Πόλεμος στη Γάζα: Μπορούν τα νοσοκομεία να είναι στρατηγικοί στόχοι

Πριν από μερικές ημέρες, οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις διεξήγαγαν επίθεση στο νοσοκομείο Αλ Σίφα, το οποίο βρίσκεται υπό πολιορκία εδώ και αρκετό καιρό. Μετά την επίθεση, οι IDF διέλυσαν με μπουλντόζες την είσοδο του νοσοκομείου προκειμένου να γίνει πιο εύκολη η πρόσβαση σε αυτό, καθώς ισχυρίζονται πως λειτουργεί ως προπύργιο της Χαμάς. 

Μετά την εισβολή τους, οι Ισραηλινοί στρατιώτες εντόπισαν στο νοσοκομείο φορητούς υπολογιστές, οι οποίοι ισχυρίζονται ότι περιέχουν φωτογραφίες και βίντεο των ομήρων, που τραβήχτηκαν μετά την απαγωγή τους από την Χαμάς. Αναφέρουν δε ότι έχουν βρει τρεις μικρές κρύπτες με καλάσνικοφ, πυρομαχικά και αλεξίσφαιρα γιλέκα.

Μετά το χτύπημα στο μεγαλύτερο νοσοκομείο της Γάζας που χρησίμευε και ως καταφύγιο για όσους έχουν εκκενώσει τις υπόλοιπες περιοχές, πολλές χώρες ζητούν να κατηγορηθεί το Ισραήλ για διενέργεια εγκλημάτων πολέμου. Σημειώνεται ότι το Τελ Αβίβ δεν είναι μέλος του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, αλλά το Δικαστήριο αναφέρει ότι έχει δικαιοδοσία στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη, καθώς η Παλαιστίνη είναι κράτος – μέλος του δικαστηρίου.

Τι ορίζει λοιπόν το διεθνές δίκαιο για την εισβολή σε νοσοκομείο;

Υπό την προστασία του διεθνούς δικαίου τα «μη στρατιωτικά νοσοκομεία»

Σύμφωνα με δημοσίευμα του Guardian, οι συμβάσεις της Γενεύης, οι οποίες υιοθετήθηκαν μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αποτελούν τον πυρήνα του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου και «προστατεύουν ιδιαίτερα τα μη στρατιωτικά νοσοκομεία», σύμφωνα με την Mathilde Philip-Gay, ειδική στο διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο στο Πανεπιστήμιο Lyon 3 στη νοτιοανατολική Γαλλία.

Ακόμη, η ίδια ανέφερε: «Απαγορεύεται η μετατροπή αναγνωρισμένων πολιτικών νοσοκομείων σε ζώνη συγκρούσεων. Απαγορεύεται επίσης να χρησιμοποιούνται άμαχοι πληθυσμοί, άρρωστοι ή τραυματίες ως ανθρώπινες ασπίδες. Έγκλημα πολέμου είναι και το να πολεμάς μέσα από ένα νοσοκομείο.» Το άρθρο 8 του καταστατικού της Ρώμης, με το οποίο ιδρύθηκε το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ) στη Χάγη, ορίζει έναν μακρύ κατάλογο εγκλημάτων πολέμου, μεταξύ των οποίων «η σκόπιμη καθοδήγηση επιθέσεων εναντίον κτιρίων αφιερωμένων στη θρησκεία, την εκπαίδευση, την τέχνη, την επιστήμη ή σε φιλανθρωπικούς σκοπούς, ιστορικών μνημείων, νοσοκομείων και χώρων όπου συγκεντρώνονται οι άρρωστοι και οι τραυματίες.»

Ποια είναι η εξαίρεση

Υπάρχει και μία εξαίρεση, εάν οι στόχοι είναι «στρατιωτικοί στόχοι». Η Philip-Gay δήλωσε ότι «εάν ένα πολιτικό νοσοκομείο χρησιμοποιείται για πράξεις επιβλαβείς για τον εχθρό, αυτός είναι ο νομικός όρος που χρησιμοποιείται», το νοσοκομείο μπορεί να χάσει το προστατευόμενο καθεστώς του βάσει του διεθνούς δικαίου και να θεωρηθεί νόμιμος στόχος.

