Γάζα: Η κατάπαυση πυρός είναι γεγονός – Πώς θα μπορούσε να εξελιχθεί

Με μία μέρα καθυστέρηση τέθηκε σε ισχύ η τετραήμερη κατάπαυση πυρός μετά από σχεδόν επτά εβδομάδες αδιάκοπων βομβαρδισμών στη Λωρίδα της Γάζας. Το απόγευμα αναμένεται να υπάρξει η πρώτη ανταλλαγή ομήρων που κρατά η Χαμάς με Παλαιστίνιους κρατούμενους που κρατούνται στις ισραηλινές φυλακές.

Οι επόμενες ώρες είναι κρίσιμες και θα κρίνουν σε μεγάλο βαθμό το κατά πόσο θα υπάρξει όντως τετραήμερη παύση εχθροπραξιών, καθώς όπως επισημαίνουν αναλυτές οι ισορροπίες είναι λεπτές και μπορεί ανά πάσα στιγμή να υπάρξει παραβίαση της εκεχειρίας.

Εάν από την άλλη η συμφωνία τηρηθεί, τότε ανοίγει ένα παράθυρο για επέκταση της εκεχειρίας και πιθανόν μία διέξοδος στη σύγκρουση, αν και το Ισραήλ έχει δηλώσει με κάθε τρόπο ότι το διάλειμμα από τις μάχες δεν συνιστά και λήξη του πολέμου.

Το Al Jazeera παρουσιάζει τα πιθανά σενάρια εάν τηρηθεί η εκεχειρία ή όχι, και πού θα μπορούσε να οδηγήσει η κάθε εξέλιξη τόσο στο πεδίο των μαχών όσο και σε διπλωματικό επίπεδο.

Που μπορεί να οδηγήσει η διατήρηση ή η παραβίαση της εκεχειρίας/ Πηγή: AJ

Αν η εκεχειρία τηρηθεί

Οι 50 αιχμάλωτοι της Χαμάς και οι 150 Παλαιστίνιοι στις ισραηλινές φυλακές θα απελευθερωθούν και η ανθρωπιστική βοήθεια θα μπορέσει να φτάσει όχι μόνο στη νότια Γάζα, όπως συνέβη τις τελευταίες εβδομάδες, αλλά και στη βόρεια Γάζα, όπου οι ισραηλινές δυνάμεις οργανώνουν χερσαία επίθεση, δήλωσε ο Aboud Hamayel, λέκτορας στο Πανεπιστήμιο Birzeit στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη.

Αλλά ενώ η ανθρωπιστική βοήθεια εκεί θα είναι ευπρόσδεκτη, η εκεχειρία θα προκαλέσει επίσης το ερώτημα τι πρέπει να γίνει με τη βόρεια Γάζα, καθώς έχει σε μεγάλο βαθμό αδειάσει από Παλαιστίνιους, δήλωσε ο Sami Hamdi, διευθύνων σύμβουλος της International Interest, ενός οργανισμού πολιτικής ανάλυσης που επικεντρώνεται στη Μέση Ανατολή.

Η εκεχειρία άνοιξε τη δυνατότητα για περισσότερες διπλωματικές δεσμεύσεις και λύσεις για τον πιθανό τερματισμό μιας αιματηρής, πικρής σύγκρουσης

«Θα δυναμώσουν περισσότερο οι φωνές που θα απαιτούν να επιτραπεί στις οικογένειες να επιστρέψουν στη βόρεια Γάζα, προκειμένου να ανατραπεί η ισραηλινή προσπάθεια εθνοκάθαρσης», δήλωσε ο Hamdi στο Al Jazeera.

Παρά ταύτα, η παύση των μαχών θα αποτελέσει σανίδα σωτηρίας για πολλούς Παλαιστίνιους, μια ευκαιρία για να ανακάμψουν και «να βγάλουν τους ανθρώπους κάτω από τα ερείπια», δήλωσε ο   Hamayel.

Στο Ισραήλ, η επιστροφή των αιχμαλώτων μπορεί να αποφέρει οφέλη στην εικόνα του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος αντιμετωπίζει αυξανόμενη πίεση από τις οικογένειές τους, δήλωσε ο αναλυτής.

Αλλά ήταν η διεθνής πίεση, εκτός από την πίεση των οικογενειών, που υποχρέωσε τον Ισραηλινό ηγέτη να δεχτεί την εκεχειρία μετά από εβδομάδες άρνησης παρόμοιων συμφωνιών, σημείωσε ο Hamdi.

Επομένως, η διεθνής πίεση θα είναι κρίσιμη για να διασφαλιστεί ότι και οι δύο πλευρές θα τηρήσουν την εκεχειρία, συμφώνησε ο Hamayel, με τη Δύση να ενδιαφέρεται ιδιαίτερα να μην επεκταθεί η σύγκρουση.

Επέκταση της εκεχειρίας

Εάν η τετραήμερη κατάπαυση πυρός πετύχει, τότε με τη διεθνή πίεση και τη συμφωνία της Χαμάς να απελευθερώσει κι άλλους από τους 237 αιχμαλώτους που κρατά σήμερα, υπάρχει η πιθανότητα η εκεχειρία να παραταθεί και να διαρκέσει για περίπου τρεις εβδομάδες.

