρους εμπιστοσύνης του Λευκού Οίκου για τον συντονισμό της πολιτικής των ΗΠΑ με το Ισραήλ.

Εκφράζονται ωστόσο φόβοι ότι αυτός θα αρχίσει τώρα να έχει όλο και περισσότερες «αρρυθμίες», καθώς ο πόλεμος στη Λωρίδα της Γάζας γίνεται όλο και πιο ολέθριος.

Οι διεθνείς αντιδράσεις κλιμακώνονται.

Και ο πρόεδρος Μπάιντεν -εκ νέου υποψήφιος για τον Λευκό Οίκο το 2024- πλέον διαβλέπει ότι η «ακλόνητη» υποστήριξη στην πολεμική κυβέρνηση υπό τον Μπενιαμίν Νετανιάχου θα έχει όλο και μεγαλύτερο πολιτικό και διπλωματικό κόστος.

Τώρα η Ουάσιγκτον προσπαθεί να κατευθύνει το Ισραήλ στον πόλεμο εναντίον της Χαμάς, ισορροπώντας μεταξύ του στόχου ανατροπής της Χαμάς και του περιορισμού των ήδη τεράστιων απωλειών στις τάξεις των αμάχων.

Της εξασφάλισης της απελευθέρωσης των ομήρων.

Επίσης της προώθησης μιας μεταπολεμικής στρατηγικής, με απώτερο δεδηλωμένο στόχο την αναβίωση της λύσης των δύο κρατών.

Ο Λιού αναλαμβάνει καθήκοντα ακριβώς σε αυτό το μεταίχμιο, ενόσω ο κίνδυνος γενικής ανάφλεξης στη Μέση Ανατολή κάθε άλλο παρά έχει εξαλειφθεί.

Πρόκειται για ένα περίπλοκο «παιχνίδι» ισορροπιών, στο οποίο θα δοκιμαστεί και ο Αμερικανός νέος πρέσβης.

Αναμένεται να γίνει λίαν συντόμως «αγγελιοφόρος» πιο σκληρών μηνυμάτων από τον Λευκό Οίκο στο Ισραήλ.

Χαμόγελα κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Αμερικανού προέδρου Μπάιντεν στο Τελ Αβίβ

Προεδρική διγλωσσία

Κατά τα λοιπά, ωστόσο, η έδρα της πρεσβείας των ΗΠΑ στο Ισραήλ παραμένει στην Ιερουσαλήμ.

Η κυβέρνηση Μπάιτεν δεν έχει αναιρέσει την απόφαση του πρώην -και επίδοξου επόμενου- προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, να τη μεταφέρει εκεί από το Τελ Αβίβ, αναγνωρίζοντας την Ιερουσαλήμ ως «αδιαίρετη πρωτεύουσα του ισραηλινού κράτους».

Ο ίδιος ο Τζο Μπάιτεν δεν έχει τηρήσει καν τις προεκλογικές δεσμεύσεις του να ξανανοίξει το αμερικανικό προξενείο στην Ιερουσαλήμ -διπλωματικό σημείο επαφής με τους Παλαιστίνιους- ή το γραφείο της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης στην Ουάσιγκτον.

Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δεν έχει κάνει επίσης τίποτε για να αναιρέσει την απόφαση Πομπέο για αναγνώριση ως νόμιμων των -παράνομων βάσει του διεθνούς δικαίου- εβραϊκών οικισμών στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη.

«Μέχρι τον περασμένο μήνα», επισημαίνουν εύστοχα οι New York Times, η ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση δεν ήταν στις κορυφαίες προτεραιότητες» του Τζο Μπάιντεν.

«Επικεντρωμένος στην ανάσχεση της Κίνας και, στη συνέχεια, στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, είχε ελάχιστο χρόνο ή διάθεση για έναν μακρινό στόχο που εμπόδισε -και πλήγωσε πολιτικά- αρκετούς από τους προκατόχους του».

Αλλά σε αντίθεση με αυτούς, «δεν διόρισε ειδικό απεσταλμένο για την ειρήνη στη Μέση Ανατολή, ούτε ανέθεσε στον υπουργό Εξωτερικών του να προσπαθήσει να σφυρηλατήσει μια συμφωνία μεταξύ του Ισραήλ και των Παλαιστινίων.

»Αντίθετα, επικεντρώθηκε στη μεσολάβηση μιας συμφωνίας εξομάλυνσης μεταξύ του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας, ελπίζοντας να αξιοποιήσει τις ισραηλινές παραχωρήσεις προς τους Παλαιστίνιους στην πορεία»…