Ακροδεξιά «επέλαση»: Από τον Αργεντινό Μιλέι, στον Ολλανδό Βίλντερς και πίσω ξανά στον Τραμπ;

Δύο ηχηρά «χαστούκια» αφύπνισης μόλις μέσα σε 72 ώρες. Δεν τα λες και λίγα για τον δημοκρατικό κόσμο από την ένθεν κακείθεν επέλαση της Ακροδεξιάς.

Πολλώ μάλλον όταν δεν είναι τα πρώτα και, όπως φαίνεται, ούτε καν τα τελευταία…

Τη Δευτέρα η Αργεντινή –τρίτη ​​μεγαλύτερη οικονομία της Λατινικής Αμερικής, πλην όμως με πληθωρισμό 143% και 40% ποσοστό φτώχειας- ξύπνησε με πρόεδρο τον ακροδεξιό λαϊκιστή Χαβιέρ Μιλέι.

Έναν αυτοπροσδιοριζόμενο «αναρχο-καπιταλιστή» οικονομολόγο, με λιγοστές πολιτικές περγαμηνές και μπόλικα δείγματα ψυχικής αστάθειας, που με σήμα-κατατεθέν ένα αλυσοπρίονο και την υπόσχεση να κόψει «το κράτος κομμάτια», εξελέγη με ποσοστό σχεδόν 56%.

Με τις «πλάτες» της Δεξιάς, «κεφαλαιοποίησε» τη λαϊκή δυσαρέσκεια από την αναποτελεσματική διακυβέρνηση των κεντροαριστερών περονιστών.

Ήταν μια ψήφος απελπισίας, στο όνομα μιας αλλαγής με κάθε τίμημα και στο φόντο της ιστορικής λήθης -μέσα σε όλα, ο Μιλέι έχει δίπλα του, ως αντιπρόεδρο, μια εκ των απολογητών της στυγνής δικτατορίας Βιντέλα.

Στις βουλευτικές εκλογές της Τετάρτης, εν τω μεταξύ, η Ολλανδία -πέμπτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης και εκ των ιδρυτικών κρατών της ΕΕ- ανέδειξε πρώτη δύναμη το ακροδεξιό Κόμμα για την Ελευθερία του Γκέερτ Βίλντερς.

Γνωστός εδώ και χρόνια στην εγχώρια και ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή για την αντι-ισλαμική και αντιευρωπαϊκή ατζέντα του, πέρασε προεκλογικά κάτω από τα «ραντάρ» των δημοσκοπήσεων, ενόσω οι βασικοί δεξιοί αντίπαλοί του «αναμασούσαν» ψηφοθηρικά την αντιμεταναστευτική ρητορική του.

Αυτή η τακτική αποδείχθηκε καταστροφική για τους τελευταίους και ευεργετική για τον αρχηγό της ολλανδικής ακροδεξιάς, που στο μεσοδιάστημα εστίασε στην οικονομική κρίση.

Κι έτσι, ενώ αρκετοί θεωρούσαν ότι ο 60χρονος Βίλντερς φτάνει κοντά στη δύση της πολιτικής καριέρας του, ο ίδιος βρέθηκε τελικά να ηγείται των συνομιλιών για τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης συνασπισμού, αν και με αβέβαιη την έκβαση.

Οι ευρωεκλογές και οι προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ, το 2024,  πλησιάζουν εν τω μεταξύ… επικινδύνως.

Τα χειρότερα έπονται;

Στην Αργεντινή δεν φάνηκε να προβληματίζει την πλειοψηφία το γεγονός ότι ο Μιλέι αποτελεί ένα ανησυχητικό κράμα του πρώην -και επίδοξου επόμενου- προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ και του Βραζιλιάνου Ζαΐρ Μπολσονάρο, που οδήγησαν τις χώρες τους σε βαθιά θεσμική κρίση.

Στην Ολλανδία της οικονομικής κρίσης, αντίστοιχα, η νίκη Βίλντερς δεν ήρθε από το πουθενά.

Ακολουθεί ένα όλο και πιο ισχυρό ακροδεξιό πολιτικό ρεύμα στην ΕΕ, με ανησυχητικές τάσεις «κανονικοποίησης» στην κεντρική πολιτική σκηνή.

Αν και πολιτικά μακροβιότερος όλων παραμένει ο εθνικιστής Ούγγρος πρωθυπουργός, Βίκτορ Όρμπαν, τον «χορό» σέρνει τώρα η μεταφασίστιρα πρωθυπουργός της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι, που γίνεται πλέον δεκτή με αγκαλιές στα ευρωπαϊκά πολιτικά «σαλόνια».

Στη Γαλλία, η Μαρίν Λεπέν -που εποφθαλμιά την προεδρία το 2027- ήταν μόλις πρόσφατα στην πρώτη γραμμή της κινητοποίησης στο Παρίσι κατά του αντισημιτισμού, δίπλα σε άλλους πολιτικούς αρχηγούς.

