Το πρώτο δεδομένο, αυτό που σκορπάει χαμόγελα στο ΠΑΣΟΚ (και ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για το καλό κλίμα που επικράτησε στην συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής) είναι πως σε τρεις δημοσκοπήσεις πια το ΠΑΣΟΚ καταγράφεται ως δεύτερο κόμμα, περνώντας για πρώτη φορά εδώ και δώδεκα χρόνια τον ΣΥΡΙΖΑ.

Αν όντως η πτώση των ποσοστών του και η εσωστρέφεια στον ΣΥΡΙΖΑ αποδειχθεί μη αναστρέψιμη, η Χαριλάου Τρικούπη αναπόφευκτα θα γίνει αποδέκτης στελέχων και ψηφοφόρων. Και σ’ αυτό το ερώτημα, που μεταφράζεται κυρίως στο «πώς και ποιους δεχόμαστε», ήταν μια συζήτηση που κυριάρχησε μεταξύ των στελεχών. Πάνω σ’ αυτό τοποθετήθηκε και ο Νίκος Ανδρουλάκης:

«Καλώ κάθε προοδευτικό άνθρωπο να ενώσουμε τις δυνάμεις μας, για να υπάρξει ισχυρή και αξιόπιστη αντιπολίτευση σήμερα και ισχυρή προοδευτική κυβέρνηση αύριο» ανέφερε χαρακτηριστικά. Παράλληλα, ξεκαθάρισε πως η «γνήσια ανανέωση της Δημοκρατικής Παράταξης θα βασιστεί στα παιδιά της, όχι σε μεταγραφές», θέτοντας επί τάπητος το ζήτημα των συνεργασιών σε κοινωνικό επίπεδο: «Οχι ατελέσφορες συγκολλήσεις κορυφής, ναι στον δύσκολο αναγεννησιακό δρόμο των κοινωνικών συνεργασιών. Το ΠΑΣΟΚ, η Ανανεωτική Αριστερά, η Οικολογία, ο αδύναμος λαός και η μεσαία τάξη, σε μια ευρεία κοινωνική συμμαχία».

Στο γενικό πλαίσιο της πολιτικής κατεύθυνσης, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ έστειλε μήνυμα μετριοπάθειας («κανένας πανηγυρισμός, οι δημοσκοπήσεις είναι φωτογραφία της στιγμής. Εμείς δεν κάνουμε άλμπουμ φωτογραφιών»), μιλώντας για τον «Δαβίδ που μπορεί να νικήσει τον Γολιάθ»: «Στόχος του ΠΑΣΟΚ δεν είναι απλώς να προσπεράσει τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά να κερδίσει τη ΝΔ», σχολίασε, επικρίνοντας την σημερινή κυβέρνηση για την ακρίβεια, τον πληθωρισμό, την φοροδιαφυγή, την δημόσια υγεία στα νησιά και τα Τέμπη -επιχειρώντας να αποδομήσει το εκσυγχρονιστικό αφήγημα του Μεγάρου Μαξίμου. «Αποτελεσματικότητα υπό του μηδενός, σε μια μακρά αλυσίδα επιτελικών φιάσκων», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Τα επόμενα βήματα

Εικοσιτέσσερις ώρες νωρίτερα, στην συνεδρίαση του Πολιτικού Συμβουλίου, η συζήτηση είχε επικεντρωθεί στον προγραμματισμό του επόμενου διαστήματος, αλλά και στον τρόπο που μπορεί να προσεγγιστεί η κοινωνική βάση της ευρύτερης Κεντροαριστεράς, του προοδευτικού  Κέντρου και της Οικολογίας -οι παλιές συγκρούσεις με στελέχη του ΠΑΣΟΚ που έφυγαν για τον ΣΥΡΙΖΑ ή τη ΝΔ έχουν διατηρήσει προσωπικές και πολιτικές πικρίες, οι οποίες ορίζουν ακόμα τις προϋποθέσεις επιστροφής, με στελέχη του κόμματος, αλλά και οργανωτικούς υπευθύνους νομαρχιακών επιτροπών, να εμφανίζονται περισσότερο ή λιγότερο δεκτικά στο ενδεχόμενο επιστροφών. Σε γενικές γραμμές, συμφωνία υπήρξε στην πεποίθηση πως από το προσκλητήριο θα πρέπει να απουσιάζουν στελέχη που με κάποιον τρόπο έχουν πληγώσει ή προσβάλλει την παράταξη και αποτελούν «κόκκινο πανί» ακόμα -μόνο τα επίπεδα ελαστικότητας διέφεραν, αλλά και οι πλευρές της απεύθυνσης, αν δηλαδή πρέπει να γίνει και εξ αριστερών και εκ δεξιών ή όχι.

Στο γενικό πλαίσιο της πολιτικής κατεύθυνσης, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ έστειλε μήνυμα μετριοπάθειας

Η ίδια συζήτηση επί της ουσίας συνεχίστηκε και την Κυριακή, με πολλά στελέχη να παίρνουν τον λόγο για το θέμα. Ο Μανώλης Χριστοδουλάκης τόνισε πως η παράταξη πρέπει να έχει πολιτικό μέτωπο «μόνο με τη ΝΔ», ζητώντας παράλληλα μια πιο συστηματική και ανοιχτή λειτουργία των κομμάτων. «Να είμαστε γενναιόδωροι και μεγαλόψυχοι για την διεύρυνση της παράταξης. Όχι ασκήσεις ικανοποίησης θυμικού», ανέφερε για τα περί διεύρυνσης, μιλώντας για συνεργασίες «με βάση τον προγραμματικό λόγο (…) Οχι συμφωνίες πίσω από κλειστές πόρτες, αλλά αξιακές αποφάσεις».

