ΣΥΡΙΖΑ: Τα πρώτα βήματα της δημιουργίας του

Ο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ (Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς – Προοδευτική Συμμαχία) συνεχίζει φυσικά να υφίσταται ως κόμμα. Όμως ακόμα και ο πιο αδαής αντιλαμβάνεται ότι μετά και την αποχώρηση της λεγόμενης ομάδας των «6+6» (9 βουλευτές, 48 στελέχη), που διαδέχθηκε την αποχώρηση της ομάδας «Ομπρέλα», ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα εντελώς διαφορετικό κόμμα από αυτό που γνωρίζαμε μέχρι σήμερα.

Εξ’ αρχής πάντως το εγχείρημα ΣΥΡΙΖΑ, η προσπάθεια δηλαδή δημιουργίας μιας ενιαίας αριστερής συμμαχίας, με τη συμμετοχή του Συνασπισμού και άλλων εξωκοινοβουλευτικών δυνάμεων και τάσεων της Αριστεράς, αντιμετώπισε αρκετές προκλήσεις. Ας πιάσουμε το νήμα από τα τέλη του 2003, όταν δηλαδή που εντείνονταν οι διεργασίες των πολιτικών σχηματισμών για τις Εθνικές Εκλογές του Απριλίου 2004.

Γράφουν η Βούλα Κεχαγιά και «ΤΑ ΝΕΑ» στις 17 Δεκεμβρίου 2003:

Λαμπερά ονόματα

«Τα δικά της “λαμπερά ονόματα θα συμπεριλάβει στα υπό κατάρτιση ενωτικά ψηφοδέλτια η εκλογική συμμαχία του Συνασπισμού με τις δυνάμεις του Χώρου Διαλόγου για την Αριστερά.

»Στη χθεσινή συνάντηση των “7” που συγκροτούν την αριστερή πρωτοβουλία για συνεργασία, διατυπώθηκαν οι πρώτες προτάσεις για πρόσωπα που κρίνεται σκόπιμο τόσο για πολιτικούς όσο και για συμβολικούς λόγους να κατέβουν ως υποψήφιοι βουλευτές εκπροσωπώντας τις αριστερές δυνάμεις.

»Βάσει της ειλημμένης συμφωνίας για πλουραλιστική εκπροσώπηση των συνεργαζόμενων δυνάμεων, το ενιαίο ψηφοδέλτιο θα περιλαμβάνει σημαντικές προσωπικότητες από τον χώρο της Αριστεράς.

Ο Μανώλης Γλέζος

»Επικεφαλής του ψηφοδελτίου αναμένεται να τεθεί ο Μανώλης Γλέζος των Ενεργών Πολιτών, ενώ υποψήφιοι βουλευτές θα είναι πιθανότατα οι επικεφαλής της ΚΕΔΑ Μήτσος Κωστόπουλος στο Επικρατείας ή στη Β’ Αθηνών και της ΑΚΟΑ Γιάννης Μπανιάς στην Α’ Αθηνών.

»Στα ψηφοδέλτια θα περιληφθούν πιθανότατα και τα ονόματα των Γιάννη Θεωνά, Μάκη Κοψίδη και Ρούντι Ρινάλντι. Επικεφαλής του προεκλογικού αγώνα θα τεθεί ο πρόεδρος του Συνασπισμούς Νίκος Κωνσταντόπουλος, ενώ αναβαθμισμένος ρόλος θα δοθεί στον Μανώλη Γλέζο.

Το όνομα

»Το ζήτημα της ονομασίας του νέου σχήματος εξακολουθεί να καίει, αφού ούτε χθες οι σύμμαχοι κατάφεραν να καταλήξουν στην τελική διατύπωση του τίτλου. Η Κουμουνδούρου επιμένει και μάλλον έχει πετύχει τη διατήρηση της λέξης “Συνασπισμός” στην ονομασία.

»Η εν λόγω πρόταση αρχικά σκόνταφτε σε ορισμένες αντιρρήσεις που εκφράζονται από δυνάμεις του χώρου, οι οποίες δεν θα ήθελαν επ’ ουδενί να εμφανιστούν ως ουρά της εκλογικής συμμαχίας.

»Στο τραπέζι των συζητήσεων έπεσαν χθες πολλά ονόματα που περιλαμβάνουν τη λέξη Συνασπισμός αλλά και προσδιορισμούς όπως Ενωτικό, Ριζοσπαστικό, Αριστερό, Οικολογικό».

Η…σειρά

»Αυτό που απομένει είναι σε ποια σειρά θα μπει η λέξη Συνασπισμός σε συνθετικό τίτλο. Σε πρώτη φάση οι σύμμαχοι συμφώνησαν ότι το όνομα θα πρέπει να αποτυπώνει δύο βασικά χαρακτηριστικά: την ενότητα των δυνάμεων και την αναγνωρισιμότητά τους.

»Όπως και να ΄χει πάντως, θα επιλεγεί σύνθετη ονομασία, ενώ κάτω από αυτήν δεν αποκλείεται να προστεθεί και ο συμπληρωματικός υπότιτλος “ενωτικό ψηφοδέλτιο”. Σε εκκρεμότητα παραμένουν ζητήματα, όπως το έμβλημα και η εκλογική διακήρυξη, η επεξεργασία της οποίας αναμένεται να ολοκληρωθεί μετά τις γιορτές των Χριστουγέννων.

