Οι ζωντανές πόλεις είναι και… άυπνες και αυτό το πληρώνουμε ακριβά

Ένα επιχείρημα που ακούγεται συχνά από όσους απορρίπτουν μια ζωή σε ένα χωριό ή στην επαρχία, είναι ότι είναι εξαιρετικά ήσυχη. Ειδικά τα βράδια πέφτει αυτό που λέμε «νέκρα». Οι άνθρωποι έχουν εθιστεί στη φασαρία των πόλεων, παρά τους κινδύνους, όπως η ασφάλεια, η αποξένωση ή η κυκλοφοριακή συμφόρηση.

Δίχως όμως να το έχουν συνειδητοποιήσει οι περισσότεροι, εκείνοι που διαμένουν σε ψηλές πολυκατοικίες των πόλεων καταβάλουν ένα υψηλότερο τίμημα: τις χαμένες ώρες ύπνου τα βράδυα

Ένας υγιής ενήλικας χρειάζεται, κατά μέσο όρο, 7 έως 9 ώρες την ημέρα. Ο αριθμός είναι περισσότερος για παιδιά, που μπορεί να χρειαστούν από 9 έως 16 ώρες την ημέρα. Παρά τις ατομικές διαφορές, η νύχτα είναι γενικά η ώρα που το σώμα μας επιφυλάσσει για ύπνο.

Δεδομένου όμως ότι αν δεν χορταίνουμε ύπνο, θα αρρωστήσουμε, η Ισπανίδα αναπληρώτρια καθηγήτρια και ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο της Μουρσία Μaría Ángeles Bonmatí Carrión εξηγεί τους κινδύνους που διατρέχουμε εάν δεν κοιμόμαστε τα βράδια.

«Αφού είμαστε ημερόβια ζώα, κοιμόμαστε τα βράδια. Υπάρχουν παραλλαγές, φυσικά, λόγω των γνωστών ως διαφορετικών χρονοτύπων. Μερικοί από εμάς είμαστε ξενύχτηδες, που τείνουν να πάνε για ύπνο αργότερα και να σηκώνονται αργότερα, ενώ άλλοι είμαστε κορυδαλλοί, προτιμώντας να σηκώνονται νωρίτερα και να κοιμούνται νωρίτερα» λέει η Ισπανίδα ειδική σε άρθρο της στο The Conversation.

«Μέσα σε εκατομμύρια χρόνια έχουμε εξελιχθεί για να οργανώνουμε τις φυσιολογικές μας διεργασίες σύμφωνα με τις μεταβαλλόμενες καταστάσεις φωτός και σκότους».

Η Ισπανίδα ειδικός όμως εξηγεί πως οι νύχτες μας έχουν αλλάξει πάρα πολύ μέσα σε ενάμιση μόλις αιώνα χάρη στην ευρεία χρήση του ηλεκτρικού φωτός. «Τώρα, στις περισσότερες κατοικημένες περιοχές, η νύχτα δεν είναι πλέον σκοτεινή. Το φως επέτρεψε στους ανθρώπους, των οποίων τα μάτια είναι προσαρμοσμένα στο φως της ημέρας, να αποικίσουν τη νύχτα απαλλαγώντας από το σκοτάδι και, κατά συνέπεια, να επεκτείνουν την περίοδο της δραστηριότητάς μας μέχρι τις μικρές ώρες».

Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι μεταξύ των ενηλίκων και των ηλικιωμένων, όσο υψηλότερο είναι το επίπεδο τεχνητού φωτός κατά τη διάρκεια της νύχτας, τόσο λιγότερο κοιμούνται. Έχει επίσης παρατηρηθεί ότι το τεχνητό φως τη νύχτα –τόσο μέσα όσο και έξω από το σπίτι– μπορεί να αυξήσει τα προβλήματα ύπνου κατά 22%.

«Το τεχνητό φως θεωρείται ότι είναι, από μόνο του, μια μορφή ρύπανσης, φέρνοντας μαζί του μια σειρά από προβλήματα υγείας. Κυρίως, μας κάνει να κοιμόμαστε λιγότερο» αναφέρει η Carrión, εξηγώντας πως το τεχνητό φως μπερδεύει το εσωτερικό ρολόι που ρυθμίζει τον ύπνο «λέγοντάς μας ότι είναι μέρα και ότι δεν είναι ακόμα ώρα για ύπνο».

