«Σύνδρομο του καλού κοριτσιού»: H πλύση εγκεφάλου καλά κρατεί

Γεννιέσαι κορίτσι. Κάπως μαγικά, φτάνεις στα πέντε. Είναι η πρώτη ημέρα στο δημοτικό. Οι συμβουλές των γονιών σου, των συγγενών και των δασκάλων σου, είναι να είσαι ταπεινή, «χαμογελαστή», ευγενική. Δηλαδή; Να μην λες και πολλά όχι. Και προσοχή! Φυσικά να μην διεκδικείς.

Είναι τρίτη ώρα και έχετε γυμναστική. Τα αγόρια παίζουν μπάλα, τα κορίτσια βόλεϊ. Εσύ όμως θες να παίξεις ποδόσφαιρο. Πετάγεται ένα αγόρι – τον οποίον φυσικά συμβούλευσαν τα αντίθετα από εσένα – και λέει «όχι δεν θα παίξεις, δεν θέλουμε κορίτσια -, ο δάσκαλος τότε, σε παροτρύνει να πας να παίξεις βόλεϊ μαζί με τις φίλες σου. Εσύ πράττεις όπως ακριβώς σε συμβούλευσε η κοινωνία, σκύβεις το κεφάλι και φεύγεις. Αν τυχόν και επαναστατήσεις, διεκδικήσεις τη θέση σου και κάνεις αυτό που θέλεις, είσαι η «ανάγωγη», η «καλά τρόπους από το σπίτι σου δεν έχεις;» ίσως να καταλήξεις και στον διευθυντή/διευθύντρια ο/η οποίος/α θα σου «αραδιάσει» ένα σωρό νουθετήματα για το πώς να είσαι το «καλό κορίτσι».

«Οι συνήθειες του καλού κοριτσιού είναι πράγματα που μας «σέρβιραν»από νωρίς ως κορίτσια … υπακοή, ευγένεια, σεμνότητα που παραγκωνίζει τον εαυτό μας, τελειομανία»

Έρωτας μετά τα δεκαοκτώ

Έφτασες στα 13. Ο αδερφός σου, είναι στην ίδια τάξη με εσένα. Πρώτη γυμνασίου. Το απόγευμα μετά το σχολείο, θα πάει βόλτα στην γειτονιά με τους φίλους του. Αλλά εσύ και οι φίλες σου, δεν έχετε την άδεια. Πρέπει να πάτε σπίτι να διαβάσετε ή να κάτσετε στον καναπέ με τη μαμά και το μπαμπά να δείτε τηλεόραση.

«Μα γιατί, εγώ μέσα;;» Αναρωτιέσαι εσύ, με την παιδικότητα σου. «Άλλο τα αγόρια» σου απαντάει σύσσωμη η κοινωνία. Εσύ φυσικά, «οφείλεις» να κάνεις αυτό που σου λένε, χωρίς πολλές ερωτήσεις, χωρίς πολλές συζητήσεις. Αλλιώς είσαι «γλωσσού».

Και ξαφνικά, γύρω στα 14, έκανες «σοβαρό κοινωνικό ατόπημα». Ερωτεύτηκες. Πας τις πρώτες σου κρυφές βόλτες, λίγο μακριά από τη γειτονιά σου, μην σας δει και κανείς. Γυρνάς αυστηρά στις οκτώ στο σπίτι, σε περιμένει ο αδερφός σου με την κοπέλα του. Ειρωνεία έτσι;

Η Wang ορίζει την πλύση εγκεφάλου του καλού κοριτσιού ως «ένα σύνολο υποσυνείδητων μηνυμάτων που διαιωνίζονται από την κοινωνία και τα μέσα ενημέρωσης και εκπαιδεύουν τις γυναίκες να παραμένουν σιωπηλές, αδύναμες και υποταγμένες

«Εγώ δεν επιτρέπεται να φέρω το αγόρι μου σπίτι;». «Προτεραιότητα σου είναι τα μαθήματα, μετά τα 18 κάνε ότι θέλεις, έτσι κάνουν τα σωστά κορίτσια», σου ξανά απαντάει σύσσωμη η κοινωνία.

Μια ημέρα όμως, έκανες το «μεγαλύτερο κοινωνικό λάθος όλων». Πήγες σχολείο, φορώντας ότι πραγματικά ήθελες. Ένιωθες πολύ όμορφη, φορώντας το αγαπημένο σου crop top. Στο διάλλειμα όμως, σε πιάνει μια καθηγήτρια, με ύφος «εμένα θα ακούς που είμαι μεγαλύτερη και ηθική», λέγοντας σου «Καλό θα ήταν να μην φοράς αυτά τα ρούχα στο σχολείο. Εδώ δεν έρχεστε για πασαρέλα. Ξέρεις άλλωστε πως είναι και τα αγόρια σε αυτή την ηλικία. Να είσαι σεμνή, εγώ για εσένα το λέω». Εκείνη την ημέρα λοιπόν, διδάχθηκες πως η σεμνότητα σημαίνει κάλυψη του σώματος και ο παραγκωνισμός της προσωπικής σου έκφρασης μέσω υφάσματος. Φοβερό;

Δεν επιτρέπεται φυσικά όμως σε εσένα να της απαντήσεις όπως της αρμόζει. Γιατί θα είσαι «κακιά και ανάγωγη».

