Ο νέος πρόεδρος της Αργεντινής και ο πόλεμος των Φώκλαντ

Ο Χαβιέρ Μιλέι, ο ακροδεξιός οικονομολόγος που εκλέχθηκε νέος πρόεδρος της Αργεντινής, έχει δώσει πολλές λαβές για να ασχοληθούν τα διεθνή ΜΜΕ μαζί του.

Καθώς λοιπόν βρίσκεται υπό το μικροσκόπιο τους, όλο και περισσότερα στοιχεία προκύπτουν για τις ιδέες του αλλά και για τα ζητήματα που θέτει ο ίδιος ως προτεραιότητες της θητείας του.

Έτσι, «διπλωματικός θόρυβος» προκλήθηκε όταν ήρθε στο φως της δημοσιότητας προεκλογική εξαγγελία του Μιλέι, σύμφωνα με την οποία η επιστροφή των Νήσων Φώκλαντ στην Αργεντινή από τη Βρετανία είναι «αδιαπραγμάτευτη», καθώς η περιοχή, που σήμερα αποτελεί τμήμα της βρετανικής επικράτειας, είναι αργεντίνικη.

Μάλιστα ο νεοεκλεγής πρόεδρος της Αργεντινής δηλώνει πώς θα καταβάλει κάθε προσπάθεια ώστε «να τα πάρει πίσω» μέσω διπλωματικών οδών.

Η επίσημη αντίδραση της Βρετανίας ήρθε άμεσα με τον εκπρόσωπο του βρετανού πρωθυπουργού Ρίσι Σούνακ να δηλώνει πως: «Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου δεν έχει καμία αμφιβολία για την κυριαρχία των νήσων Φώκλαντ».

Τι έχει συμβεί όμως στα Φώκλαντ;

Οι νήσοι Φώκλαντ – που γράφονται Falkland και μοιραία για πολλά χρόνια ονομάζονταν στην ελληνική Φάλκλαντ – είναι ένα σύμπλεγμα νησιών στα ανοιχτά της Αργεντινής. Κατά περιόδους στα νησιά αυτά υπήρξε έντονη δραστηριότητα και παρουσία Βρετανών, Γάλλων, Ισπανών και Αργεντίνων.

To 1833, η Μεγάλη Βρετανία ύστερα από μικρής έκτασης σύρραξη εξεδίωξε στρατιωτική ομάδα των Αργεντίνων και διασφάλισε ότι τα Φώκλαντ θα παρέμεναν υπό την κυριαρχία της.

Η Αργεντινή δεν σταμάτησε να αμφισβητεί τη Μεγάλη Βρετανία και να διεκδικεί τα Φώκλαντ, ώσπου φτάνουμε στον Πόλεμο των Φώκλαντ που ξεκίνησε στις 2 Απριλίου 1982 με την Αργεντινή, που τότε βρισκόταν υπό το δικτατορικό καθεστώς του στρατηγού Γκαλτιέρι, να εισβάλει στις νήσους.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 3.4.1982, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Γράφει «ΤΟ ΒΗΜΑ» της 3ης Απριλίου 1982:

«Στρατιωτικές δυνάμεις της Αργεντίνης κατέλαβαν σήμερα τα νησιά Φάλκλαντ, στο νότιο Ατλαντικό. Η είδηση ανάστατωσε τη βρετανική κυβέρνηση, που βλέπει να χάνει μία από τις τελευταίες αποικείες του Στέμματος.

»Το ΝΑΤΟ ανησυχεί. Το Συμβούλιο Ασφαλείας συγκλήθηκε εκτάκτως. Η κατάσταση εγκυμονεί κινδύνους και πιθανές ραγδαίες εξελίξεις, αν εμπλακούν στην περιπέτεια βρετανικές δυνάμεις».

Οι βρετανικές δυνάμεις σαφώς και ενεπλάκησαν, με την πρωθυπουργό, Μάργκαρετ Θάτσερ να ζητά από τους επιτελείς του βρετανικού στρατού την άμεση επανακατάληψη των νήσων.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 3.4.1982, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Η επιχείρηση ανακατάληψης εκδηλώθηκε λίγες εβδομάδες αργότερα.

Όπως αναφέρει «ΤΟ ΒΗΜΑ» της 28ης Απριλίου 1982 «σε μιάν υπεραπόρρητη και κεραυνοβόλο επιχείρηση – σύμφωνα με πληροφορία, που διαψεύθηκε επίσημα και στη συνέχεια περιβλήθηκε από κλοιό επίσημης σιωπής- βατραχάνθρωποι της ειδικής δυνάμεως του βρετανικού ναυτικού αποβιβάστηκαν ήδη στα νησιά Φάλκλαντ για να συντονίσουν τις προετοιμασίες της τελικής βρετανικής επιθέσεως, που αναμένεται από στιγμή σε στιγμή».

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 28.4.1982, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Η ένταση κορυφώνεται

Η σύγκρουση μεταξύ Βρετανών και Αργεντίνων πήρε μεγάλες διαστάσεις από τις πρώτες ημέρες του Μαΐου και μετά.

