Οι «νοικοκυραίοι» του Κασσελάκη – Κλίνατε προς συντηρητισμό

Αν ένα πράγμα δεν έχει αποσαφηνιστεί σχετικά με τον Στέφανο Κασσελάκη, είναι το «τι είναι». Είναι αριστερός; Μάλλον όχι. Είναι λαϊκιστής; Μάλλον ναι. Είναι ένας συντηρητικός πολιτικός; Αυτή είναι και η πραγματική ερώτηση που πλανάται πάνω από το κόμμα που ακόμη φέρει το όνομα ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ.

Μέχρι και τώρα, δύο μήνες μετά την εκλογή του, ο Στέφανος Κασσελάκης δεν έχει τοποθετηθεί πολιτικά με αριστερό πρόσημο. Από την ομιλία στον ΣΕΒ μέχρι και το Thessaloniki Summit 2023, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ περισσότερο μιλάει για την επιχειρηματικότητα, τον στρατό και το «συγύρισμα», παρά για θέματα που αποτελούν την αιχμή του δόρατος για την Αριστερά: εργασιακή ισότητα, κοινωνικό κράτος και δικαιώματα.

Το φαινόμενο Κασσελάκη

Από την παρουσίαση του βιβλίου του καθηγητή Δημοσίου Δικαίου Ξενοφώντα Κοντιάδη «Το «φαινόμενο Κασσελάκη» – Το μεσσιανικό προσωπείο της μεταδημοκρατίας», εντύπωση έκαναν δύο βασικά σημεία: το πρώτο είναι πως ο Στέφανος Κασσελάκης είχε φέρει μαζί του το δικό του κοινό, ανθρώπους που χειροκροτούσαν σχεδόν οπαδικά και οπαδικά αποχώρησαν, όταν -μετά από δύσκολες ερωτήσεις- ο πρόεδρος του κόμματος είπε ξαφνικά: «συγγνώμη, πρέπει να φύγω».

Το δεύτερο, είναι κάτι που παρατηρεί ο ίδιο ο κος Κοντιάδης: ο Στέφανος Κασσελάκης έχει ένα ταλέντο να μην απαντάει σε τίποτα. Θα στρέψει τη συζήτηση σε άλλο χώρο, χρόνο, περιβάλλον, αλλά δεν θα απαντήσει σε τίποτα. Πράγμα το οποίο κάνει από την ημέρα που δήλωσε την υποψηφιότητά του.

Ας δούμε δύο βασικά σημεία της προεκλογικής του εκστρατείας: Το πρώτο, η ατάκα του «δεν τα ξέρω, αλλά μαθαίνω γρήγορα». Χωρίς να τοποθετηθεί για σχεδόν τίποτα, ο Στέφανος Κασσελάκης ζήτησε και πήρε ψήφο εμπιστοσύνης λέγοντας κάτι πάρα πολύ απλό. Ότι «θα μάθει». Και κέρδισε γιατί πράγματι είναι πάρα πολύ απλός. Αργότερα, πρόεδρος πλέον και κατά την πρώτη του ομιλία σε συνεδρίαση της ΚΕ, αυτή η απλότητα εκφράστηκε ακόμη πιο… απλά. «Φτάνει με τους ελιτισμούς και τις ορολογίες».

Φαίνεται πως ο Στέφανος Κασσελάκης έχει καταλάβει κάτι που αδυνατούν να καταλάβουν όσοι τον κρίνουν πολιτικά: πως η πολιτική με την έννοια που την ξέραμε, έχει τελειώσει ήδη από την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ. Η πολιτική πια είναι θέαμα, λαϊκισμός και… απολιτίκ κουλτούρα. Ένα βλέμμα προς την εκλογή του νέου προέδρου της Αργεντινής θα μας πείσει.

Το δεύτερο πολύ σοβαρό σημείο της προεκλογικής εκστρατείας Κασσελάκη, ήταν οι εικόνες – κλειδί. Δεν εμφανίστηκε σε καμία τηλεοπτική συνέντευξη, δεν χρειάστηκε να εκτεθεί παρά μόνο μετά την εκλογή του. Αλλά είχε άλλες εμφανίσεις.

Η πρώτη ήταν η ανακοίνωση της υποψηφιότητάς του από τους τάφους των Βενιζέλων στο δελτίο του Πάνου Χαρίτου. Εκεί είδαμε τον κο Κασσελάκη περιτριγυρισμένο από υποστηρικτές και μικρά παιδιά. Και από εκεί μας έδωσε ένα πρώτο πολιτικό στίγμα. Στην ερώτηση του Πάνου Χαρίτου για το τι σκοπεύει να κάνει πρώτα, σε περίπτωση που γίνει πρωθυπουργός, δεν απάντησε τίποτε ούτε για τα εργασιακά δικαιώματα, ούτε για τα νοσοκομεία, ούτε για το κοινωνικό κράτος. Δεν τοποθετήθηκε αριστερά και σίγουρα δεν είπε τίποτα που να μπορεί να επιδέχεται κριτικής από τους πολιτικούς του αντιπάλους.

Ο κος Κασσελάκης απάντησε ότι θα… αυξήσει τους μισθούς των ενστόλων. Κάτι που δείχνει το -μετέπειτα πολυαναφερόμενο- πατριωτικό του προφίλ και που, στην πραγματικότητα, δεν μπορεί να λάβει απάντηση. Ποιος θα έλεγε ότι διαφωνεί με τις αυξήσεις μισθών; Ότι δεν είναι προτεραιότητα; Ούτε η κυβέρνηση, ούτε η Έφη Αχτσιόγλου, ούτε τα υπόλοιπα πολιτικά κόμματα.

