Αλήθειες

Η εσωτερική πολιτική και η στάση των κοινωνιών επηρεάζει καταλυτικά την εξωτερική πολιτική, δεν μπορείς να ασκήσεις εξωτερική πολιτική εάν δεν έχεις εσωτερικές πολιτικές και κοινωνικές προϋποθέσεις. Εάν η κοινωνία δεν θέλει να ασκηθεί εξωτερική πολιτική, δεν σου επιτρέπει να την ασκήσεις. Εάν το πολιτικό σύστημα δεν μπορεί να ασκήσει εξωτερική πολιτική, δεν ασκείται εξωτερική πολιτική ή ασκείται προς μία κατεύθυνση η οποία είναι στραμμένη προς τα μέσα και όχι προς τα έξω. […] Εμείς εδώ είμαστε αιχμάλωτοι του «συνδρόμου της Ζυρίχης και του Λονδίνου» στην εξωτερική πολιτική, επειδή ο Καραμανλής έκανε την καλύτερη συμφωνία που μπορούσε να κάνει, μαζί με τον Αβέρωφ, το 1960 και κατηγορήθηκε για προδοσία ή έστω για ενδοτισμό, κανείς δεν θέλει να επιλύσει κανένα πρόβλημα. Ως εκ τούτου έχει πολύ μεγάλη σημασία να διαμορφώνεις εσωτερικούς συσχετισμούς.

Εάν δεν είσαι διατεθειμένος να αναλάβεις πολιτικό κόστος δεν μπορείς να κάνεις τίποτα, όποιος δεν είναι διατεθειμένος να αναλάβει πολιτικό κόστος, ποτέ και για τίποτα, είναι λαϊκιστής. Αυτό που λείπει στη χώρα είναι ένα κόμμα ως συλλογικό υποκείμενο, το οποίο είναι προοδευτικό, προστάτης των δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου, που έχει ως όραμα τη συμπεριληπτικότητα, τη συνοχή, τη δικαιοσύνη, την αναβάθμιση του κοινωνικού κράτους δικαίου, μία Ελλάδα αναπτυγμένη, ανταγωνιστική, σύγχρονη και μεταρρυθμισμένη, αλλά δεν λαϊκίζει, δηλαδή αναλαμβάνει τον κίνδυνο των προτάσεών του, δεν κάνει αυτό που είπα προχθές, να δηλώνει «είμαι πάρα πολύ μεγάλος ηγέτης, είμαι υποχρεωμένος να ακολουθήσω τους οπαδούς μου».

Ποιος έχει τη δυνατότητα να πηγαίνει την ίδια βραδιά και στην εκδήλωση για τον Κώστα Σημίτη και στην εκδήλωση για τη Μαριέττα Γιαννάκου; Το έκανε ο πρωθυπουργός και έκανε καλά […]. Και εγώ, εάν μπορούσα, θα πήγαινα και στην εκδήλωση της Μαριέττας Γιαννάκου στην οποία, σημειωτέον, μίλησε ο Πέτρος Ευθυμίου, ο οποίος ήταν βασικό στέλεχος των κυβερνήσεων Σημίτη. Αλλά εγώ προσωπικά δέχθηκα πολλές φορές την τιμητική πρόσκληση του Ιδρύματος Κωνσταντίνου Καραμανλή να μιλήσω σε εκδηλώσεις για τον Κωνσταντίνο Καραμανλή και το έχω κάνει με πολύ μεγάλη προθυμία, όπως έχω μιλήσει και για τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη και φυσικά για τα ιστορικά πρόσωπα της δικής μας παραταξιακής παράδοσης, από όπου και εάν την ξεκινήσει κανείς. Στη διαχείριση της ιστορίας και των συμβόλων μπορεί να κρύβεται η λύση για μία ολόκληρη αντίληψη με την οποία μπορείς να φτιάξεις την εναλλακτική πρόταση, το αντίβαρο.

Τα ανωτέρω τρία αποσπάσματα προέρχονται από τοποθετήσεις του Ευάγγελου Βενιζέλου κατά τη διάρκεια της συζήτησής του με τον Παύλο Τσίμα, την 7η Νοεμβρίου 2023, στο καταληκτικό πάνελ του συνεδρίου του Κύκλου Ιδεών «Η Ελλάδα Μετά VΙΙ: Ασυμμετρίες και εθνική ατζέντα».

Ο δάκτυλος επί τον τύπον των ήλων, όπως συνηθίζει ο Ευάγγελος Βενιζέλος.

Η αλήθεια γυμνή, χωρίς προσχήματα και ωραιοποιήσεις.

Αλήθεια πρώτη: αφενός τα γνωστά φοβικά σύνδρομα στο χειρισμό των κρίσιμων εθνικών ζητημάτων και αφετέρου η αδυναμία —ή και απροθυμία— διαμόρφωσης κατάλληλων συσχετισμών στο εσωτερικό δεν επιτρέπουν την άσκηση μιας εξωτερικής πολιτικής που θα αποφέρει άμεσες λύσεις και απτά οφέλη.

Αλήθεια δεύτερη: η ανάληψη του λεγόμενου πολιτικού κόστους, η λήψη αποφάσεων υψηλού ρίσκου, ενίοτε και κόντρα στο ρεύμα —όταν αυτό κρίνεται επιβεβλημένο—, είναι η ειδοποιός διαφορά των υπεύθυνων και αξιόπιστων πολιτικών ηγετών από όλους τους υπόλοιπους, τους λαϊκιστές ή τους λαϊκίζοντες.

Αλήθεια τρίτη: ο ανυπόκριτος σεβασμός προς τους πολιτικούς αντιπάλους, η αναγνώριση της προσφοράς τους, η μετριοπάθεια και η ευρύτητα πνεύματος όσον αφορά τη διαχείριση της ιστορίας και των πολιτικοϊδεολογικών συμβόλων είναι δείγματα πολιτικής ωριμότητας και πραγματικού πολιτικού εκσυγχρονισμού.