Πώς μαθαίνει ένας σκύλος; – Η έννοια της «τιμωρίας»

Οι σύγχρονες μελέτες, σχετικά με τη θεωρία μάθησης των σκύλων, έχουν την απάντηση.

««Εκπαιδεύω τον σκύλο μου» σημαίνει τον ανατρέφω, τον «διδάσκω».

Η εκπαίδευση έρχεται για να βοηθήσει την επικοινωνία με τεχνικές που βασίζονται στις αρχές της θεωρίας της μάθησης

Οι θεωρίες μάθησης, στηρίζονται κυρίως στους συνειρμούς, ή, αλλιώς, στις συνδέσεις

Όπως πολύ καλά γνωρίζουμε, κανένα ζώο δεν είναι σε θέση να μάθει μέσω της πίεσης ή του εξαναγκασμού.

Η διαδικασία της μάθησης μπορεί να επιτευχθεί μόνον όταν το ζώο -στην περίπτωσή μας, ο σκύλος- συνδέσει μία συμπεριφορά με ένα θετικό αντίκρισμα, και δη επιβράβευση», τονίζει η κα Εριέττα Καραμπέτσου, επαγγελματίας εκπαιδεύτρια σκύλων.

Οι σκύλοι, όπως λέει, δεν μιλούν ελληνικά, αγγλικά, ή οποιαδήποτε άλλη ανθρώπινη γλώσσα. Άρα, όταν τούς ζητάμε, για παράδειγμα, να «κάτσουν», δεν μπορούν να το καταλάβουν, εάν δεν έχουν εκπαιδευτεί.

Η εκπαίδευση, λοιπόν, έρχεται για να βοηθήσει την επικοινωνία με τεχνικές που βασίζονται στις αρχές της θεωρίας της μάθησης.

Οι θεωρίες μάθησης για τον σκύλο

«Δεν είναι λίγες οι φορές που βλέπουμε κηδεμόνες να προσπαθούν να μάθουν κάτι στον σκύλο τους και να του το εξηγούν με λόγια. Ή και να του ζητούν να κάνει κάτι, το οποίο ουδέποτε έχει «διδαχθεί». Το να θεωρούμε ότι ο σκύλος μας αντιλαμβάνεται τον κόσμο όπως εμείς, οι άνθρωποι, ή ότι θα μάθει κάτι με τον τρόπο που θα το μαθαίναμε εμείς, είναι λάθος», διευκρινίζει η κα Καραμπέτσου.

Εξηγεί ότι ένας σκύλος μπορεί να μάθει βάσει των θεωριών μάθησης, που στηρίζονται κυρίως στους συνειρμούς, ή, αλλιώς, στις συνδέσεις. Με απλά λόγια, οι σκύλοι μας συσχετίζουν λέξεις, οπτικά συνθήματα, περιβάλλοντα, ή και ήχους, με συμπεριφορές. Έτσι, ένας σκύλος που έχει ορθώς «διδαχθεί» – σύμφωνα με τις γνωσιακές του δεξιότητες και την ιδιοσυγκρασία του – π.χ. το «κάτσε», όταν του το ζητήσουμε, φυσικά θα το κάνει. Γιατί είναι σε θέση να καταλάβει τι του ζητάμε.

Οι θεωρίες μάθησης του σύγχρονου κατοικίδιου σκύλου λένε πως όποια συμπεριφορά ενός σκύλου επιβραβεύεται, τείνει να επαναλαμβάνεται. Και όποια συμπεριφορά αγνοείται ή επιπλήττεται, τείνει να εξαλείφεται.

Όταν ο σκύλος αρνείται να μας ακούσει

Τι γίνεται, όμως, στην περίπτωση που έχει ήδη «διδαχθεί» μία συγκεκριμένη συμπεριφορά, αλλά αρνείται να την κάνει όταν του ζητηθεί;

Σε αυτό το σημείο η κα Καραμπέτσου αναφέρει πως, πρώτιστα, θα πρέπει να αναζητήσουμε τους λόγους που δεν μάς προσφέρει τη συμπεριφορά που ζητάμε.

