Euclid: Πρώτες εικόνες του τηλεσκοπίου που θα ερευνήσει το σκοτεινό Σύμπαν

Η ευρωπαϊκή διαστημική υπηρεσία ESA δημοσιοποίησε την Τρίτη τις πρώτες έγχρωμες εικόνες του διαστημικού τηλεσκοπίου Euclid («Ευκλείδης»), μια αποστολή κόστους 1,4 δισ. ευρώ που σχεδιάστηκε να ρίξει φως στα μυστήρια της σκοτεινής ενέργειας και της σκοτεινής ύλης.

Τα επόμενα έξι χρόνια, το Euclid θα δημιουργήσει τον λεπτομερέστερο τρισδιάστατο χάρτη του Σύμπαντος καταγράφοντας το σχήμα, την απόσταση και την κίνηση δισεκατομμυρίων γαλαξιών στο ένα τρίτο του ουρανού.

H σκοτεινή ύλη και η σκοτεινή ενέργεια αντιστοιχούν στο 95% του Σύμπαντος

Κανένα άλλο τηλεσκόπιο ευρυγώνιας όρασης δεν προσφέρει τέτοια ευκρίνεια εικόνας, καμαρώνει η ESA στην πανηγυρική ανακοίνωσή της.

Ο σπειροειδής γαλαξίας IC 342 είναι δύσκολο να παρατηρηθεί γιατί κρύβεται από τον δικό μας Γαλαξία (ESA/Euclid Consortium/NASA)

Οι παρατηρήσεις που θα συγκεντρωθούν ίσως επιβεβαιώσουν τελικά την ύπαρξη της σκοτεινής ύλης, ενός υποθετικού συστατικού που πιστεύεται ότι καθόρισε την εξέλιξη του Σύμπαντος.

Χωρίς τη βαρυτική έλξη που ασκεί η σκοτεινή ύλη στην κανονική ύλη, οι γαλαξίες όπως τους γνωρίζουμε δεν θα μπορούσαν να έχουν σχηματιστεί.

Το Σμήνος του Περσέα αποτελείται από 1.000 γαλαξίες και είναι μια από τις μεγαλύτερες δομές στο Σύμπαν (ESA/Euclid/Euclid Consortium/NASA)

Ακόμα πιο μυστηριώδης είναι η σκοτεινή ενέργεια, της οποίας η ύπαρξη προτάθηκε τη δεκαετία του 1990 για να εξηγήσει την επιταχυνόμενη διαστολή του Σύμπαντος κόντρα στη δύναμη της βαρύτητας.

Από κοινού, η σκοτεινή ύλη και η σκοτεινή ενέργεια αντιστοιχούν στο 95% της υλοενέργειας του Σύμπαντος, με την κανονική ύλη να περιορίζεται στο 5%.

Το σφαιρωτό σμήνος γαλαξιών NGC 6397 είναι μια μεγάλη ομάδα αρχαίων άστρων (ESA/Euclid/Euclid Consortium/NASA)

«Η σκοτεινή ύλη συγκρατεί τους γαλαξίες και τους αναγκάζει να περιστρέφονται ταχύτετερα από ό,τι θα επέτρεπε μόνη της η κανονική ύλη. Η δε σκοτεινή ενέργεια προκαλεί την επιταχυνόμενη διαστολή του Σύμπαντος» δήλωσε η Κάρολ Μαντέλ, επιστημονική διευθύντρια της ESA.

«Χάρη στο Euclid θα κάνουμε άλμα στην κατανόησή μας για τον κόσμο στο σύνολό του, και αυτές οι εξαιρετικές εικόνες δείχνουν ότι η αποστολή είναι έτοιμη να απαντήσει σε ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της σύγχρονης φυσικής».

Το Νεφέλωμα της Κεφαλής του Αλόγου στον αστερισμό του Ωρίωνα. Βρίσκεται σε απόσταση 1375 ετών φωτός (ESA/Euclid/Euclid Consortium/NASA)

Η αποστολή Euclid εκτοξεύτηκε τον Ιούλιο με πύραυλο της SpaceX, καθώς η εκτόξευσή του με ρωσικό Soyuz ακυρώθηκε μετά την εισβολή στην Ουκρανία.

Αρχικά το τηλεσκόπιο παρουσίασε κάποια τεχνικά προβλήματα, όπως η αδυναμία του να σταθεροποιήσει το βλέμμα του σε ένα σημείο στον ουρανό.

Τα προβλήματα τελικά επιλύθηκαν και το Euclid τέθηκε σε πλήρη λειτουργία στη θέση «Λαγκράνζ 2» σε απόσταση 1,5 εκατ. χιλιομέτρων από τη Γη, ένα σημείο όπου η βαρυτική έλξη του Ήλιου αντισταθμίζει την έλξη της Γης και διατηρεί το σκάφος σταθερό.

Στην ίδια περιοχή βρίσκεται και το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb της NASA.