Το ελληνικό queer cinema τελικά περνά στο επόμενο επίπεδο;

Στην κατάμεστη αίθουσα Παύλος Ζάννας, μια ήμερα πριν ολοκληρώσει το 64ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης το φετινό του ταξίδι, πραγματοποιήθηκε συζήτηση με θέμα: «Η εξέλιξη, οι προκλήσεις και το μέλλον της αναπαράστασης της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας στον ελληνικό κινηματογράφο και την τηλεόραση»

Ο Ορέστης Ανδρεαδάκης καλωσόρισε στο πάνελ τον σκηνοθέτη Βασίλη Κεκάτο, την ηθοποιό και σεναριογράφο Δήμητρα Παπαδοπούλου, τον ηθοποιό Δημήτρη Τσίκλη, τον σκηνοθέτη και σεναριογράφο Ζαχαρία Μαυροειδή, τον ηθοποιό Ανδρέα Λαμπρόπουλο και την ηθοποιό, χορογράφο και σκηνοθέτη Φένια Αποστόλου.

Βασίλης Κεκάτος: Οι δυσκολίες να δημιουργείς queer χαρακτήρες

Τον λόγο πήρε ο Βασίλης Κεκάτος, ο οποίος το 2019 κέρδισε τον Χρυσό και τον Queer Φοίνικα Μικρού Μήκους στις Κάννες με την Απόσταση Ανάμεσα στον ουρανό κι εμάς, μία queer συνάντηση που έγραψε τη δική της ιστορία στο ελληνικό σινεμά. Φέτος τον σκηνοθετεί το υπέροχο Milky Way στο MEGA

«Το 2019 πήραμε τον Queer Φοίνικα Μικρού Μήκους, ο οποίος έχει αποσιωπηθεί τρανταχτά ως ο “λιγότερο Φοίνικας” από τα δύο βραβεία. Αν δεν παίρναμε και τον Χρυσό πιστεύω πως δεν θα είχε αναφερθεί καν. Ωστόσο, για εμάς η βράβευση αυτή ήταν πάρα πολύ σημαντική και μας γέμισε περηφάνεια. Αρχικά (απ’ όσο γνωρίζω τουλάχιστον) δεν είμαι queer, ήταν όμως ο αδερφός του πατέρα μου, σε μια δύσκολη εποχή, τέλη 70s, αρχές 80s, σε μια σκληρή, πατριαρχική, λαϊκή οικογένεια μεταναστών από την Αυστραλία, που είχε επιστρέψει στην Αθήνα.

Ο θείος μου κουβαλούσε το τραύμα αυτό όλη του τη ζωή, πέθανε νέος στα 49 του. Με έναν τρόπο, η Απόσταση ήταν αφιερωμένη στη μνήμη του, συνεχίζοντας:

«Από την πλευρά μου προσπαθώ να μην οικειοποιούμαι το τραύμα. Στην Απόσταση δεν μιλάω αποκλειστικά για αυτό το θέμα, αλλά για το φλερτ, που είναι παγκόσμιο. Ειπώθηκε κάποια στιγμή ότι αν η ταινία αυτή δεν ήταν για γκέι δεν θα είχε επιτυχία. Αφού η ταινία ήταν για γκέι, τι ακριβώς άλλο να έλεγε; Την εποχή εκείνη, το καλύτερο κομπλιμέντο για την ταινία έφτανε έως το “δεν σκεφτόμουν ότι είναι γκέι”».

Ο γνωστός δημιουργός δεν παρέλειψε να αναφερθεί μίλησε στην προσπάθεια της δημιουργικής ομάδας του Milky Way να ξεφύγει από αυτή τη φόρμα και να δημιουργήσει έναν queer χαρακτήρα όπως ο ίδιος θα ήθελε να είναι και όχι σύμφωνα με τις επιθυμίες του τηλεθεατή.

Οταν η Δήμητρα Παπαδοπούλου έγραψε τον gay ρόλο του Γιάννη στους Απαράδεκτους

Η Δήμητρα Παπαδοπούλου έδωσε τις δικές της απαντήσεις για έναν από τους πρώτους τηλεοπτικούς γκέι ρόλους που είδαμε στην ελληνική τηλεόραση αρχές δεκαετίας του 1990.