Υπάρχει περίπτωση να έχουμε ανεβάσει πολύ γρήγορα τα κριτήριά μας και τα ερεθίσματα στο περιβάλλον, χωρίς να έχουμε μεθοδικά γενικεύσει τα συνθήματα που γνωρίζει.

Μία άλλη περίπτωση μπορεί να είναι, ο σκύλος μας να μη νιώθει άνετα με αυτό που του ζητάμε, επειδή έχει κάποια σωματική ενόχληση, φοβάται, ή νιώθει άβολα.

Πάντα υπάρχει, φυσικά, και η περίπτωση, ένας σκύλος να μη θέλει να συνεργαστεί μαζί μας.

«Διόρθωση – Τιμωρία»

Οι σκύλοι κατά την περίοδο της εφηβείας τους, για παράδειγμα, δείχνουν πιο αποπροσανατολισμένοι και επίμονοι από ό,τι συνήθως.
«Και εδώ έρχεται η έννοια της «διόρθωσης/τιμωρίας». Η τιμωρία στον σκύλο μας μπορεί, κάλλιστα, να επιτευχθεί, αφαιρώντας του ένα σημαντικό προνόμιο για εκείνον. Παραδείγματος χάρη, κρατάω το αγαπημένο του παιχνίδι και του ζητάω να ξαπλώσει -το έχει «διδαχθεί» ολοκληρωτικά, το γνωρίζει-, και δεν συνεργάζεται. Εκεί, μπορώ να αποσύρω το παιχνίδι και να σταματήσω να παίζω. Ιδού η «τιμωρία»!»,

Κλείνοντας, η κα Καραμπέτσου αναφέρει ότι η συμβολή από έναν επαγγελματία εκπαιδευτή θα κάνει την εκπαίδευση του σκύλου μας πιο εύκολη. Ο επαγγελματίας θα μας δώσει κατευθυντήριες γραμμές. Η εκπαίδευση ενός σκύλου σημαίνει επικοινωνία. Χρειάζεται χρόνο και σεβασμό. Ένας σκύλος μπορεί να μάθει με επανάληψη, υπομονή και, κυρίως, όταν μας έχει εμπιστοσύνη.

Η Εριέττα Καραμπέτσου, επαγγελματίας εκπαιδεύτρια σκύλων με ειδίκευση στα θέματα αποχωρισμού. Photo by: Elias Sotiropoulos

● H κυρία Εριέττα Καραμπέτσου είναι επαγγελματίας εκπαιδεύτρια σκύλων, σύμβουλος συμπεριφοράς, ψυχολογίας και ευζωίας σκύλων.

Ειδικεύεται στην προετοιμασία οικογενειών με σκύλους που περιμένουν το μωρό τους και στα θέματα που σχετίζονται με τον αποχωρισμό ως η μοναδική πιστοποιημένη εκπαιδεύτρια CSAT (Certified Separation Anxiety Trainer byMalena De Martini Treating Separation Anxiety in Dogs Academy) στην Ελλάδα.

Είναι απόφοιτη της Ακαδημίας Εκπαιδευτών Victoria Stilwell Academy με θεωρητική και πρακτική εξάσκηση στο Wigan του Ηνωμένου Βασιλείου.

Το 2017 εξέδωσε το πρώτο της βιβλίο με τίτλο «Η Τέχνη του να επικοινωνώ με το σκύλο μου», από τις Εκδόσεις Φυλάτος και στους επόμενους μήνες αναμένεται το νέο της βιβλίο με τίτλο «Μάθε τι σκέφτεται ο σκύλος σου».

Έχει πιστοποίηση πρώτων βοηθειών σε σκύλους από το British College of CanineStudies και είναι μέλος του Doggone Safe ως πιστοποιημένη εκπαιδεύτρια για ενημερώσεις Αποφυγής Δαγκώματος σε παιδιά και ενηλίκους (Dog Bite SafetyEducator).

Παραδίδει δωρεάν μαθήματα για αδέσποτους σκύλους και διατελεί ως μέλος σε πενταμελείς επιτροπές δήμων για τη διαχείριση αδέσποτων.