Δεν ήταν ήρωες αυτοί που αγωνίστηκαν, που συγκρούστηκαν, που τραυματίστηκαν, που σκοτώθηκαν εκείνο τον άγριο Νοέμβρη.

Αυτοί που κλείστηκαν μέσα στο Πολυτεχνείο.

Αυτοί που άφησαν δουλειές, φροντιστήρια, σπίτια και κατέβηκαν στο δρόμο.

Αυτοί που πρόταξαν τα στήθη τους στα τανκ.

Αυτοί που επέμεναν να κατεβαίνουν στο δρόμο ακόμη και την επόμενη μέρα και τη μεθεπόμενη με τα μυδράλια των τεθωρακισμένων να πυροβολούν στο ψαχνό.

Αυτοί που άνοιξαν τα σπίτια και τα μαγαζιά τους και έδωσαν καταφύγιο στους διαδηλωτές.

Αυτοί που τους περιέθαλψαν και κατάφεραν σε αρκετές περιπτώσεις να σώσουν ζωές.

Αυτοί που γκρέμισαν την εικόνα του καθεστώτος και έκαναν το πρώτο ρήγμα που οδήγησε στην πτώση της Χούντας.

Δεν ήταν ήρωες, ούτε είχαν γεννηθεί ήρωες.

Όμως, εκείνη τη στιγμή ένιωσαν το χρέος.

Ένιωσαν ότι εάν έπρεπε να βρίσκονται κάπου αυτό ήταν στο Πολυτεχνείο, στην Πατησίων, στην Αλεξάνδρας, στη Σταδίου.

Ένιωσαν όχι μόνο το «αν όχι τώρα, πότε;» αλλά και το «αν όχι εγώ, ποιος;».

Και ανταποκρίθηκαν.

Ανώνυμοι οι περισσότεροι και «αφανείς».

Όχι πως και οι «επώνυμοι» δεν έκαναν το χρέος τους. Και οφείλει κανείς να τους το αναγνωρίζει, ό,τι και εάν έγιναν στη συνέχεια, όσο και  αν κάποιοι «πούλησαν» τον αγώνα τους και τις ιδέες για μια «καρέκλα» και προς ίδιον όφελος.

Αλλά αυτό που έκανε τη διαφορά ήταν οι «άλλοι», οι «πολλοί», οι «άνθρωποι της διπλανής πόρτας».

Που μπορεί να είχαν ακούσει τις ιστορίες για την Αντίσταση και τους αντάρτες στα βουνά, που μπορεί να είχαν προλάβει τη «Χαμένη Άνοιξη» των Ιουλιανών, που μπορεί να μισούσαν τη Χούντα, αλλά δεν πίστευαν ότι μπορούσαν να αλλάξουν τα πράγματα.

Όμως, εκείνη τη στιγμή το ένιωσαν. Το πίστεψαν. Το έπραξαν.

Γιατί αυτός που ξεσηκώθηκε και συναντήθηκε στο Πολυτεχνείο και στους δρόμους γύρω του, ήταν ο λαός.

Ίσως όχι όλος, πολύ περισσότεροι έμειναν καρφωμένοι στο τρανζιστοράκι από όσους πήραν την απόφαση να κατέβουν, αλλά ήταν πολλοί.

Γιατί ο λαός δεν είναι μια στατιστική κατηγορία.

Δεν είναι ένα άθροισμα κοινωνικών τάξεων και ομάδων.

Δεν είναι μια τάση σε δημοσκοπήσεις.

Δεν είναι «μετρήσιμο μέγεθος».

Λαός είναι αυτή η συλλογική απόφαση, η ξαφνική συνειδητοποίηση του χρέους, το να ξαναπιάνεις το κόκκινο νήμα του αγώνα και της θυσίας.

«Αντάρτης, κλέφτης, παλικάρι, πάντα είναι ίδιος ο λαός», έλεγε το παλιό τραγούδι του ΕΛΑΣ, για να δείξει ότι η μορφή αλλάζει, αλλά η ουσία του αγώνα μένει.

Και ο λαός ήταν, είναι και θα είναι ο φόβος κάθε εξουσίας.

Headlines