Πάρκινσον: Στοχευμένη γονιδιακή θεραπεία αποτελεσματική σε πειραματόζωα

Ερευνητές του Ινστιτούτου Προηγμένης Τεχνολογίας Shenzhen (SIAT) της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών (CAS) και συνεργάτες τους ανέπτυξαν μια γονιδιακή θεραπεία η οποία στοχεύει αποκλειστικώς το βασικό κύκλωμα του εγκεφάλου που πλήττεται από τη νόσο του Πάρκινσον. Με χρήση της νέας γονιδιακής στρατηγικής οι επιστήμονες κατάφεραν να περιορίσουν τα κινητικά συμπτώματα της Πάρκινσον σε τρωκτικά αλλά και σε πρωτεύοντα ζώα, όπως ανέφεραν στο επιστημονικό περιοδικό «Cell».

Πάνω από 6 εκατομμύρια οι ασθενείς

Η νόσος του Πάρκινσον που χαρακτηρίζεται από απώλεια των ντοπαμινεργικών νευρώνων του μεσεγκεφάλου είναι μια από τις πιο κοινές νευροεκφυλιστικές νόσους – εκτιμάται ότι πλήττει περισσότερα από έξι εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως.

Τα μειονεκτήματα της θεραπείας με λεβοντόπα

Σήμερα η κύρια θεραπεία για την Πάρκινσον είναι η λεβοντόπα (L-Dopa) η οποία βοηθά στην αποκατάσταση της λειτουργίας του συστήματος ντοπαμίνης. Ωστόσο δυστυχώς σχεδόν όλοι οι ασθενείς που λαμβάνουν επί μακρόν θεραπεία με L-Dopa παρουσιάζουν κινητικές επιπλοκές όπως η δυσκινησία. Ετσι αναζητούνται επειγόντως μακροπρόθεσμα αποτελεσματικές θεραπευτικές προσεγγίσεις.

Σε αντίθεση με τη λεβοντόπα, η νέα προσέγγιση στοχεύει αποκλειστικά το μονοπάτι του εγκεφάλου που σχετίζεται με την Πάρκινσον.

Η ερευνητική ομάδα στόχευσε το κύριο μονοπάτι που οδηγεί σε απώλεια των ντοπαμινεργικών νευρώνων. Ενέχυσε στην περιοχή του εγκεφάλου των πειραματοζώων που σχετίζεται άμεσα με την κινητικότητα και στην οποία εμφανίζεται η απώλεια ντοπαμίνης (SNr –  substantia nigra pars reticulata) έναν αδενοϊό o οποίος προσέφερε επιλεκτική σήμανση του βασικού μονοπατιού που συνδέεται με την Πάρκινσον. Με «όχημα» τον αδενοϊό οι ερευνητές εισήγαγαν επίσης μόρια που ρυθμίζουν τη νευρωνική δραστηριότητα. Οπως προέκυψε, αυτή η στοχευμένη στρατηγική γονιδιακής θεραπείας μπόρεσε να ενεργοποιήσει το νευραλγικό για την Πάρκινσον μονοπάτι.

H νέα γονιδιακή θεραπευτική προσέγγιση στοχεύει επιλεκτικά το βασικό κύκλωμα του εγκεφάλου που σχετίζεται με την Πάρκινσον (SIAT).

Σημαντική μείωση (ως και εξαφάνιση) των συμπτωμάτων

Και αυτό αποτυπώθηκε στη βελτίωση των συμπτωμάτων των πειραματοζώων: τα τυπικά κινητικά συμπτώματα όπως η βραδυκινησία, η δυσκαμψία και οι τρόμοι βελτιώθηκαν σημαντικά σε πρωτεύοντα με νόσο του Πάρκινσον. Συγκεκριμένα η βραδυκινησία μειώθηκε σημαντικά, οι τρόμοι εξαφανίστηκαν και οι κινητικές δεξιότητες αποκαταστάθηκαν.

Σε αντίθεση μάλιστα με τη θεραπεία με λεβοντόπα η οποία ενεργοποιεί αδιακρίτως το σύστημα ντοπαμίνης τόσο στον εγκέφαλο όσο και στα περιφερικά όργανα, η νέα προσέγγιση στοχεύει αποκλειστικά το κύριο μονοπάτι του εγκεφάλου που σχετίζεται με την Πάρκινσον.

Ταχύτερη δράση, μεγαλύτερη διάρκεια

Εκτός από αποτελεσματικότητα η γονιδιακή θεραπεία φάνηκε να έχει πιο ταχεία δράση και μεγαλύτερη διάρκεια από τη θεραπεία με L-Dopa. Η μείωση των συμπτωμάτων μετά από μια μόνο χορήγηση της νέας θεραπείας φάνηκε να διαρκεί για περισσότερο από 24 ώρες σε σύγκριση με το μόλις εξάωρο θεραπευτικό παράθυρο της λεβοντόπας. Επιπλέον κινητικές επιπλοκές όπως η δυσκινησία που εμφανίζονται μετά τη θεραπεία με L-Dopa εξαφανίζονταν όταν η γονιδιακή θεραπεία εφαρμοζόταν για μεγάλο διάστημα (άνω των οκτώ μηνών).

Εκτός από τη δυναμική που δείχνει η νέα προσέγγιση στη θεραπεία της Πάρκινσον, σύμφωνα με τους ερευνητές, ανοίγει τον δρόμο για μελλοντική ανάπτυξη θεραπευτικών στρατηγικών που θα στοχεύουν συγκεκριμένα εγκεφαλικά μονοπάτια και ενάντια σε άλλες νευροεκφυλιστικές διαταραχές.