Μαρουάν Μπαργκούτι, ένας «Μαντέλα» για τους Παλαιστίνιους;

«Το έγκλημά μου δεν είναι “τρομοκρατία” -ένας όρος που προφανώς χρησιμοποιείται μόνο για να περιγράψει τους θανάτους Ισραηλινών αμάχων, αλλά ποτέ τους θανάτους Παλαιστινίων.

»Είναι ότι επιμένω στην ελευθερία μου, στην ελευθερία των παιδιών μου, στην ελευθερία για ολόκληρο τον παλαιστινιακό λαό. Και αν όντως αυτό είναι έγκλημα, δηλώνω περήφανα ένοχος».

Έτσι είχε σχολιάσει το 2002 το κατηγορητήριο του Ισραήλ σε βάρος του ο Μαρουάν Μπαργκούτι: μέλος του παλαιστινιακού Κοινοβουλίου, γενικός γραμματέας της Φατάχ στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη και επικρατέστερος εκείνη την εποχή για τη διαδοχή του Γιάσερ Αραφάτ στην προεδρία της Παλαιστινιακής Αρχής.

Παραμένει μέχρι και σήμερα ο δημοφιλέστερος πολιτικός στα παλαιστινιακά εδάφη, παρά το γεγονός ότι κρατείται εδώ και 21 χρόνια σε ισραηλινές φυλακές, εκτίοντας ποινή πεντάκις ισοβίων.

Έχοντας επιζήσει ισραηλινής απόπειρας δολοφονίας το 2001, ο Μπαργκούτι συνελήφθη σχεδόν ένα χρόνο αργότερα, σε επιδρομή του ισραηλινού στρατού στη Ραμάλα -την έδρα της Παλαιστινιακής Αρχής- ενώ ο τόπος «έβραζε» από την οργή της δεύτερης Ιντιφάντα.

Ηγετική φυσιογνωμία της παλαιστινιακής εξέγερσης κατά της ισραηλινής κατοχής, επικεφαλής της Τανζίμ -της πολιτοφυλακής της Φατάχ- κατηγορήθηκε από το Ισραήλ ως «τρομοκράτης» ιδρυτής των Ταξιαρχιών των Μαρτύρων του Αλ Άκσα.

Ένα δίκτυο στρατιωτικών ομάδων, που σχηματίστηκε στη Δυτική Όχθη το 2000, στη δεύτερη Ιντιφάντα και δύο χρόνια αργότερα ανέφερε, σε ανακοίνωση, ότι έχει ως αρχηγό τον Μπαργκούτι.

Ο ίδιος το διέψευσε.

Καθ’ όλη τη διάρκεια της δίκης του, δεν αναγνώρισε τη νομιμότητα του ισραηλινού δικαστηρίου.

Πολλοί χαρακτήρισαν τη σύλληψη του παράνομη και πολιτική τη δίκη.

«Στην δικαστική αίθουσα, το Ισραήλ δικάζει τον Μπαργκούτι για τρομοκρατία», έγραφε τότε η ερευνητική ομάδα MERIP.

«Στο δικαστήριο της κοινής γνώμης, η ισραηλινή κυβέρνηση χρησιμοποιεί τη δίωξη για να δυσφημήσει την παλαιστινιακή ηγεσία και την αντίσταση στην κατοχή».

«Ο δε Μπαργκούτι», ανέφερε, «επιχειρεί να δικάσει το Ισραήλ».

Ο Μαρουάν Μπαργκούτι κατά τη σύλληψή του από τον ισραηλινό στρατό, στον Απρίλιο του 2002, στη Ραμάλα (Πηγή: Wikimedia Commons)

Πολιτική δράση από το κελί

Κάθισε στο εδώλιο με βαριές κατηγορίες, μεταξύ άλλων για 26 δολοφονίες πολιτών και στρατιωτών σε επιθέσεις που είχαν εξαπολύσει κατά του Ισραήλ οι Ταξιαρχίες των Μαρτύρων του Αλ Άκσα.

Κατά το Ισραήλ, τις είχε εξουσιοδοτήσει ο Μπαργκούτι.

Ο ίδιος -όπως είχε γράψει λίγους μήνες νωρίτερα στην Washington Post– υποστήριζε την ένοπλη αντίσταση στην ισραηλινή κατοχή, αλλά καταδίκαζε τις επιθέσεις κατά αμάχων.

Τελικά καταδικάστηκε το 2004 για τους φόνους τεσσάρων Ισραηλινών πολιτών και ενός Έλληνα μοναχού, για απόπειρα δολοφονίας με αποτυχημένη επίθεση με παγιδευμένο αυτοκίνητο και για συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση.

Η ποινή που του επιβλήθηκε ήταν πέντε φορές ισόβια συν 40 χρόνια.

Έκθεση της Διακοινοβουλευτικής Ένωσης (I.P.U.) ανέφερε ότι κατά τη σύλληψη, την κράτηση και τη δίκη του Μπαργκούτι παραβιάστηκαν τα δικαιώματά του και διεθνείς συνθήκες και κανόνες.

Ακόμη και πίσω από τα κάγκελα του κελιού, πάντως, παρέμεινε πολιτικά δραστήριος.