Σε αυτό το ενδεχόμενο και οι δύο πλευρές θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν αυτό το χρονικό διάστημα για να αναρρώσουν, να αναδιατάξουν τις δυνάμεις τους και να συγκεντρώσουν πληροφορίες για την επόμενη φάση του πολέμου.

Το Ισραήλ μπορεί επίσης να χρησιμοποιήσει την παύση για να εντοπίσει σήραγγες της Χαμάς, κάτι που δεν έχει κάνει ακόμη, αλλά έχει αφήσει να εννοηθεί ότι θα κάνει.

Το Ισραήλ, αν και δηλώνει ότι δεν έχει πρόθεση να τερματίσει τον πόλεμο, μπορεί επίσης να προτιμήσει μια μεγαλύτερη παύση, καθώς ο πόλεμος εξαντλεί την οικονομία του και αυξάνει τη διεθνή πίεση εις βάρος του.

Θα μπορούσε επίσης να αυξήσει τις επιδρομές του στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη. Περισσότεροι από 226 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί και περισσότεροι από 2.750 έχουν τραυματιστεί στη Δυτική Όχθη από τις 7 Οκτωβρίου.

Αν η εκεχειρία παραβιαστεί

Το αντίθετο σενάριο από τα δύο προηγούμενα είναι αυτό της παραβίασης της εκεχειρίας, με το Ισραήλ να έχει περισσότερα κίνητρα για να τη σπάσει από ό,τι η Χαμάς, είπαν οι αναλυτές.

Η Χαμάς δεν θέλει να χάσει την αξιοπιστία της απέναντι στους διαμεσολαβητές της, ενώ η κατάσταση για τους Παλαιστίνιους αμάχους είναι πολύ άσχημη για να διακινδυνεύσει η ομάδα να μην υπάρξει ανάπαυλα από τις μάχες, δήλωσε ο Hamayel.

Από την άλλη, σύμφωνα με τον Hamdi, ο Νετανιάχου δεν κατάφερε να επιτύχει οποιονδήποτε από τους στρατηγικούς στόχους που ο ίδιος έθεσε όταν ξεκίνησε τις στρατιωτικές επιχειρήσεις και οι οποίοι τον υποχρεώνουν να συνεχίσει τις μάχες.

«Δεν έχει καταφέρει να σκοτώσει κανέναν υψηλόβαθμο αξιωματούχο της Χαμάς. Δεν έχει καταφέρει να εξαλείψει τη Χαμάς στη Γάζα», δήλωσε.

Όμως η Χαμάς και οι περιφερειακοί σύμμαχοί της δεν θα πάρουν αψήφιστα την παραβίαση της εκεχειρίας από το Ισραήλ, με την παλαιστινιακή ένοπλη οργάνωση να αναμένεται να εκτοξεύσει πυραύλους στο Ισραήλ ως απάντηση και την πιθανότητα σταδιακής κλιμάκωσης της έντασης σε πολλά μέτωπα του πολέμου, δήλωσε ο  Hamayel.

Εάν η Χαμάς σπάσει την εκεχειρία, θα προκαλέσει την οργή της Δύσης απέναντι της και πιθανότατα θα αυξήσει την ισραηλινή επιθετικότητα τόσο από αέρος όσο και από εδάφους, πρόσθεσε.

Οι περιφερειακοί σύμμαχοί της οργάνωσης θα συνεχίσουν, σε αυτό το σενάριο, να επικεντρώνουν ακόμα περισσότερο την προσοχή τους στην κατάπαυση πυρός παρά στην ίδια την ουσία του παλαιστινιακού ζητήματος, σημείωσε ο Hamdi.

Παράθυρο για τον τερματισμό του πολέμου;

Εν τω μεταξύ, υπάρχει ανησυχία μεταξύ των Ισραηλινών αξιωματούχων, συμπεριλαμβανομένων των συμμάχων του Νετανιάχου, ότι «αυτή η ανταλλαγή ομήρων είναι ουσιαστικά μια προσφορά για να δελεάσει το Ισραήλ σε μια μόνιμη κατάπαυση του πυρός», δήλωσε ο Hamdi.

Ο πρωθυπουργός, ως εκ τούτου, δίνει διαβεβαιώσεις ότι οι στρατιωτικές επιχειρήσεις θα συνεχιστούν, πρόσθεσε. Την Πέμπτη, ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ Γιοάβ Γκαλάντ δήλωσε ότι ο πόλεμος θα συνεχιστεί για τουλάχιστον δύο ακόμη μήνες μετά τη λήξη της εκεχειρίας.

Όμως οι διεθνείς πιέσεις για κατάπαυση του πυρός αυξάνονται. Αυτή ήταν η άποψη της πλειοψηφίας στη σύνοδο κορυφής της ομάδας BRICS νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, του ισχυρότερου μπλοκ αναδυόμενων οικονομιών στον κόσμο. Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες ζήτησε επίσης ανθρωπιστική κατάπαυση του πυρός.

Η εκεχειρία άνοιξε τη δυνατότητα για περισσότερες διπλωματικές δεσμεύσεις και λύσεις για τον πιθανό τερματισμό μιας αιματηρής, πικρής σύγκρουσης που έχει συγκλονίσει τον κόσμο, δήλωσε ο Hamayel.