Στη Γάζα δεν έχουμε «Πόλεμο των πολιτισμών»

Η διαφαινόμενη τάση να παρουσιαστεί η τρέχουσα τραγικά βίαιη ανάφλεξη του Παλαιστινιακού ζητήματος υπό το πρίσμα ενός «πολέμου των πολιτισμών», ή ως σύγκρουση ανάμεσα στη «Δύση» και τους εχθρούς της μόνο ως εξαιρετικά επικίνδυνη μπορεί να θεωρηθεί.

Όχι μόνο γιατί στηρίζεται σε έννοιες εξαιρετικά απλουστευτικές και γι’ αυτό τελικά παραπλανητικές, αλλά και γιατί μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφικές πολιτικές επιλογές σε πλανητική κλίμακα.

Γιατί δεν μπορούμε να παραβλέψουμε ότι σε μεγάλο βαθμό αυτή η αντίληψη, που συχνά παρουσιάζεται και ως η ασυμφιλίωτη αντίθεση ανάμεσα στη Δύση και το Ισλάμ, συνδυασμένη με το επίσης απλουστευτικό σχήμα του «πολέμου κατά της τρομοκρατίας», αξιοποιήθηκε για τη νομιμοποίηση δύο μεγάλων, εξαιρετικά αιματηρών και στη πράξη καταστροφικά αποτυχημένων «αυτοκρατορικών» πολέμων με πρωτοβουλία των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν και το Ιράκ.

Το κυριότερο είναι ότι αυτή η αντίληψη συντηρεί ένα μύθο, αυτόν της διαρκώς απειλούμενης Δύσης από έναν σύνολο «νέων βαρβάρων», που στην πραγματικότητα παραπέμπει στην αποικιοκρατία όταν ιδίως η Ευρώπη, ως εκπρόσωπος του «λευκού ανθρώπου», αντιμετώπισε το μεγαλύτερο μέρος του υπόλοιπου πλανήτη ως πεδίο προς κατάκτηση και εκμετάλλευση δαιμονοποιώντας με ποικίλους τρόπους τον «Άλλο» που συναντούσε εκεί καθιστώντας τον στην καλύτερη των περιπτώσεων αντικείμενο «εκπολιτισμού», στη χειρότερα μαζικής εξόντωσης. Πρακτικές που θα χρησιμοποιηθούν και ενάντια στο αρχέτυπο του «Άλλου» στο ευρωπαϊκό έδαφος, δηλαδή του Εβραίου, με αποκορύφωμα τη Shoah.

Όλα αυτά δείχνουν γιατί ούτε η ισλαμοφοβία, ούτε η επιστροφή σε μια λογική απειλούμενης Δύσης, ούτε ο «πόλεμος των πολιτισμών» μπορούν να εξηγήσουν αυτό που συμβαίνει στη Μέση Ανατολή, αλλά και γιατί κινδυνεύουν να τροφοδοτήσουν μια ευρύτερη ανάφλεξη.

Πιο χρήσιμη και ουσιαστική θα ήταν η προσπάθεια να δούμε τις ρίζες του προβλήματος και του φαύλου και τραγικού κύκλου της βίας δηλαδή την ανοιχτή πληγή ενός αδικαίωτου πραγματικού αιτήματος εθνικής συγκρότησης, στο φόντο ευρύτερων γεωπολιτικούς ανταγωνισμών, καθώς μόνο έτσι μπορεί να αναζητηθεί και βιώσιμη λύση.