Πολυτεχνείο: Οι κρίσιμες ημέρες πριν την εξέγερση

Βρισκόμαστε στις 13 Νοεμβρίου 1973. Από την 21η Απριλίου 1967, η Eλλάδα βρίσκεται στον «γύψο» της Χούντας των Συνταγματάρχων. Το καθεστώς καταβάλει προσπάθειες να κρύψει τον δικτατορικό του χαρακτήρα κάτω από έναν δημοκρατικό μανδύα. Επιχειρείται η πολιτικοποίηση του στρατιωτικού καθεστώτος.

Ο δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος, ύστερα από νόθο δημοψήφισμα, τον Ιούλιο του 1973, καταργεί το πολίτευμα της Βασιλείας, εγκαθιδρύει Προεδρική Κοινοβουλευτική Δημοκρατία και αναλαμβάνει το αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας.

Επιπλέον, τον Οκτώβριο του 1973, ορίζει πολιτική κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Σπύρο Μαρκεζίνη και δηλώνει αόριστα πως σκοπεύει να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές.

Την ίδια στιγμή όμως, το δικτατορικό καθεστώς συνεχίζει να διατηρεί τα αντιδημοκρατικά του χαρακτηριστικά.

Το φοιτητικό κίνημα, που με τις κινητοποιήσεις του στη Νομική Σχολή Αθηνών τον Φεβρουάριο του 1973 αλλά και στη Θεσσαλονίκη, είχε ήδη δείξει τα δόντια του απέναντι στη Δικτατορία, δεν σκόπευε να σταματήσει να διεκδικεί τις ελευθερίες που είχε στερηθεί.

Διαμαρτυρίες

Έτσι, τον Νοέμβριο του 1973 με βασικό αίτημα τη διενέργεια ελεύθερων φοιτητικών εκλογών , η φοιτητική νεολαία εναντιώνεται στο δικτατορικό καθεστώς.

Στις 12 – 13 Νοεμβρίου οι διαμαρτυρίες έχουν ήδη αρχίσει να εντείνονται.

«ΤΑ ΝΕΑ», 13.11.1973, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Η εμβληματική στήλη του Mηνά Παπάζογλου στα «ΝΕΑ», με τίτλο «Οι Νέοι και τα Προβλήματά τους» περιγράφει τον αναβρασμό και την αυξανόμενη ένταση στους κύκλους της φοιτητικής και ακαδημαϊκής κοινότητας, λίγες ημέρες πριν ξεσπάσει η εξέγερση του Πολυτεχνείου.

Φυσικομαθηματικό Πάτρας

«Οι καθηγητές της Φυσικομαθηματικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών σε πρόσφατη συνεδρίασή τους έθεσαν θέμα αυτοδιοικήσεως του Ιδρύματος, δεδομένου ότι πρόεδρος (πρύτανις) του Πανεπιστημίου είναι ανώτατος αξιωματικός σε αποστρατεία.

»Η εκλεγμένη επιτροπή της Ανώτατης Βιομηχανικής Σχολής Πειραιώς με χθεσινή ανακοίνωσή της καταγγέλει την κακοποίηση μέλος της επιτροπής, κατά τη διάρκεια ομιλίας της επιτροπής στην αίθουσα του Ά έτσους σπουδών, που στεγάζεται στο κτίριο του Πειραϊκού Συνδέσμου.

»Ο χώρος αυτός, αν και αποτελεί άσυλο, όπως παραδέχθηκε και ο κ. κοσμήτωρ, παραβιάσθηκε από δύο άτομα με πολιτική περιβολή, αγνώστων στοιχείων. Ο προαναφερθείς συνάδελφος οδηγήθηκε στον υπόγειο χώρο του κτιρίου, όπου γρονθοκοπήθηκε.

»Ενέργειες σαν κι αυτή αποδεικνύουν για μια ακόμη φορά ποιοι παραβιάζουν καθημερινά το πανεπιστημιακό άσυλο. Καταγγέλλουμε την ενέργεια σε κάθε αρμόδιο και στον φοιτητικό κόσμο».