Λίγο έδειξε να την πτοεί η κριτική για μεθοδευμένο επικοινωνιακό «λίφτινγκ» της ακροδεξιάς παράταξης που κληρονόμησε από τον πατέρα της, καταδικασμένο αρνητή του Ολοκαυτώματος, Ζαν Μαρί Λεπέν.

Στη Φινλανδία και στη Σουηδία -νέο και προς ένταξη μέλος του ΝΑΤΟ αντίστοιχα, εν μέσω του πολέμου στην Ουκρανία- η Ακροδεξιά, σε συνεργασία με την Κεντροδεξιά, είναι κυβερνητικός εταίρος στο Ελσίνκι και στη Στοκχόλμη στηρίζει την κυβέρνηση κοινοβουλευτικά.

Στην Ισπανία το δεξιό Λαϊκό Κόμμα και στην Πολωνία το εθνικιστικό λαϊκιστικό Νόμος και Δικαιοσύνη ήταν πρόθυμα να συγκυβερνήσουν με ακροδεξιά κόμματα, αλλά στις πρόσφατες κάλπες δεν τους βγήκαν τα «κουκιά».

Στη Γερμανία -όπου η κυβέρνηση υπό τον Σοσιαλδημοκράτη Όλαφ Σολτς καρκινοβατεί και, μαζί με αυτή, η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης- το ακροδεξιό AfD είναι σταθερά πια δεύτερο στις δημοσκοπήσεις.

Στην Αυστρία, το ακροδεξιό Κόμμα Ελευθερίας ράβει ήδη κοστούμι για επάνοδο στην εξουσία, στις βουλευτικές εκλογές του 2024.

Στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, η προοπτική επανεκλογής του Αμερικανού προέδρου Μπάιντεν έναντι του Ντόναλντ Τραμπ γίνεται όλο και πιο «θολή».

Τις πταίει;

Η πανδημία COVID-19 και τα περιοριστικά μέτρα που τη συνόδευσαν δημιούργησαν πρόσφορο έδαφος για την εξάπλωση θεωριών συνωμοσιολογίας και για ριζοσπαστικοποίηση μέρους του πληθυσμού.

Οι οικονομικές επιπτώσεις από τα lockdown έγιναν ακόμη πιο οδυνηρές με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, με συνέπειες που εκτείνονται από την κρίση στον ενεργειακό και στον οικονομικό τομέα, μέχρι το διεθνές γεωπολιτικό πεδίο.

Το ξέσπασμα του νέου, παράλληλου πολέμου στη Μέση Ανατολή μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς και η αιματοχυσία αμάχων στη Λωρίδα της Γάζας προκαλεί πρόσθετες, ισχυρές αναταράξεις.

Θέτουν υπό δοκιμασία συμμαχίες, αλλά και την αμερικανική ισχύ.

Βάζουν στο «κάδρο» όχι μόνο του Παγκόσμιου Νότου, αλλά και της κοινής γνώμης τις ηγεσίες της «Δύσης των δημοκρατικών αξιών» για πολιτική «δύο μέτρων και σταθμών», ανάλογα με το γεωπολιτικό διακύβευμα έκαστης κρίσης.

Αποκαλύπτουν για πολλοστή φορά τον αποδυναμωμένο παρεμβατικό ρόλο της ΕΕ, ενόσω στα εδάφη της καταγράφεται κύμα αντισημιτισμού και ισλαμοφοβίας.

Οι δε ακροβασίες των «27» με την πολιτική ασύλου και οι φόβοι για νέα μεταναστευτικά κύματα δίνουν νέα «τροφή» σε ακροδεξιά, εθνικιστικά και νεοφασιστικά μορφώματα, εν μέσω έκρηξης των ανισοτήτων και οικονομικής ανασφάλειας.

Απλοϊκοί ή μεθοδευμένοι συμψηφισμοί, συνδυαστικά με περιορισμούς στην ελευθερία της έκφρασης με την επίκληση λόγων ασφαλείας -όπως με την απαγόρευση διαδηλώσεων υπέρ των Παλαιστινίων σε διάφορες ευρωπαϊκές πόλεις- εντείνουν την πόλωση.

Αυτά δε εν μέσω μιας διάχυτης αίσθησης γενικού αδιεξόδου.

Με δύο πολέμους σε εξέλιξη.

Με τον γεωπολιτικό ανταγωνισμό στα άκρα -τόσο, ώστε να επανέρχεται στο προσκήνιο όλο και πιο συχνά η πυρηνική απειλή.

Αλλά και απουσία πρακτικών και δίκαιων λύσεων στα προβλήματα της καθημερινότητας.

Το αποτέλεσμα είναι η φθορά παραδοσιακών και μη κομμάτων εξουσίας, από τα δεξιά έως τα αριστερά, αλλά και η ευθεία αμφισβήτηση θεσμών και αξιών.

Μοιραία, φαντάζει επιτακτική η ανάγκη επιστροφής στην πραγματική πολιτική, πέρα από εκείνη του TikTok.