Από την πλευρά της, η πρώην υπουργός Κατερίνα Μπατζελή τόνισε πως «δεν μπορεί να αποτελεί προτεραιότητα μας σε αυτή τη φάση η διεύρυνση με επαναφορά στελεχών (ΣΥΡΙΖΑ/ΝΔ) και μάλιστα πριν τις ευρωεκλογές (…) Απαιτείται διεύρυνση της κοινωνικής βάσης και όχι σύσταση μηχανισμού “face control”, για μία επικοινωνιακού τύπου διεύρυνση». Ο Θόδωρος Μαργαρίτης ζήτησε την δημιουργία μιας Επιτροπής Διεύρυνσης, η οποία θα βοηθήσει και στο να μην δοθεί η εικόνα ενός «κλειστοφοβικού» κόμματος, θέτοντας και το ζήτημα των πιο τακτικών συνεδριάσεων.

Ζητήματα θεσμικής λειτουργίας, ώστε το ΠΑΣΟΚ να αδράξει την ευκαιρία που του δίνεται, έθεσε και ο Μανώλης Οθωνας -μίλησε για μια ριζική αλλαγή στο μοντέλο του κόμματος, με την δημιουργία οριζόντιων δικτύων με θεματικές πρωτοβουλίες (ζητώντας ενεργοποίηση του ινστιτούτου In-Social), αλλά και μια «οργανωμένη συζήτηση στο πλαίσιο της θεσμικής λειτουργίας των συλλογικών οργάνων του κόμματος», με στόχο ένα συνεκτικό πολιτικό σχέδιο.

Ο πρώην υπουργός Δημήτρης Ρέππας έθεσε κι αυτός θέμα για πιο τακτικές συνεδριάσεις και συλλογικές διαδικασίες, αλλά επίσης πρότεινε μια σειρά δράσεων για όλο το 2024, με αφορμή τα 50 χρόνια από την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ -κάνοντας και μια αναφορά για την έλλειψη της παρουσίας των νεότερων γενιών στο πεδίο κοινωνικής δράσης και στις κομματικές διαδικασίες. Σε οργανωτικό επίπεδο, σε ένα είδος απολογισμού για τις αυτοδιοικητικές εκλογές, η Αφροδίτη Παπαθανάση μίλησε για καθυστέρηση στην ενεργοποίηση και στην επιλογή υποψηφίων, σημειώνοντας την απόσταση ανάμεσα στο αποτέλεσμα της Αθήνας με περιοχές στην περιφέρεια.

Οι δημοσκοπήσεις

Η συζήτηση γενικά δεν είχε εντάσεις, ενώ σχολιάστηκαν και οι ευνοϊκές δημοσκοπήσεις: η γραμματέας της ΚΟ, Ευαγγελία Λιακούλη, μίλησε για «αέρα στα πανιά μας, όχι αέρα στα μυαλά μας», ο γενικός διευθυντής του κόμματος Νίκος Σαλαγιάννης, τόνισε πως το ΠΑΣΟΚ άντεξε σε αντίθεση με άλλα πολιτικά σχήματα «που γέννησε η κρίση», ενώ ο Παναγιώτης Δουδωνής χαρακτήρισε την αλλαγή που καταγράφεται αλλαγή αντιπαράθεσης και όχι κατάταξης κομμάτων -«δεν είμαστε στον αυτόματο πιλότο», σχολίασε. «Μας πιστώνεται ο αυτόνομος πολιτικός λόγος», ανέφερε ο Δημήτρης Μάντζος, ενώ ο Πάρις Κουκουλόπουλος εξήγησε ότι «η μάχη θα δοθεί «σ’ αυτούς που απέχουν».

Παρότι ο ίδιος απουσίαζε, ο Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος έστειλε επιστολή στο προεδρείο: ««Η δεύτερη θέση στις Ευρωεκλογές είναι στόχος που μας τον έστρωσε με ροδοπέταλα η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ. Τώρα το ζητούμενο είναι αν το ποσοστό θα μας δώσει σήμα προοπτικής για το μέλλον ή όχι. Όσοι αυτό δεν το πιστέψουμε, δεν θα μπορέσουμε και να το καταφέρουμε», επεσήμανε. «Ευθύνη της ηγεσίας είναι, να ακούσει, να σταθμίσει και να αποφασίσει ή (ακόμη καλύτερα) να συναποφασίσει τη στρατηγική της παράταξης και να την οδηγήσει στη νίκη. Όλοι κατανοούμε ότι ο πρόεδρος δεν θα κριθεί από 301 άτομα της Κεντρικής Επιτροπής, αλλά τον κόσμο που θα ψηφίσει στις Ευρωεκλογές», σχολίασε, κάνοντας αντίστιξη στο «μοντέλο Χάρη Δούκα» με ενδεχόμενο κάλεσμα σε «γενίτσαρους και γυρολόγους» του ΣΥΡΙΖΑ.

Headlines