Συνεργασία για την επιτάχυνση της δράσης για το κλίμα μέσω του Συμφώνου των Δημάρχων

Στα 15 χρόνια από την έναρξη του Συμφώνου των Δημάρχων, πολλά έχουν αλλάξει. Ένα εντελώς νέο νομοθετικό και κυβερνητικό τοπίο έχει αναδειχθεί στην ΕΕ για να πλαισιώσει τη δράση για την ενέργεια και το κλίμα σε κάθε κράτος μέλος. Σήμερα, με αυτό το μεταβαλλόμενο τοπίο, καθίσταται όλο και πιο σαφές ότι, πέραν της απλής συγκέντρωσης υπογραφόντων σε ολόκληρη την Ευρώπη, η σημασία του Συμφώνου των Δημάρχων έγκειται όλο και περισσότερο στο πλαίσιο και στις διαδικασίες που δίνουν ώθηση στο τοπικό επίπεδο, επιταχύνοντας τη δράση για το κλίμα από τη βάση προς την κορυφή.

Μια βασική διαδικασία που στηρίζει το έργο του Συμφώνου και ενδυναμώνει την τοπική δράση για το κλίμα είναι η πολυεπίπεδη διακυβέρνηση. Η Πράσινη Συμφωνία της ΕΕ έχει καθορίσει σημαντικό έργο που πρέπει να επιτελέσει όλα τα κράτη μέλη στην Ευρώπη. Αλλά οι εθνικές κυβερνήσεις δεν μπορούν να επιτύχουν τους στόχους της Ευρώπης από μόνες τους. Για την επίτευξη των φιλόδοξων στόχων της ΕΕ, πρέπει όχι μόνο να εμπλέκουν τις επιχειρήσεις και τους πολίτες σε ολόκληρη τη χώρα τους, αλλά και να συνεργάζονται στενά με τις περιφερειακές και τοπικές κυβερνήσεις που εφαρμόζουν τη μετάβαση επιτόπου και εμπλέκουν άμεσα τις τοπικές κοινότητες στις προσπάθειές τους.

Τι είναι η πολυεπίπεδη διακυβέρνηση

Η πολυεπίπεδη διακυβέρνηση έχει να κάνει με την ομαδική εργασία σε διάφορα επίπεδα διακυβέρνησης για τη δημιουργία ενός γιγαντιαίου παζλ πολιτικής. Στη χάραξη πολιτικής για το κλίμα και την ενέργεια, η πολυεπίπεδη διακυβέρνηση σημαίνει ένα βήμα πίσω από την παραδοσιακή προσέγγιση από την κορυφή προς τη βάση.

Δίνει έμφαση στην ενεργό ακρόαση των τοπικών και περιφερειακών φωνών για την ενίσχυση και την ευθυγράμμιση των αποφάσεων υψηλότερου επιπέδου με τις υποεθνικές ανάγκες, ενθαρρύνει τη συνεργασία με ομοτίμους στο ίδιο επίπεδο, μεταξύ υπουργείων ή σχετικών δημόσιων οργανισμών, και αποσκοπεί στη δημιουργία πολιτικών που να καλύπτουν τις ποικίλες ανάγκες ολόκληρου του πληθυσμού.

Κατά τη δημιουργία ενός παζλ πολιτικής για το κλίμα και την ενέργεια, κάθε κομμάτι έχει σημασία. Είναι σημαντικό να συμμετέχουν όλα τα επίπεδα και οι σχετικοί παράγοντες για τη χάραξη αποτελεσματικών και χωρίς αποκλεισμούς πολιτικών, διασφαλίζοντας ότι καμία φωνή δεν θα μείνει ανήκουστη και καμία περιοχή δεν θα μείνει πίσω.  Λεπτομέρειες της δημοσίευσης για την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση.

Για τους λόγους αυτούς, η προώθηση των διαδικασιών πολυεπίπεδης διακυβέρνησης αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία στο έργο του Συμφώνου. Με την πάροδο του χρόνου, το Σύμφωνο των Δημάρχων έχει ενσωματώσει διάφορους παράγοντες για την αποτελεσματικότερη ανάπτυξη κατάλληλων βασικών γραμμών τόσο για τον μετριασμό όσο και για την προσαρμογή.