Ψηφοδέλτια και συνεργασίες

Στις 7 Ιανουαρίου 2004, ο Δημήτρης Τζάθας γράφει:

«Τρέχει να προλάβει τις εξελίξεις ο Συνασπισμός. Έτσι, μετά την οριστικοποίηση του ονόματος με το οποίο θα πάρει μέρος στις εκλογές και θα είναι Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς, σειρά παίρνει η συγκρότηση των ψηφοδελτίων, που αναμένεται να ολοκληρωθεί τις προσεχείς ημέρες. (…)

»Το διήμερο που πέρασε, χαρακτηρίσθηκε από έντονη κινητικότητα στην Κουμουνδούρου. Τα στελέχη του Συνασπισμού εκφράζουν την ικανοποίησή τους από τις μέχρι τώρα διεργασίες με δυνάμεις της ευρύτερης Αριστεράς και συμφώνησαν να μετέχουν, με το νέο όνομα, σε κοινή εκλογική σύμπραξη με τον ΑΚΟΑ του Γ. Μπανιά, την ΚΕΔΑ των Μ. Κωστόπουλου, Γ. Θεωνά και Μ. Κοψίδη και τους Ενεργούς Πολίτες των Μ. Γλέζο, Δ. Παπαχρήστου κ.ά.

»Αντίθετα, διαφώνησαν να συμμετέχουν στο νέο σχήμα τα μέλη της Κομμουνιστικής Οργάνωσης Ελλάδας, ενώ αναμένεται σήμερα ή αύριο να ανακοινωθεί η συνεργασία ή όχι με τη Διεθνιστική Εργατική Αριστερά.

»Σύμφωνα με τον υπεύθυνο Τύπου του ΣΥΝ Νίκο Βούτση η χθεσινή συνεδρίαση της Πολιτικής Γραμματείας, παρόντος και του Μανώλη Γλέζου, έγινε σε πολύ θετικό κλίμα και όπως είπε στα “ΝΕΑ”, «επαναβεβαιώθηκε η προσπάθεια όλων των πλευρών, ώστε τα ψηφοδέλτια να μετέχουν άτομα απ’ όλες τις τάσεις και τις επιμέρους οργανώσεις που συμπράττουν στον Συνασπισμό Ριζοσπαστικής Αριστεράς”».

Το παρασκήνιο με το ΚΚΕ

Λίγο πριν τις εκλογές, έντονο παρασκήνιο υπήρξε σχετικά με το άνοιγμα του νεογέννητου, τότε, ΣΥΡΙΖΑ προς το ΚΚΕ.

«Οι εσωκομματικές τάσεις μόλις αντιλήφθηκαν ότι ο πρόεδρος του ΣΥΝ είχε επισυνάψει στη σημερινή του ομιλία ειδικό προσκλητήριο για το ΚΚΕ ζήτησαν την άμεση απόσυρσή του και την ακύρωση κάθε πρωτοβουλίας.

»Ουσιαστικά απαίτησαν από την ηγεσία να μαζέψει, πριν καν τείνει, τη χείρα φιλίας προς τον Περισσό, με το σκεπτικό πως θα ήταν αυτοκτονία παραμονές εκλογών να αναπτυχθεί μία τέτοια πολιτική κίνηση που υποδηλώνει ηττοπάθεια.

»Ως εκ τούτου στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου ο κ. Κωνσταντόπουλος – όταν ρωτήθηκε εάν υπήρξαν αντιδράσεις – παραδέχθηκε εμμέσως πλην σαφώς ότι για την ενότητα της παράταξης έγιναν υποχωρήσεις.

“Αξιοποιούμε κριτικές προσεγγίσεις, αξιοποιούμε κριτικές απόψεις ή και διαφωνίες, όταν υπηρετούν τον κοινό στόχο που σήμερα ενωτικά όλοι υπηρετούμε”».

O ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές της 7^ης Μαρτίου 2004, τις πρώτες που συμμετείχε υπό αυτόν τον σχηματισμό, κατορθωσε τελικά να μπει στη Βουλή με 3,26% και 6 έδρες.  Ήταν το τέταρτο σε δυναμικότητα κόμμα επί συνόλου τεσσάρων (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ).

Η συνέχεια της πορείας του ΣΥΡΙΖΑ είχε και διευρύνσεις αλλά και αποχωρήσεις.

Από το 2012 και μετά, υπό την ηγεσία του Αλέξη Τσίπρα και έχοντας τη μορφή ενιαίου κόμματος, ο ΣΥΡΙΖΑ διαγράφει τροχιά εντυπωσιακής ανόδου και αυξάνοντας ολοένα και περισσότερο την εκλογική του δύναμη, το 2015, γίνεται πρώτο κόμμα στην Ελλάδα και σε συνεργασία με τους Ανεξάρτητους Έλληνες του Πάνου Καμμένου σχηματίζει, σε δύο διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις, κυβέρνηση ως το 2019.

Η συντριβή του ΣΥΡΙΖΑ στις δύο εθνικές εκλογές το καλοκαίρι του 2023, φέρνουν την αποχώρηση του Αλέξη Τσίπρα, η οποία οδήγησε και στις εξελίξεις που η άλλοτε κραταιά δύναμη της Αριστεράς βιώνει σήμερα. Το μέλλον θα δείξει ποιος θα είναι ο νέος ΣΥΡΙΖΑ, υπό την ηγεσία του Στέφανου Κασσελάκη.