Χάρβεϊ Μιλκ: Η δολοφονία ενός συμβόλου για την gay κοινότητα

Όταν ο Χάρβεϊ Μιλκ, ακτιβιστής και υπέρμαχος των ατομικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εκλέχθηκε δημοτικός σύμβουλος στο Σαν Φρανσίσκο το 1977, έγινε ένας από τους πρώτους εκλεγμένους αξιωματούχους που δήλωσαν ανοιχτά ότι είναι gay.

Έναν χρόνο αργότερα και 45 χρόνια πριν από σήμερα, θα πέσει νεκρός από τις σφαίρες του υπερσυντηρητικού πρώην δημοτικού συμβούλου Νταν Γουάιτ.

Πριν το Σαν Φρανσίσκο

Σύμφωνα με τα επίσημα βιογραφικά στοιχεία του Χάρβεϊ Μιλκ, όπως αυτά αναγράφονται στην ιστοσελίδα του Harvey Milk Foundation, o Mιλκ, εβραϊκής – λιθουανικής καταγωγής, «γεννήθηκε στις 22 Μαΐου 1930 στο Γούντμερ της Νέας Υόρκης και με τον αδερφό του, Ρόμπερτ εργάστηκε στο οικογενειακό κατάστημα “Milks”».

Ο Χάρβεϊ Μιλκ (δεξιά), με τον αδερφό του Ρόμπερτ

Σπούδασε διδασκαλία στο New York College for Τeachers και ως φοιτητής εξέδωσε μια δημοφιλή φοιτητική εφημερίδα μέσω της οποίας έθιγε ζητήματα σχετικά με τη διαφορετικότητα, ενώ τα ενδιαφέροντά του εκτείνονταν από το αμερικανικό ποδόσφαιρο ως την όπερα.

Ύστερα από τη θητεία του στο αμερικανικό πολεμικό ναυτικό, ο Μιλκ εργάστηκε στη Νέα Υόρκη, ως δάσκαλος σε δημόσιο σχολείο του Λονγκ Άιλαντ, ως αναλυτής στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης και ως υπεύθυνος παραγωγής σε μιούζικαλ του Μπρόντγουεϊ, συμπεριλαμβανομένων των Jesus Christ Superstar και Hair.

Ακτιβισμός στο Σαν Φρανσίσκο

Ο Χάρβεϊ μετακόμισε στο Σαν Φρανσίσκο το 1972 και άνοιξε στην Castro Street ένα κατάστημα φωτογραφικών μηχανών, το Castro Camera, που θα εξελισσόταν σε κεντρικό σημείο της αναπτυσσόμενης τότε gay κοινότητας του Σαν Φρανσίσκο.

Η πρώτη του απόπειρα να εκλεγεί ως δημοτικός σύμβουλος, λίγους μήνες μετά την άφιξή του στο Σαν Φρανσίσκο, δεν στέφθηκε με επιτυχία, ο Μιλκ πάντως ήταν αποφασισμένος να παλέψει για τις ιδέες του.

Ακτιβισμός

Η εναντίωση κάποιων τοπικών εμπόρων στην προσπάθεια δύο ομοφυλοφίλων να ανοίξουν εμπορικό κατάστημα, οδήγησε τον Μιλκ και άλλους καταστηματάρχες στην απόφαση να ιδρύσουν την Castro Village Association, την πρώτη αμερικανική ένωση ΛΟΑΤΚΙ επιχειρήσεων. Η ένωση αυτή, με πρόεδρο τον Μιλκ, αποτέλεσε ισχυρό όργανο στήριξης για τους gay εμπόρους και πρότυπο για άλλες ΛΟΑΤΚΙ ενώσεις στις ΗΠΑ.

Το 1975 ο Μιλκ αποτυγχάνει και πάλι να εκλεγεί δημοτικός σύμβουλος, έχει όμως ήδη γίνει μια προσωπικότητα σύμβολο στους κοινωνικούς αγώνες κατά των διακρίσεων, υπέρ των ατομικών δικαιωμάτων και των δικαιωμάτων της gay κοινότητας.

Το 1977 ο Μιλκ τελικά εκλέγεται δημοτικός σύμβουλος, με τη νίκη του να λαμβάνει ιδιαίτερη δημοσιότητα και, σε μια εποχή που οι διακρίσεις κατά των gay θέριευαν, να χαρακτηρίζεται ως μεγάλη νίκη της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας.

Ο Χάρβεϊ Μιλκ το 1973

Η θητεία του

Ο Μιλκ ως δημοτικός σύμβουλος εργάστηκε για την προάσπιση των δικαιωμάτων όλων των πολιτών, ανεξαρτήτως σεξουαλικού προσανατολισμού, προωθώντας, μεταξύ άλλων, ψηφίσματα για την υπεράσπιση των ατομικών ελευθεριών, για την ίδρυση δομών υποστήριξης για εργαζόμενες μητέρες ή την μετατροπή στρατιωτικών εγκαταστάσεων σε κατοικίες χαμηλού κόστους.