«Ήταν κάτι το απόλυτα φυσιολογικό για μένα να γράψω για έναν τέτοιο ήρωα. Ήταν οι φίλοι μου και η καθημερινότητά μου. Από μικρό κορίτσι ήξερα ότι δεν χωράω σε κουτάκια. Δεν μπορούσα να μπω στο καλούπι “παντρέψου, κάνε παιδιά, να είσαι καλό κορίτσι».

Στη συνέχεια μίλησε για τις προσπάθειές της να γυρίσει μια σειρά με τον Γιάννη Δαλιανίδη: «Του έλεγα πως θέλω να έχω ως βασικούς χαρακτήρες ένα ζευγάρι που να μην είναι παντρεμένο και μου απαντούσε: “Δήμητρα, δεν γίνεται αυτό. Δεν την ξέρεις την Ελλάδα”. Τότε κατάλαβα ότι εγώ ζούσα σε μια άλλη Ελλάδα. Όταν δέχτηκα την πρόταση να φτιάξω κάτι δικό μου, να μεταφέρω τη δική μου αντίληψη στη μικρή οθόνη, κατάλαβα πόσο έτοιμη ήταν η κοινωνία να αγαπήσει έναν χαρακτήρα σαν τον Γιάννη από τους Απαράδεκτους.

Πιστεύω πως η κωμική πλευρά ήταν λυτρωτική, το γέλιο ανοίγει την ψυχή. Ο Γιάννης έγινε κομμάτι της ζωής μας», ανέφερε.

Δημήτρης Τσίκλης: «Αφότου προβλήθηκε το φιλί  κατάλαβα πόσο πίσω είμαστε ως κοινωνία»

Αμέσως μετά, ο Ορέστης Ανδρεαδάκης έδωσε τον λόγο στον Δημήτρη Τσίκλη, γνωστό από τον ρόλο του στις Άγριες Μέλισσες, ρωτώντας τον κατά πόσο έχει αλλάξει σήμερα η εκπροσώπηση ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας και πώς την εισπράττει το κοινό:

«Όταν συναντήθηκα με τον Λευτέρη Χαρίτο, δέχτηκα τον ρόλο με τον όρο να μην είναι ο χαρακτήρας μου καρικατούρα, αλλά ένας άνθρωπος με ευαισθησίες που προκύπτουν από την προσωπικότητά του και όχι από τις σεξουαλικές του προτιμήσεις. Η σκηνή των φιλιών έχει συζητηθεί τόσο πολύ και είναι κατά βάση αστείο να βλέπεις την κοινωνία να σοκάρεται με δυο χείλη που αγγίζονται αλλά να μένει απαθής απέναντι στη βία. Ήθελα να αλλάξουμε το κεντρικό αφήγημα με το στρέιτ ζευγάρι, να ανοίξει ο δρόμος για άλλα αφηγήματα που περιλαμβάνουν την αυτοαγάπη, τις φιλίες, τα ομόφυλα ζευγάρι.

Η ζωή μου άλλαξε πολύ, αλλά εισέπραξα πολλή αγάπη, τόσο από τις Άγριες Μέλισσες όσο και από το Χελιδόνι, το θεατρικό που έκανα μετά. Υπήρξαν βέβαια και τα αρνητικά σχόλια, αλλά εκεί ήταν που κατάλαβα πόσο πρέπει να επιμείνουμε σε τέτοιου είδους παραγωγές και να μιλήσουμε για κάθε άνθρωπο που μάχεται να είναι ελεύθερος σε αυτόν τον κόσμο», τόνισε.

