«Πάρτι, σεξουαλική εξερεύνηση, αμφιβολίες και κατάθλιψη»

Η φωτογράφος Libuše Jarcovjáková, η οποία δεν είναι άγνωστη στη νυχτερινή ζωή της Πράγας στις δεκαετίες του 1970 και του 1980, όπως απεικονίζεται στο επερχόμενο ντοκιμαντέρ «I’m Not Everything I Want to Be», έχει ήδη κερδίσει συγκρίσεις με ένα συγκεκριμένο αμερικανικό είδωλο της εικόνας, τη θρυλική και τόσο ιδιοσυγκρασιακή περσόνα, τη Nan Goldin

«Η Libuše είχε αυτή τη μεγάλη έκθεση στη Γαλλία το 2019 και στο ραδιόφωνο είπαν: «Είναι σαν τη Nan Goldin της Τσεχοσλοβακίας»», λέει ο παραγωγός Lukáš Kokeš ενώ η Klára Tasovská σκηνοθετεί.

Πρόσφατα, η Nan Goldin αποτέλεσε το θέμα της υποψήφιας για Όσκαρ Laura Poitras στην ταινία «All the Beauty and the Bloodshed» (Όλη η ομορφιά και η αιματοχυσία), η οποία κέρδισε τον Χρυσό Λέοντα στο φετινό φεστιβάλ Βενετίας.

To 2020, επίσης, η Nan Goldin, είχε δώσει δημόσια μια λίστα με φωτογράφους που την έχουν εμπνεύσει και μεταξύ αυτών ήταν, φυσικά, και η Libuše Jarcovjáková. Μιλάμε, δηλαδή, για την ίδια ματιά στη ζωή.

«Προκειμένου να είναι αυθεντική, η Goldin πήγαινε να ζήσει με εργάτες του σεξ ή εξαρτημένους. Το ίδιο έκανε και η Libuše»

Bekyk hierdie plasing op Instagram

‘n Plasing gedeel deur I’m Not Everything I Want To Be (@ineiwtb)

Ζούσε με εργάτες του σεξ ή εξαρτημένους

«Την πρώτη κιόλας φορά που παρουσιάσαμε αυτό το πρότζεκτ, η καθηγήτριά μας, η οποία έκανε την καλλιτεχνική επιμέλεια στην ταινία «Navalny», η Μάγια Ντέιζι Χοκ, είπε: «Αυτό είναι αστείο. Ο σύζυγός μου, ο Joe Bini, στην πραγματικότητα μοντάρει μια ταινία για την Goldin, στο διπλανό δωμάτο»» γελάει ο Kokeš.

«Προκειμένου να είναι αυθεντική, η Goldin πήγαινε να ζήσει με εργάτες του σεξ ή εξαρτημένους. Το ίδιο έκανε και η Libuše. Η πιο ξεχωριστή, αυθεντική και μοναδική σειρά φωτογραφιών της προέρχεται από αυτό το LGBTQ+ κλαμπ στην Πράγα. Τότε ήταν που ανακάλυψε τις σεξουαλικές σχέσεις με τις γυναίκες».

«Σε ένα ανελεύθερο καθεστώς, αναζήτησε νησίδες ελευθερίας: Γκέι κλαμπ, νυχτερινές βάρδιες σε εργοστάσια, παμπ, βιετναμέζικους ξενώνες»

Ζώντας χωρίς αναστολές

«Σε ένα ανελεύθερο καθεστώς, αναζήτησε νησίδες ελευθερίας: Γκέι κλαμπ, νυχτερινές βάρδιες σε εργοστάσια, παμπ, βιετναμέζικους ξενώνες. Μέρη όπου οι άνθρωποι, από τη δική της οπτική γωνία, ζούσαν χωρίς αναστολές. Ήθελε να ανήκει σε αυτά και να νιώθει ζωντανή» προσθέτει η Tasovská.

«Η οικειότητα αυτών των φωτογραφιών πηγάζει από το γεγονός ότι φωτογράφιζε αυτό που ζούσε. Πάρτι, σεξουαλικές εξερευνήσεις, αμφιβολίες και κατάθλιψη».

Η αντισυμβατική άποψη της Jarcovjáková για την κομμουνιστική Τσεχοσλοβακία, καθώς και η δέσμευση της Tasovská να συνθέσει την ταινία εξ ολοκλήρου από τις φωτογραφίες της, εντυπωσίασαν την κριτική επιτροπή στο Karlovy Vary, με αποτέλεσμα το έργο να λάβει το βραβείο Works in Progress Post-Production Development Award. Την παραγωγή αναλαμβάνουν οι εταιρείες Somatic Films (Τσεχική Δημοκρατία), Nutprodukcia (Σλοβακία) και Mischief Films (Αυστρία).

