Η αλληλεγγύη στην Παλαιστίνη δεν είναι αντισημιτισμός

Βρέθηκα μέσα σε ένα ποτάμι διαδηλωτών. Μπόρεσα να κινηθώ προς τα εμπρός μόνο για μερικές εκατοντάδες μέτρα. Μπροστά και πίσω όσο έφτανε το βλέμμα έβλεπα Παλαιστινιακές σημαίες. Οι οργανωτές μίλησαν για 800.000 διαδηλωτές, οι αρχές μίλησαν για 300.000. Όπως και να το δει κανείς, ακόμη και για μια μεγαλούπολη όπως το Λονδίνο, ήταν μια τεράστια διαδήλωση.

Ήταν μια διαδήλωση οργισμένη. Αλλά και ταυτόχρονα ειρηνική. Τα συνθήματα συγκεκριμένα: Για την «Παλαιστίνη που πρέπει να είναι ελεύθερη». Για τη «Γάζα πoυ δεν πρέπει να κλαίει γιατί δεν θα την αφήσουμε να πεθάνει». Για το Ισραήλ που φέρεται σαν «κράτος τρομοκράτης». Για την ανάγκη να υπάρξει ελευθερία «από το ποτάμι μέχρι τη θάλασσα».

Κοιτούσα γύρω μου τους ανθρώπους: λευκούς και «σκουρόχρωμους». Χριστιανούς, Εβραίους, Άθεους και Μουσουλμάνους να βαδίζουν μαζί και για τον ίδιο σκοπό. Έβλεπες όλες τις γενιές και όλες τις φυλές να περπατούν μαζί για τον ίδιο σκοπό, την ίδια αλληλεγγύη.

Ναι, ήταν μια τεράστια διαδήλωση οργισμένη με το Ισραήλ, τη Βρετανική κυβέρνηση, τη Δύση.

Όμως, δεν ένιωσα μίσος. Δεν άκουσα κάποιο αντισημιτικό σύνθημα. Δεν είδα πλακάτ με καρικατούρες Εβραίων. Δεν άκουσα κανένα « να τους πετάξουμε στη θάλασσα».

Γύρισα πίσω στο συνέδριο που με έφερε στο Λονδίνο. Κοιτούσα τους ανθρώπους που όπως εγώ αξιοποίησαν το μεγάλο μεσημεριανό διάλειμμα για να πάνε στη διαδήλωση. Είναι μερικοί από τους σημαντικότερους ειδικούς στην κοινωνική θεωρία στην εποχή μας και ταυτόχρονα πλήρως ενεργοί στον αγώνα ενάντια σε κάθε μορφή ρατσισμού. Άνθρωποι που στις χώρες τους έχουν πάρει μέρος σε μεγάλους αγώνες για δημοκρατία και κοινωνικά δικαιώματα, που έχουν αντιπαλέψει κάθε ρατσισμό και κάθε μορφή διακρίσεων. Μερικοί από αυτούς Εβραίοι, από τις χιλιάδες Εβραίων που φωνάζουν «όχι στο όνομά μας». Και πάλι η ίδια σκέψη. Μα ποιος μπορεί να τους χαρακτηρίσει αντισημίτες;

Κοιτάζω στον Guardian την είδηση για την αποπομπή μιας βουλεύτριας από τους Εργατικούς γιατί είπε το σύνθημα «από το ποτάμι μέχρι τη θάλασσα», που θεωρήθηκε αντισημιτικό. Κοιτάω τη φράση της ακριβώς και τρομάζω. Δεν είπε τίποτα παραπάνω από ότι κάπως πρέπει να υπάρχει ειρήνη σε όλη την περιοχή, ότι θα πρέπει να διαμορφωθεί μια διαφορετική συνθήκη σε όλη την έκταση «από το ποτάμι μέχρι τη θάλασσα».

Και όμως την ίδια στιγμή βλέπω πάλι να γράφεται ότι όποιος σήμερα δηλώνει αλληλεγγύη στην Παλαιστίνη, ζητά να σταματήσει η σφαγή στη Γάζα και θυμίζει ότι αυτό που έχει διαμορφώσει το Ισραήλ μοιάζει με το απαρτχάιντ, είναι αντισημίτης.

Και αναρωτιέμαι από πού και ως που…

Διάβασα το ημερολόγιο της Άννας Φράνκ, περίπου την ίδια εποχή που έρχονται τα τρομαχτικά μαντάτα από τις σφαγές στα παλαιστινιακά στρατόπεδα στη Σάμπρα και τη Σατίλα στον Λίβανο. Χρόνια τώρα ταυτόχρονα προσπαθώ να διαβάσω και να μελετήσω όσο τον δυνατόν περισσότερα κείμενα και στοιχεία για το Ολοκαύτωμα και συνάμα παρακολουθώ το διαρκές έγκλημα σε βάρος της Παλαιστίνης. Έχω διδάξει για το Ολοκαύτωμα και τη σημασία και ταυτόχρονα έχω πάει δεκάδες φορές στην Ισραηλινή πρεσβεία διαμαρτυρόμενος. Θεωρώ τον αντισημιτισμό μια αποκρουστική ιδεολογία, το αρχέτυπο του μίσους για τον «Άλλο».