Ωστόσο, εάν υπάρχει αμφιβολία ως προς εάν ένα νοσοκομείο αποτελεί στρατιωτικό στόχο ή χρησιμοποιείται για πράξεις επιβλαβείς για τον εχθρό, το τεκμήριο, σύμφωνα με το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, είναι ότι δεν είναι.

Τι ανέφερε ο εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου

Ο Karim Khan, ο επικεφαλής εισαγγελέας του ΔΠΔ, έγραψε στον Guardian: «Για τους υπεύθυνους για τη στόχευση και την εκτόξευση πυραύλων, θα ήθελα να είμαι σαφής σε τρία σημεία ειδικότερα.

Πρώτον: σε σχέση με κάθε κατοικία, σε σχέση με κάθε σχολείο, κάθε νοσοκομείο, κάθε εκκλησία, κάθε τζαμί – οι χώροι αυτοί προστατεύονται, εκτός εάν το προστατευτικό καθεστώς έχει χαθεί επειδή χρησιμοποιούνται για στρατιωτικούς σκοπούς.

Δεύτερον: αν υπάρχει αμφιβολία ότι ένα πολιτικό αντικείμενο έχει χάσει το προστατευτικό του καθεστώς, ο επιτιθέμενος πρέπει να υποθέσει ότι προστατεύεται. Τρίτον: το βάρος της απόδειξης ότι το προστατευτικό αυτό καθεστώς έχει χαθεί βαρύνει αυτούς που πυροβολούν το όπλο, τον πύραυλο ή τον πύραυλο που αφορά.

«Στο πλαίσιο αυτό, θα ήθελα επίσης να τονίσω ότι η αδιάκριτη εκτόξευση ρουκετών από τη Γάζα προς το Ισραήλ μπορεί να συνιστά παραβίαση του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου που υπόκειται στη δικαιοδοσία του ΔΠΔ.», ανέφερε ο εισαγγελέας

Τι γίνεται αν το νοσοκομείο χάσει την προστασία που του παρέχει το Διεθνές Δίκαιο

Το Γραφείο Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων των Ηνωμένων Εθνών (UNOCHA), αναφέρει: «Οποιαδήποτε στρατιωτική επιχείρηση γύρω ή μέσα στα νοσοκομεία πρέπει να λαμβάνει μέτρα για τη διάσωση και την προστασία των ασθενών, του ιατρικού προσωπικού και άλλων αμάχων. Πρέπει να λαμβάνονται όλες οι εφικτές προφυλάξεις, συμπεριλαμβανομένων των αποτελεσματικών προειδοποιήσεων, οι οποίες λαμβάνουν υπόψη την ικανότητα των ασθενών, του ιατρικού προσωπικού και άλλων πολιτών να απομακρυνθούν με ασφάλεια.»

Ακόμη και αν το νοσοκομείο χρησιμοποιήθηκε για «πράξεις επιβλαβείς για τον εχθρό», το άλλο μέρος «δεν έχει το δικαίωμα να το βομβαρδίζει για δύο ημέρες και να το καταστρέφει εντελώς», επικαλούμενο την ανάγκη, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, η απάντηση να είναι «αναλογική». Η Mathilde Philip-Gay πρόσθεσε ότι το άλλο μέρος πρέπει να προειδοποιήσει εκ των προτέρων για την αντίδρασή του και ότι πρέπει να τεθούν σε εφαρμογή διαδικασίες εκκένωσης για τους ασθενείς και τους εργαζόμενους στον τομέα της υγείας.

Εναλλακτικά, θα μπορούσε να τους ζητηθεί «να απομονωθούν σε ένα μέρος του νοσοκομείου», είπε. Όμως κατά τη διάρκεια οποιασδήποτε στρατιωτικής επιχείρησης εναντίον της περιοχής, «πρέπει να υπάρχουν γιατροί για να φροντίζουν τους ασθενείς.»