Ο συντηρητικός Στέφανος Κασσελάκης

Στο Thessaloniki Summit 2023 ο Στέφανος Κασσελάκης έκανε, ίσως, την πιο θαρραλέα μέχρι τώρα δήλωσή του. Γιατί μέχρι τώρα, ακόμη και στην ομιλία του στον ΣΕΒ έδειχνε έναν πολιτικό πού ίσως πρώτα και κύρια να είναι επιχειρηματίας και πιθανότατα να μην έχει κανένα πρόβλημα με το νεοφιλελευθερισμό ή κανένα ενδιαφέρον για τα εργασιακά δικαιώματα, όπως τουλάχιστον είχε ενδιαφέρον πο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ως τότε.

Στην Θεσσαλονίκη ο Στέφανος Κασσελάκης συμπύκνωσε την πολιτική του ταυτότητα: «Το νέο τοπίο που φέρνω είναι μια επιστροφή στην παλιά, νοικοκυρεμένη Ελλάδα, που ο νοικοκύρης είχε το σπίτι του καθαρό, τηρούσε τους κανόνες και τους νόμους, είχε ενσυναίσθηση για το γείτονά του».

Αυτή η ωραιοποίηση του παρελθόντος δεν έρχεται ως αναφορά σε ένα παρελθόν προοδευτικό, δυναμικό, χοντρικά από το παρελθόν της μεταπολίτευσης που ζητούσε δικαιώματα, ισότητα και οικονομική άνθιση.

Έρχεται από ένα παρελθόν σκονισμένων σχολικών βιβλίων. Οι λέξεις κλειδιά με το «νοικοκυρεμένο, καθαρό σπίτι», την «τήρηση κανόνων και νόμων» και την καλή γειτνίαση, πιο πολύ θα θυμίσει τις προηγούμενες αναφορές του στην «άρρωστη αξιωματική αντιπολίτευση», στην… «αυτοκτονική», παρά στο κόμμα της Ριζοσπαστικής Αριστεράς. Και οι προηγούμενες αναφορές του με τη σειρά τους, πιο πολύ θα θυμίσουν την φρασεολογία του πιο δεξιού τμήματος της Νέας Δημοκρατίας -στην καλύτερη των περιπτώσεων.

Είναι αυτού του τύπου ο συντηρητικός λαϊκισμός, ο οποίος ανέδειξε τον Τραμπ, τον Ορμπαν, την Μελόνι και πλέον και τον Χαβιέρ Μιλέι. Η ωραιοποίηση εποχών συντηρητικών, εποχών «νόμου και τάξης» και «καθαρών σπιτιών», ήταν εποχές -ιστορικά μιλώντας- ανελευθερίας.

Βάσει αυτών των δεδομένων, προκύπτει ότι ο Στέφανος Κασσελάκης δεν έχει εκφραστεί ποτέ Αριστερά. Δεν έχει μιλήσει για την ισότητα στην εργασία εις βάρος του κεφαλαίου «που δεν είναι πλέον ταμπού», όπως έχει πει, για τα δικαιώματα των γυναικών, των μεταναστών και των προσφύγων, δηλαδή για θέματα που είναι εξαιρετικά σημαντικά, αλλά κι εξαιρετικά επικίνδυνα να προκαλέσουν πολιτική αντιπαράθεση στο δημόσιο διάλογο.

«Αφήστε το πάνω μου»

Το προφίλ του νέου προέδρου είναι ένα «αφήστε το πάνω μου». Δε συμφωνεί μαζί μου η επιτροπή δεοντολογίας; Θα κάνω δημοψήφισμα. Θέλουν να φύγουν οι 40άρηδες από το κόμμα (εννοώντας τους 6+6); Θα φέρω άλλους. Και στόχος μας είναι η κυβέρνηση, βεβαίως. Αλλά όχι απαραιτήτως με πολιτικό πρόγραμμα, περισσότερο με ένα συγκεντρωτισμό εσωκομματικά και μία επικοινωνιακή μη-πολιτική προσέγγιση δημόσια.

Το μοναδικό πρόβλημα σε όλο αυτό το σχέδιο, είναι πως το παράδειγμα μπορεί να έχει πετύχει στις ΗΠΑ, στην Αργεντινή, ακόμη και στην Ουκρανία, αλλά στην Ελλάδα ο Στέφανος Κασσελάκης καταποντίζεται δημοσκοπικά διαρκώς. Αυτή την στιγμή φαίνεται πως αγωνίζεται για την τρίτη θέση μαζί με το ΚΚΕ, κάτι που η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ δεν περίμενε ότι θα συμβεί αν έφευγαν οι Αριστεροί του κόμματος.

Μάλλον αυτό είναι το πρόβλημα, όμως. Ότι ο Στέφανος Κασσελάκης δεν έφτιαξε ένα δικό του, μεταπολιτικό, συντηρητικό κόμμα, παρά προσπαθεί να συντηρητικοποιήσει ένα κόμμα που η πλειοψηφία του είναι άνθρωποι αριστεροί.

Με ιδεολογικούς όρους και όχι με… τηλεγραφικούς, όπως επιχειρεί να δώσει τους ορισμούς ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.