«ΤΑ ΝΕΑ», 13.11.1973, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Ένωση Ελλήνων Πανεπιστημιακών Δασκάλων Δυτικής Ευρώπης

»Η Ένωση Ελλήνων Πανεπιστημιακών Δασκάλων Δυτικής Ευρώπης απέστειλε στα “Nέα” την ακόλουθη ανακοίνωση:

“Eκ μέρους της Ενώσεως Ελλήνων Πανεπιστημιακών Δασκάλων Δυτικής Ευρώπης εκφράζουμε την βαθύτατη ανησυχία μας γιατί, δεύτερη φορά μέσα σε έξη εβδομάδες, το Πανεπιστήμιο Αθηνών έκλεισε τις πόρτες του στους φοιτητές για λόγους που θεωρούνται εντελώς απαράδεκτοι σε δημοκρατικές χώρες και που άλλωστε είναι εκ διαμέτρου αντίθετοι προς το ακαδημαϊκό πνεύμα.

”Εξ άλλου, η παραπομπή σε πειθαρχικό συμβούλιο φοιτητών που διεκδίκησαν το στοιχειώδες δικαίωμα να κάνουν συγκεντρώσεις μέσα στις σχολές τους μάς προξενεί οδυνηρή εντύπωση, πολύ περισσότερο γιατί στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης όπου εξασκούμε το πανεπιστημιακό λειτούργημα θεωρείται αυτονόητο ότι οι φοιτητές έχουν το δικαίωμα να συνέρχονται όπου θέλουν και όποτε θέλουν, εφ’ όσον οι πανεπιστημιακές αίθουσες δεν είναι κατειλημμένες.

“Τονίζουμε ότι η αστυνόμευση των φοιτητών όχι μόνο δεν ταιριάζει στους εκπροσώπους των πανεπιστημιακών αρχών αλλά και εγκυμονεί σοβαρότατους κινδύνους για την αποδοτική λειτουργία των Ανωτάτων Σχολών καθώς επίσης και για την πνευματική και επιστημονική πρόοδο του έθνους”»

Φοιτητικοί Σύλλογοι

«Οι τοπικοί φοιτητικοί σύλλογοι Κωνσταντινουπολιτών, Δωδεκανησίων, Κερκυραίων, Λαρισαίων, Στερεοελλαδιτών, Καρδιτσιωτών, Τρικαλινών, Αιτωλοακαρνάνων, Κορινθίων, Ηλείων, Αρκάδων, Μεσσηνίων, Πατρινών, Κεφαλληνών, Χίων, Ηπειρωτών και Κρητών εξέδωσαν χθες την ακόλουθη κοινή ανακοίνωση:

“Διαμαρτυρόμαστε έντονα για την απαράδεκτη κατάσταση που αντιμετωπίζουν οι Θρακομακεδόνες συνάδελφοί μας της Θεσσαλονίκης.

Είναι σε όλους γνωστό ότι η περυσινή γενική συνέλευση του συλλόγου δεν ήταν δυνατόν να πραγματοποιηθή, λόγω επεισοδίων που προκάλεσε μια μικρή ομάδα ‘φοιτητών’. Η συνέλευση που εφέτος προγραμματίσθηε για τις 4 Νοεμβρίου δεν έγινε τελικά, γιατί μετά από πιέσεις που δέχτηκε ο ιδιοκτήτης της αίθουσας (που αρχικά είχε δεχτή να την παραχωρήση αντί εγγυήσεως 12.000 δρχ.), υπεναχώρησε και ζήτησε το ποσό των 500.000 (!).

Ζητάμε την άμεση λύση των προβλημάτων τους, που είναι: Ανεμπόδιστη σύγκληση γενικής συνελεύσεως και αδιάβλητες εκλογές. Ζητάμε να σταματήση κάθε μορφής πίεση που εξακουλουθεί ν’ αποτελή τροχοπέη της δημοκρατικής σκέψης και πράξης.

Οι σύλλογοί μας δηλώνουν την πλήρη συμπαράστασή τους, στους συλλόγους των Θρακομακεδόνων και Θεσσαλών φοιτητών και σ’ όλα τα άλλα αδελφά σωματεία της Θεσσαλονίκης”».

«ΤΑ ΝΕΑ», 13.11.1973, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»