Σύνδρομο του καλού κοριτσιού

Και κάπως φτάσαμε, όλα αυτά τα τραυματικά βιώματα να χωρέσουν σε έναν τίτλο. Στο «σύνδρομο του καλού κοριτσιού». Ενδεχομένως να μην έχετε ακουστά τον όρο «πλύση εγκεφάλου του καλού κοριτσιού», αλλά μάλλον θα μπορείτε να καταλάβετε τι ακριβώς σημαίνει – και ίσως ακόμη και να ταυτίζεστε με την έννοια.

Η ιδρύτρια και διευθύνουσα σύμβουλος της Bad Bitch Empire, Lisa Carmen Wang, επινόησε λοιπόν, αυτόν τον όρο. Η Wang ορίζει την πλύση εγκεφάλου του καλού κοριτσιού ως «ένα σύνολο υποσυνείδητων μηνυμάτων που διαιωνίζονται από την κοινωνία και τα μέσα ενημέρωσης και εκπαιδεύουν τις γυναίκες να παραμένουν σιωπηλές, αδύναμες και υποταγμένες(…)Οι συνήθειες του καλού κοριτσιού είναι πράγματα που μας «σέρβιραν»από νωρίς ως κορίτσια … υπακοή, ευγένεια, σεμνότητα που παραγκωνίζει τον εαυτό μας, τελειομανία», δήλωσε η Wang στη HuffPost.

View this post on Instagram

A post shared by LISA CARMEN WANG 🦹🏻‍♀️👑✨ (@lisacarmenwang)

Η συμπεριφορά που κρύβεται πίσω από το «σύνδρομο» του καλού κοριτσιού, μπορεί να φέρει επαίνους, θέσεις σε κορυφαία πανεπιστήμια σε όλο τον κόσμο, περήφανους γονείς και συγγενείς. Πόσο ζημιώνει τις γυναίκες όμως, ειδικά καθώς μεγαλώνουν;

Συμβιβαζόμαστε με πολύ λιγότερα από όσα αξίζουμε σε κάθε πτυχή της ζωής μας

«Όταν από ένα μικρό κορίτσι γίνεσαι γυναίκα, ειδικά μια γυναίκα στις επιχειρήσεις… που είναι φιλόδοξη και έχει σταδιοδρομία και που θέλει να κάνει «μεγάλα πράγματα», αυτές οι συμπεριφορές των καλών κοριτσιών γίνονται στην πραγματικότητα πολύ επιζήμιες για εμάς τις γυναίκες», δήλωσε η Wang. «Αυτές οι συμπεριφορές γίνονται στη συνέχεια πράξεις (απραξίας) όπως το να μη μιλάμε, να μη ζητάμε βοήθεια, να μην υπερασπιζόμαστε την αξία μας, να μη θέτουμε όρια, να μην μιλάμε για τις ανάγκες μας, να μη διαπραγματευόμαστε την αμοιβή μας και τελικά να συμβιβαζόμαστε με πολύ λιγότερα από όσα αξίζουμε σε κάθε πτυχή της ζωής μας».

Αυτές οι συμπεριφορές διδάσκονται από νεαρή ηλικία, με αποτέλεσμα να είναι δύσκολο να τις «διαχωρίσετε» από τη δική σας προσωπικότητα και ακόμη πιο δύσκολο να τις αποβάλλετε στην ενήλικη ζωή.

«Πιστεύω ότι είναι κάτι βαθιά ριζωμένο … Θεωρώ ότι επιβάλλεται στις γυναίκες από πολύ νεαρή ηλικία», δήλωσε η Aparna Sagaram, πιστοποιημένη θεραπεύτρια οικογενειακών και συζυγικών σχέσεων και ιδιοκτήτρια του Space to Reflect. «Οι άνθρωποι αυτόματα πιστεύουν ότι είναι ευκολότερο να μεγαλώσουν κορίτσια από ό,τι να μεγαλώσουν αγόρια. Στη συνέχεια, υπάρχει αυτή η υπόθεση ότι τα κορίτσια είναι από τη φύση τους πιο συναισθηματικά και ότι είναι πιο συνεσταλμένα από τους άλλους».

Η Sagaram μάλιστα πιστεύει ότι αυτές οι ιδέες είναι μέρος μιας ευρέως αποδεκτής κοινωνικής κατασκευής που «κρατά» τα λουριά των γυναικών, κάνοντας τες να αμφιβάλλουν για τον εαυτό τους και εμποδίζοντας τους από το να δείξουν αυτό που πραγματικά είναι και νιώθουν.

Υστερόγραφο: Ευτυχώς, η εκπαιδευτική κοινότητα δεν απαρτίζεται μόνο από οπισθοδρομικούς/ες, αλλά και από ανθρώπους με διαύγεια, ανοιχτότητα και απόψεις που εκφράζουν την ισότητα και την ελευθερία. Όπως φυσικά υπάρχουν και οικογένειες που προάγουν την ισότητα μεταξύ των παιδιών και δεν αντιμετωπίζουν τα κορίτσια με τρόπο «διαφορετικό» και πατριαρχικό.

*Με πληροφορίες από Ηuffpost.com | Κεντρική φωτογραφία θέματος: Sex and the City