Όμως, ταυτόχρονα, απεχθάνομαι την αναδυόμενη ισλαμοφοβία. Που δυστυχώς όταν βλέπει στον μουσουλμάνο ή τον Άραβα γενικά τον «εχθρό», αυτόν που είναι «γεννημένος τρομοκράτης», αυτόν που «δεν μπορεί να ενσωματωθεί στις κοινωνίες μας», δεν κάνει τίποτα άλλο από το να αντιγράφει αντισημιτικά φυλλάδια των αρχών του 20^ου αιώνα.

Και κάποια στιγμή πρέπει να ξεκαθαρίσουμε κάποια πράγματα.

Ο αντισημιτισμός είναι το μίσος για τον Εβραίο, ο ρατσισμός σε βάρος του Εβραίου, η άρνηση της δυνατότητας να υπάρχει η Εβραϊκή θρησκεία, κουλτούρα και ταυτότητα.

Όμως, η κριτική στο Ισραήλ, ακόμη και η πιο αυστηρή αφορά την κριτική σε ένα κράτος και πώς συμπεριφέρεται. Δεν μπορεί και δεν πρέπει να θεωρείται «αντισημιτισμός».

Ακόμη και ο αντισιωνισμός, δηλαδή η πολιτική τοποθέτηση που υποστηρίζει ότι ήταν προβληματικός ο τρόπος που συγκροτήθηκε το Ισραήλ ως κατά βάση εβραϊκό κράτος σε μια περιοχή που δεν ήταν άδεια, αφού υπήρχαν οι Παλαιστίνιοι, δύσκολα μπορεί να θεωρηθεί αντισημιτικός.

Αρκεί να σκεφτούμε όλο εκείνο το μεγάλο κομμάτι των αντισιωνιστών Εβραίων, στη διασπορά αλλά και στο ίδιο το Ισραήλ που έχουν εκφράσει αλληλεγγύη στην Παλαιστίνη.

Όλους αυτούς που δεν αρνούνται ότι το έδαφος της ιστορικής Παλαιστίνης μπορεί να είναι και μια «Εβραϊκή πατρίδα», αλλά αντιλαμβάνονται ότι υπάρχουν και οι Παλαιστίνιοι και έχουν και αυτοί δικαίωμα στην πατρίδα.

Και που υποστηρίζουν ότι δεν μπορούμε να δεχτούμε ως αιώνια τη σημερινή κατάσταση πραγμάτων, με τον ίδιο τρόπο που δεν μπορούσαμε να δεχτούμε ως αιώνια την κατάσταση στην Νότια Αφρική και καταφέραμε να μπει τέλος στο απαρτχάιντ.

Και η βία; Τα όσα έγιναν στις 7 Οκτώβρη; Η βία είτε έλαβε χώρα στις 7 Οκτώβρη σε ένα κιμπούτς στο Ισραήλ είτε στις 7 Νοέμβρη στη Γάζα, είναι πάντα βάναυση. Δεν υπάρχει καλή και κακή βία. Δεν υπάρχουν καλοί και κακοί θάνατοι. Δεν υπάρχει δικαιολογημένη και αδικαιολόγητη.

Το κρίσιμο ερώτημα δεν αφορά τη βία, αλλά την πολιτική. Αυτή που σταματά τη βία και αυτή που τη διαιωνίζει.

Την πολιτική που φέρνει την ειρήνη και την πολιτική και που παρατείνει τον πόλεμο στη μία ή την άλλη μορφή.

Την πολιτική που φέρνει τη δικαιοσύνη και αυτή την που την αρνείται.

Και στην Παλαιστίνη, «από το ποτάμι μέχρι τη θάλασσα», σε αυτή τη γη που ζουν μαζί Εβραίοι και Άραβες, δικαιοσύνη σημαίνει να έχουν πατρίδα και οι Παλαιστίνιοι.

Αυτή παραμένει η ουσία του προβλήματος. Αυτό συνειδητοποιεί ο Παγκόσμιος Νότος (συμπεριλαμβανομένου του τμήματός του που έχει μεταναστεύσει στη Δύση). Αυτό δεν καταλαβαίνουν όσοι βλέπουν «πολέμους πολιτισμών» και άλλες επικίνδυνες ιδεοληψίες.

Το Καντίς, η Εβραϊκή προσευχή για τους πενθούντες, τελειώνει με μια παράκληση για ειρήνη και ζωή.

Αυτά ακριβώς που έχουμε ανάγκη σήμερα.

(φωτογραφίες του γράφοντος από την τεράστια διαδήλωση αλληλεγγύης στην Παλαιστίνη στο Λονδίνο στις 11 Νοεμβρίου 2023)