Δείτε ένα βίντεο με εικόνες της Libuše Jarcovjáková

«Σχεδόν ξεχνάμε ότι βλέπουμε ακίνητες φωτογραφίες»

«Εδώ δεν υπάρχουν ομιλούντα κεφάλια, ούτε ειδικοί» λέει ο Kokeš.

«Η Klára είχε πρόσβαση σε όλες τις φωτογραφίες που έχει τραβήξει ποτέ η Libuše και στα ημερολόγια που γράφει από τα 17 της. Μπορείτε πραγματικά να κοιτάξετε μέσα από τα μάτια της και να μπείτε στο μυαλό της».

«Σχεδόν ξεχνάμε ότι βλέπουμε ακίνητες φωτογραφίες» προσθέτει.

«Παρόλα αυτά, δεν είχα ιδέα πόσο δύσκολη θα ήταν όλη αυτή η διαδικασία. Το να κάνεις μια ταινία από φωτογραφίες είναι εξίσου πολύπλοκο και χρονοβόρο με το να κάνεις ένα animation».

Στα 70 της πλέον, η Jarcovjáková εμπιστεύτηκε στη σκηνοθέτιδα «πλήρη ελευθερία», λέει η Tasovská, επιτρέποντάς της να παραδώσει μια «άκρως οικουμενική και σύγχρονη ιστορία γυναικείας χειραφέτησης».

«Η Libuše αρνήθηκε να κάνει παιδιά, να προσαρμοστεί στα κοινωνικά πρότυπα. Ζει με γυναίκα σύντροφο τα τελευταία 30 χρόνια. Το θέμα είναι να βρεις την ταυτότητά σου και να βρεις την ελευθερία σου, αλλά και για το να ζεις σύμφωνα με τις δικές σου ιδέες και αρχές» σημειώνει ο Kokeš.

«Αυτή η συνειδητή απόφαση μιας γυναίκας να μην γίνει μητέρα, να μην θέλει παιδιά, προκαλεί συχνά μια ιδιαίτερη έκπληξη. Ακόμη και σε μια φιλελεύθερη κοινωνία. Αλλά από πού προέρχεται αυτή η αντίληψη;»

«Καθολικά θέματα που εξακολουθούν να έχουν σημασία και σήμερα»

«Αυτή η συνειδητή απόφαση μιας γυναίκας να μην γίνει μητέρα, να μην θέλει παιδιά, προκαλεί συχνά μια ιδιαίτερη έκπληξη. Ακόμη και σε μια φιλελεύθερη κοινωνία. Αλλά από πού προέρχεται αυτή η αντίληψη; Η Libuše μιλάει ανοιχτά για αυτά τα ερωτήματα» προσθέτει η Tasovská.

Τονίζοντας ότι τίποτα δεν ήταν εκτός συζήτησης κατά τη δημιουργία της ταινίας, συμπεριλαμβανομένων των αναφορών στις αμβλώσεις της Jarcovjáková, μία από τις οποίες παραλίγο να της κοστίσει τη ζωή.

«Πρόκειται για καθολικά θέματα που εξακολουθούν να έχουν σημασία και σήμερα. Ειδικά όταν εξετάζουμε τις τάσεις καταπάτησης των δικαιωμάτων των γυναικών στην Πολωνία ή στις ΗΠΑ».

Είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους, παρά το σκηνικό εποχής, η ομάδα πιστεύει στη σχετικότητα και τη διαχρονικότητα της ταινίας της. «Η Libuše είναι ένα πρότυπο. Όχι μόνο για μένα, αλλά δυνητικά για όλους» λέει η Tasovská.

Bekyk hierdie plasing op Instagram

‘n Plasing gedeel deur FAMU (@famu_prague_official)

 «Εξάλλου η Libuše άρχισε να βγάζει selfies πολύ πριν αυτό γίνει cool»

«Είναι 71 ετών τώρα και ακόμη δεν έχει ανακαλυφθεί το έργο της όπως πρέπει. Δεν είναι ασυνήθιστο, καθώς στην ιστορία της φωτογραφίας κυριαρχούν οι άνδρες» λέει ο Kokeš.

«Μιλάμε για μια τοπική φωτογράφο, αλλά θέτουμε επίσης ερωτήσεις που μπορούν να κατανοήσουν όλοι: Πώς μπορείς να πετύχεις ως γυναίκα καλλιτέχνης σε έναν ανδροκρατούμενο τομέα; Πώς αποδέχεσαι τη «διαφορετικότητά» σου; Πώς μπορείς να αναπτύξεις μια καλή σχέση με το σώμα σου, ακόμα κι αν σύμφωνα με κάποια «πρότυπα» δεν θεωρείται κλασικά όμορφο;».

«Ήταν προφανές για εμάς ότι αντί να είναι κάποιο βαρετό ντοκιμαντέρ, η ταινία αυτή θα έπρεπε να έχει μια διαχρονική πινελιά. Εξάλλου, η Libuše άρχισε να βγάζει selfies πολύ πριν αυτό γίνει cool».

*Με στοιχεία από variety.com