Το 2003 βοήθησε, μέσω κινητού τηλεφώνου, στις διαπραγματεύσεις για την κήρυξη μονομερούς -και τελικά βραχύβιας- εκεχειρίας από τις κύριες παλαιστινιακές ένοπλες παρατάξεις στη δεύτερη Ιντιφάντα.

Στα τέλη του 2004, ων ισοβίτης, ανακοίνωσε υποψηφιότητα στις παλαιστινιακές προεδρικές εκλογές που προκηρύχθηκαν μετά τον θάνατο του Αραφάτ. Κατόπιν πιέσεων από τη Φατάχ, την απέσυρε υπέρ του Μαχμούντ Αμπάς.

Στα τέλη του 2005, ανακοίνωσε την ίδρυση νέου κόμματος. Στις βουλευτικές εκλογές του 2006 κατέβηκε ωστόσο υποψήφιος και εξελέγη στο Παλαιστινιακό νομοθετικό συμβούλιο με τη λίστα της Φατάχ.

Καθώς η εκλογική νίκη της Χαμάς είχε οδηγήσει σε πολιτικό αδιέξοδο και στα πρόθυρα εμφυλίου, ο Μπαργκούτι έγραψε μαζί με άλλους Παλαιστίνιους έγκλειστους στις ισραηλινές φυλακές, από όλες τις παρατάξεις, το «Έγγραφο Εθνικής Συμφιλίωσης των Κρατουμένων».

Το κείμενο ζητούσε τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους στα σύνορα του 1967, εξασφάλιση του δικαιώματος επιστροφής των Παλαιστίνιων προσφύγων, άνοιγμα της Οργάνωσης της Απελευθέρωσης της Παλαιστίνης σε όλες τις παρατάξεις, σχηματισμό κυβέρνησης εθνικής ενότητας και διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ για διαρκή ειρήνη.

Ο Μαρουάν Μπαργκούτι μετά την καταδίκη του, το 2004, κάνει το σήμα της νίκης

Από τον Μπαργκούτι, στον «Μαντέλα»

Οι εκκλήσεις έμειναν τελικά στα χαρτιά.

Η Χαμάς πήρε τον πλήρη έλεγχο της Λωρίδας της Γάζας το 2007, εκδιώκοντας τη Φατάχ έπειτα από αιματηρές μάχες.

Το παλαιστινιακό παραμένει άλυτο έως και τώρα.

Στο μεσοδιάστημα, ο Μπαργκούτι οργάνωσε απεργίες πείνας στις ισραηλινές φυλακές, μαζί με άλλους Παλαιστίνιους κρατούμενους από διάφορες παρατάξεις.

Το όνομά του έρχεται στο προσκήνιο κάθε φορά που ξεσπά ενδοπαλαιστινιακή κρίση ή πόλεμος με το Ισραήλ, όπως τώρα στη Λωρίδα της Γάζας.

Με την ένταση να εξαπλώνεται στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη και με την Παλαιστινιακή Αρχή υπό τον 88χρονο Μαχμούντ Αμπάς απαξιωμένη -η θητεία του έχει λήξει τυπικά το 2009, αλλά διαιωνίζεται ελλείψει εκλογών- ο Μαρουάν Μπαργκούτι είναι για πολλούς ίσως ο μοναδικός πολιτικός που θα μπορούσε να ενώσει τους Παλαιστίνιους.

Ήταν στην πρώτη γραμμή στην πρώτη και στη δεύτερη Ιντιφάντα, κατά τις οποίες είχε συλληφθεί πολλές φορές από τις ισραηλινές δυνάμεις.

Υποστηρικτής των Συμφωνιών του Όσλο, σφοδρός επικριτής της σημερινής Παλαιστινιακής Αρχής, παραμένει σταθερά πρώτος με διαφορά στις δημοσκοπήσεις για τη διαδοχή του Αμπάς.

Αν και 64 ετών σήμερα, είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στους νέους.

Από τον περασμένο Αύγουστο, η σύζυγός του έχει αρχίσει διεθνή εκστρατεία με τίτλο «Λευτεριά στον Μαρουάν Μπαργκούτι, τον Μαντέλα της Παλαιστίνης».

Έχει κάνει σειρά συναντήσεων με αξιωματούχους στην Ιορδανία, την Αίγυπτο και τον Αραβικό Σύνδεσμο. Με διπλωμάτες στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη. Με τον υφυπουργό Εξωτερικών της Ρωσίας, Μιχάηλ Μπογκντάνοφ.

Η εκστρατεία της περιλαμβάνει επίσης χώρες της Λατινικής Αμερικής και τη Νότια Αφρική.

Για την επόμενη ημέρα στη Γάζα, «η δημοτικότητα του Μαρουάν Μπαργκούτι είναι ίσως το μόνο φράγμα ενάντια στη Χαμάς», γράφει στην εφημερίδα Le Monde ο Ζαν-Πιερ Φιλιού, καθηγητής Μεσανατολικών Σπουδών στο Sciences-Po του Παρισιού.

Όπως πάντως είχε γράψει προ ετών σε κύριο άρθρο της η ισραηλινή εφημερίδα Haaretz, «αν το Ισραήλ ήθελε μια συμφωνία με τους Παλαιστίνιους, θα τον είχε απελευθερώσει»…