Κίνηση και νυχτερινή ζωή

Εφόσον λοιπόν οι άνθρωποι εδώ και πολλά χρόνια έχουν αποικίσει το νύχτα με ηλεκτρικό φως, έγιναν οι νύχτες πιο θορυβώδεις στερώντας από τον εαυτό μας την ηρεμία και τη γαλήνη που χρειαζόμαστε για να πέσουμε και να κοιμηθούμε.

Ο θόρυβος που διαρρέει στα σπίτια μας οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας είναι κακός για την υγεία μας, ανεξάρτητα από το αν μας ενοχλεί ή όχι. Αλλά τη νύχτα, μπορεί επίσης να επηρεάσει τον ύπνο μας.

Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, η παρατεταμένη έκθεση στον θόρυβο του περιβάλλοντος συμβάλλει σε 48.000 νέες περιπτώσεις καρδιακών παθήσεων και 12.000 πρόωρους θανάτους κάθε χρόνο στην Ευρώπη.

Οι αρνητικές συνέπειες του κυκλοφοριακού θορύβου έχουν αποδειχθεί ευρέως. Ωστόσο, στις πόλεις τη νύχτα υπάρχουν και άλλες σημαντικές πηγές θορύβου. Ένα από τα μεγαλύτερα είναι η νυχτερινή ζωή. Όσες προσπάθεις έχουν γίνει στην Ισπανία να παρθούν μέτρα έχουν αποτύχει τις περισσότερες φορές, όπως αναφέρει η Carrión, όπως για παράδειγμα η χαρτογράφηση του θορύβου για πολλές ισπανικές πόλεις.

«Ο θόρυβος που δημιουργείται από τη νυχτερινή ζωή αυξάνεται λόγω της αύξησης των θέσεων σε υπαίθριες ταράτσες στα μπαρ, σε μεγάλο βαθμό ως αποτέλεσμα της πανδημίας του κορονοϊού. Για παράδειγμα, στη Βαρκελώνη ο αριθμός των τραπεζιών εξωτερικού χώρου έχει αυξηθεί κατά 62% από το 2019 και 5.700 νέα τραπέζια έχουν εμφανιστεί στη Μαδρίτη, ανεβάζοντας το σύνολο σε 60.912».

Επιπλέον όπως αναφέρει η ειδική, ο καθαρισμός των δρόμων, που συχνά γίνεται τη νύχτα ή πολύ νωρίς το πρωί, είναι ένας άλλος παράγοντας. «Κάπως ειρωνικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο νυχτερινός καθαρισμός των δρόμων επηρεάζει τα καθαριστικά αποτελέσματα που έχει το γλυμφατικό σύστημα [σημ. το εγκεφαλονωτιαίο υγρό επιτρέπει την απομάκρυνση των απορριμμάτων από τον εγκέφαλο, και είναι κρίσιμο για το γλυμφατικό σύστημα] στον εγκέφαλό μας, ενώ κοιμόμαστε» αναφέρει η Μaría Ángeles Bonmatí Carrión.

Καρκίνοι και καρδιακά προβλήματα

Τι συνέπειες έχει αυτός όμως ο συνδυασμός φωτορύπανσης και ηχορύπανσης τα βράδια για την υγεία μας; Σύμφωνα με την Carrión, πολλύς και σοβαρές.

«Αυτές περιλαμβάνουν αυξημένη πιθανότητα καρδιαγγειακών και μεταβολικών καταστάσεων (παχυσαρκία ή διαβήτη), διαταραχές ψυχικής υγείας, ακόμη και ορισμένους τύπους καρκίνου, όπως καρκίνου του μαστού, του προστάτη ή του παχέος εντέρου».

Επιπλέον, 22 εκατομμύρια άνθρωποι υποφέρουν από χρόνια διαταραχή του ύπνου και 6,5 εκατομμύρια πάσχουν από σοβαρές χρόνιες διαταραχές ύπνου. Έχει υπολογιστεί ότι κάθε χρόνο χάνονται συλλογικά ένα εκατομμύριο χρόνια υγιούς ζωής λόγω των επιπτώσεων του θορύβου. Η στεφανιαία νόσος και οι διαταραχές ύπνου αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό των ασθενειών που σχετίζονται με τον θόρυβο.