Μέρος αυτής της προσπάθειας περιλαμβάνει το έργο μιας κοινότητας συντονιστών και υποστηρικτών ανώτερης βαθμίδας που ήδη διευκολύνουν με επιτυχία τον σχεδιασμό των τοπικών αρχών μέσω των επαναληπτικών κύκλων του σχεδίου δράσης για τη βιώσιμη ενέργεια και το κλίμα (SECAP).

Η ευθυγράμμιση αυτή διασφαλίζει ότι τα σχέδια δράσης εναρμονίζονται με τις προτεραιότητες της ΕΕ και τις εθνικές προτεραιότητες, καθώς και με τις ευκαιρίες και τους πόρους για χρηματοδότηση. Κατά τη φετινή Ευρωπαϊκή Εβδομάδα των Περιφερειών και των Πόλεων, ειπώθηκε από περιφερειακούς εκπροσώπους των τριών κορυφαίων χωρών που υπέγραψαν το Σύμφωνο: Βέλγιο, Ιταλία και Ισπανία.

Κατέδειξαν τον τρόπο με τον οποίο οι περιφερειακοί συντονιστές του Συμφώνου μπορούν να αποτελέσουν κινητήρια δύναμη για τις πόλεις που τηρούν και υπερβαίνουν τους στόχους της ΕΕ για το κλίμα και την ενέργεια.

Στην Ιταλία, για παράδειγμα, η περιφέρεια της Απουλίας έχει διαθέσει προϋπολογισμό ύψους 1 εκατ. ευρώ για τη στήριξη των δήμων στις προσπάθειές τους για τη δράση για το κλίμα, δημιουργώντας κουπόνια για να εργαστούν από κοινού οι δήμοι για τα SECAP. Ως εκ τούτου, στην περιφέρεια της Απουλίας, όλο και περισσότεροι δήμοι προσχωρούν στο Σύμφωνο των Δημάρχων και αναπτύσσουν SECAPs. Έχουν επίσης αναπτύξει συμπληρωματικά προγράμματα σε περιφερειακό επίπεδο για συγκεκριμένες δράσεις, όπως η δημιουργία ενεργειακών κοινοτήτων και η αντιμετώπιση του ενεργειακού αναλφαβητισμού.

Στην Ισπανία, η περιφέρεια της Γαλικίας δημιούργησε ένα γραφείο συντονισμού για το Σύμφωνο των Δημάρχων το 2018, το οποίο συντονίζεται με το επίπεδο της ΕΕ, προσλαμβάνει πόλεις, τους παρέχει συμβουλές και τις συνοδεύει στην ανάπτυξη των SECAP τους. Σήμερα, από τους 285 από τους 313 δήμους της, προσχώρησαν στο γραφείο συντονισμού και επεξεργάζονται τα σχέδια δράσης τους.

Στο Βέλγιο, η περιφερειακή κυβέρνηση της Φλάνδρας ανέπτυξε ένα τοπικό σύμφωνο για το κλίμα ως συμπληρωματική προσθήκη στο Σύμφωνο των Δημάρχων, προσθέτοντας ένα απτό επίπεδο στις δεσμεύσεις των πόλεων, μαζί με χρηματοδοτική στήριξη για την εφαρμογή συγκεκριμένων μέτρων. Το εν λόγω περιφερειακό σύμφωνο ενθαρρύνει τους δήμους να προσχωρήσουν στο Σύμφωνο και, επιπλέον, να θέσουν απτούς στόχους για την ένταξη των πολιτών στις δράσεις τους και την επιτάχυνση της τοπικής οικολογικής μετάβασής τους. Σήμερα, 296 Φλαμανδοί δήμοι αποτελούν μέρος του Συμφώνου, υλοποιώντας συγκεκριμένες δράσεις για ένα πιο βιώσιμο μέλλον.