Ζαχαρίας Μαυροειδής: «Το σινεμά αντανακλά την εικόνα της κοινωνίας»

Τη σκυτάλη στη συζήτηση πήρε ο Ζαχαρίας Μαυροειδή, σκηνοθέτη της ταινίας «Το καλοκαίρι της Κάρμεν», ρωτώντας τον για τη διαδρομή που διένυσε το ελληνικό σινεμά για να φτάσει σε μια περήφανη απεικόνιση της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας:

«Το σινεμά αντανακλά την εικόνα της κοινωνίας. Αν ρίξουμε μια ματιά στις μικρού μήκους ταινίες στη Δράμα, θα δούμε μια πληθωρικότητα όσον αφορά τις αναπαραστάσεις queer χαρακτήρων. Πιστεύω πως τα επόμενα χρόνια θα δούμε περισσότερες αναπαραστάσεις: το φάσμα των queer ιστοριών είναι τεράστιο και έχουμε πολλές ιστορίες να δούμε ακόμη», δήλωσε ενώ το λόγο πήρε ο πρωταγωνιστής της ταινίας Ανδρέας Λαμπρόπουλος.

Ανδρέας Λαμπρόπουλος: «Γυρνούσα σπίτι με ροζ και τιγρέ μαλλιά και με ρωτούσε αν πήγαινα στο γύρισμα ή στο κομμωτήριο»

«Όταν πέρασα από το κάστινγκ, με απασχόλησε πολύ ότι θα υποδυθώ έναν γκέι ρόλο. Έχω μεγαλώσει σε πολύ λαϊκή οικογένεια, σε συνεργείο αυτοκινήτων και ο πατέρας μου είναι φαναρτζής. Όταν του μίλησα για τον γκέι χαρακτήρα, η απάντησή του ήταν “και τι σε νοιάζει;”. Αργότερα, στη διάρκεια των γυρισμάτων, γυρνούσα σπίτι με ροζ και τιγρέ μαλλιά και με ρωτούσε αν πήγαινα στο γύρισμα ή στο κομμωτήριο. Στην ταινία αυτή έμαθα πολλά, αγάπησα τον χαρακτήρα μου, είχα μεγάλο άγχος να μην τον παρουσιάσω ως καρικατούρα.

Ήθελα να μιλήσω για έναν άνθρωπο, δεν με απασχόλησε ποτέ η σεξουαλική του ταυτότητα. Το έχουμε κάνει τόσο μεγάλο θέμα, ενώ η αγάπη είναι το πιο απλό πράγμα: δύο άνθρωποι που κρατούν χαρούμενοι ο ένας το χέρι του άλλου. Ως νέα γενιά το κύριο μέλημά μας πρέπει να είναι η αγάπη, γιατί οι κοινωνίες μας είναι γεμάτες μίσος. Οφείλουμε να μιλάμε για τέτοιους χαρακτήρες και να γράφουμε για τέτοιους χαρακτήρες γιατί υπάρχουν εκεί έξω», ολοκλήρωσε σχετικά.

Φένια Αποστόλου, η πρώτη τρανς γυναίκα που έπαιξε στον Φιλοκτήτη στην Επίδαυρο, ενσαρκώνοντας cis γυναικείο ρόλο

«Σε σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη συμπερίληψη, αντιλαμβάνεστε πως αν ακόμη συζητάμε πώς μπορεί να αποδεχτεί το κοινό έναν γκέι χαρακτήρα τότε είμαστε σε εμβρυακό στάδιο για τους τρανς χαρακτήρες. Δεν μπορούμε να φανούμε από μόνες μας, είμαστε ακόμη στην αρχή μιας δύσκολης πορείας και ό,τι έχει γίνει ως τώρα δεν είναι μια τυχαία διαδρομή.

Προσωπικά μιλώντας, είχα δέκα χρόνια καριέρας πίσω μου προτού γίνω τρανς, όλοι ήξεραν πως έχω εργαστεί στον χώρο της τέχνης, σε φορείς όπου πρέπει να έχεις μια καλλιτεχνική αξία για να γίνεις κομμάτι τους.

Στην τέχνη δεν σταματάμε ποτέ να εξελισσόμαστε, βρισκόμαστε σε αρχικό στάδιο για τους τρανς χαρακτήρες. Φέτος έγιναν πολλά βήματα, σε σημαντικούς θεσμούς, όπως στη Λυρική Σκηνή με τη Στρέλλα, έναν χώρο που μέχρι πρότινος θεωρούταν άβατο. Η παρουσία των τρανς είναι αναγκαία για τον στόχο της συμπερίληψης», ανέφερε αρχικά.