«Από το βρετανικό υπουργείο Αμύνης ανακοινώθηκε ότι επιτάχθηκε το πιο φημισμένο και πολυτελές στον κόσμο υπερωκεάνειο, το “Κουήν Ελίζαμπεθ 2”, για τη μεταφορά ταξιαρχίας πεζικού, που θα ενισχύσει τη δύναμη κρούσεως. (…)

»Με την προσθήκη του, θα φτάσουν τουλάχιστο στα 71 τα σκάφη της βρετανικής αρμάδας – 27 πολεμικά και 44 επιταγμένα. Η ταξιαρχία, που θα επιβιβαστεί στο υπερωκεάνειο, περιλαμβάνει 3.000 αλεξιπτωτιστές, άνδρες της ουαλικής και σκωτικής φρουράς και Γκούρκας, μισθοφόρους από το Νεπάλ.

»Ανακοίνωση του Γενικού Επιτελείου της Αργεντινής αναφέρει ότι “σύμφωνα με τις ενδείξεις που υπάρχουν, το θωρηκτό “Στρατηγός Μπελγκράνο” καταβυθίστηκε στο Νότιο Ατλαντικό”. Στην ανακοίνωση δεν αναφέρεται τίποτε για την τύχη των 1.000 ανδρών του πληρώματος».

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 5.5.1982, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Η απάντηση των Αργεντίνων ήρθε με τον τορπιλισμό αντιτορπιλικού βρετανικού σκάφους.

«Οι βρετανικές δυνάμεις στο Νότιο Ατλαντικό υπέστησαν χθες την πρώτη τους σημαντική απώλεια. “To αντιτορπιλλικό ‘Σέφφηλντ’ βυθίστηκε και μαζί του χάθηκαν πολλοί άνδρες του πληρώματος”, όπως ανακοίνωσε λίγο πριν από τα μεσάνυχτα του Υπουργείο Αμύνης στο Λονδίνο, προσθέτοντας ότι οι Άγγλοι έχασαν κι ένα αεροσκάφος “Xάρριερ” μαζί με τον πιλότο του.

»Το “Σέφφηλντ”, αντιτορπιλλικό 3.660 τόνων, με πλήρωμα 280 ανδρών χτυπήθηκε από αργεντίνο πύραυλο ο οποίος προκάλεσε τεράστια πυρκαϊά. Το πλήρωμα εγκατέλειψε το σκάφος αλλά πολλοί ναύτες χάθηκαν στη φωτιά».

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 22.5.1982, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Το τέλος

Στα τέλη Μαΐου, οι βρετανικές δυνάμεις κατορθώνουν να αποβιβαστούν στα Φώκλαντ. Όπως αναφέρει «ΤΟ ΒΗΜΑ» της 22ης Μαΐου 1982 «κάτω από το προστατευτικό σκοτάδι ασέληνης νύχτας, χίλιοι Βρετανοί επιδρομείς πάτησαν σήμερα στα νησιά Φάλκλαντ και εξαπέλυσαν τη μεγαλύτερη ως τώρα επίθεση κομμάντος, σε συνδυασμό με ναυτικό κανονιοβολισμό και αεροπορικές επιδρομές, εναντίον των θέσεων των Αργεντινών».

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 15.6.1982, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Τελικά, και ύστερα από αρκετές ημέρες συγκρούσεων, οι βρετανικές δυνάμεις επικράτησαν, με τους Αργεντίνους να παραδίδουν τα όπλα στις 14 Ιουνίου.

«Λίγο πριν την τελική επίθεση των Βρετανών στο Πορτ Στάνλεϋ ο διοικητής των αργεντινών δυνάμεων ταξίαρχος Μάριο Μοντέζ και ο διοικητής των αγγλικών δυνάμεων υποστράτηγος Τζέρεμυ Μουρ συμφώνησαν την κατάπαυση του πυρός, που αμερικανικές πηγές χαρακτηρίζουν ως παράδοση των Αργεντινών».

Οι απώλειες

Οι Βρετανοί είχαν 255 νεκρούς και 746 τραυματίες, ενώ οι Αργεντινοί 649 νεκρούς και 1.068 τραυματίες. Επιπλέον,  11.313 αργεντινοί στρατιώτες αιχμαλωτίστηκαν έναντι ενός μόνο Βρετανού.

Δημοψήφισμα

Το 2013, οι μόνιμοι κάτοικοι των Φώκλαντ διεξήγαγαν δημοψήφισμα για το αν επιθυμούσαν να συνεχίσουν να ανήκουν στη Βρετανία. Το ερώτημα ήταν: «Επιθυμείτε τα Νησιά Φώκλαντ να διατηρήσουν το τρέχον πολιτικό τους status ως υπερπόντιο έδαφος του Ηνωμένου Βασιλείου;»

Από τις 1.517 ψήφους, 1513 ψήφοι ήταν θετικές και μόλις 3 αρνητικές. O πληθυσμός τότε έφτανε τους 2,841 κατοίκους, με δικαίωμα ψήφου να έχουν οι 1,650.