Ως προς τα δικαιώματα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας ήταν ιδιαίτερα μαχητικός καλώντας τα μέλη της να σταματήσουν να κρύβονται. Σε δημόσια ομιλία του, η οποία απέκτησε ιστορικό χαρακτήρα ανέφερε:

Gay, δεν θα κερδίσουμε τα δικαιώματά μας παραμένοντας σιωπηλοί μέσα στις ντουλάπες μας.

«Βγαίνουμε έξω να πούμε τις αλήθειες για τους gay. Κουράστηκα με τη συνωμοσία της σιωπής και για αυτόν τον θα μιλήσω. Και θέλω να μιλήσετε και εσείς γι’ αυτό. Πρέπει να βγείτε έξω! (Υου must come out!)».

Η διπλή δολοφονία

Στις 27 Νοεμβρίου 1978 ο πρώην δημοτικός σύμβουλος Νταν Γουάιτ, που είχε πρόσφατα παραιτηθεί από τη θέση του, εισέβαλε στο δημαρχείο του Σαν Φρανσίσκο. Μπήκε οπλισμένος στο γραφείο του δημάρχου Μόσκονε και έχοντας μετανιώσει για την παραίτησή του, ζήτησε να του επιστραφεί το αξίωμα του δημοτικού συμβούλου. Όταν ο Μοσκόνε αρνήθηκε, ο Γουάιτ τον πυροβόλησε μία φορά στον ώμο, μία στο στήθος και δύο φορές στο κεφάλι.

Κατόπιν κατευθύνθηκε προς το γραφείο του Μιλκ. Ξαναγέμισε το όπλο του και πυροβόλησε τον Μιλκ πέντε φορές. Τις δύο τελευταίες φορές που τράβηξε την σκανδάλη, το όπλο του ακουμπούσε το κρανίο του Μιλκ.

Ο Γουάιτ, πρώην αστυνομικός, είχε κατ’ επανάληψη έρθει σε αντιπαράθεση με τον Μιλκ.

Σύμφωνα με τους New York Τimes, η περιοχή στην οποία εκλεγόταν ήταν «μια περιοχή λευκών μεσοαστών, εχθρική απέναντι στην αναπτυσσομένη κοινότητα ομοφυλοφίλων του Σαν Φρανσίσκο», ενώ ο Γουάιτ χαρακτήριζε τον εαυτό του στο δημοτικό συμβούλιο ως «υπερασπιστή του σπιτιού, της οικογένειας και της θρησκευτικής ζωής ενάντια στους ομοφυλόφιλους, τους χρήστες κάνναβης και τους κυνικούς».

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 28.11.1973, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Την επομένη του διπλού φονικού γράφει «ΤΟ ΒΗΜΑ»: «Δολοφονήθηκαν χθες, μέσα στο Δημαρχιακό Μέγαρο, ο Δήμαρχος του Σαν Φραντσίσκο Τζώρτζ Μασκόνε και ο δημοτικός σύμβουλος Χάρβεϋ Μιλκ.

»Η αστυνομία συνέλαβε ως ύποπτο για τη διπλή δολοφονία το Νταν Χουάιτ, που πρόσφατα είχε παραιτηθεί από το δημοτικό συμβούλιο και πίεζε τον Μασκόνε να τον ξαναδιορίσει στη θέση του.

Δέκα χρόνια μετά τη δολοφονία του Μιλκ, γράφουν «ΤΑ ΝΕΑ» με αφορμή την προβολή του βραβευμένου με Όσκαρ ντοκιμαντέρ «Η ζωή του Χάρβεϊ Μιλκ»:

«Ένα εξαίρετο ντοκιμαντέρ που τιμήθηκε το 1984 με το Όσκαρ και με το πρώτο βραβείο στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ του Νιόν, θα δούμε το Σάββατο, 22 Οκτωβρίου στη 1 το πρωί, ξημερώνοντας Κυριακή.

»Είναι η “Ζωή του Χάρβεϊ Μιλκ”, που εκτός από τη δύναμη του θέματος και τη λιτή κινηματογράφηση, αποκαλύπτει στον κόσμο και ένα άγνωστο κεφάλαιο της αμερικανικής πολιτικής ζωής, για το οποίο ελάχιστοι εκτός Αμερικής πρέπει να ήταν κατατοπισμένοι.

»Το 1978, λοιπόν, δολοφονούνται μέσα στα γραφεία τους, στη Δημαρχεία του Σαν Φραντσίσκο, ο δήμαρχος Τζορτζ Μοσκόνε και ο βουλευτής Χάρβεϊ Μιλκ, γνωστός ομοφυλόφιλος. Ο δολοφόνος ήταν ένας συντηρητικός βουλευτής, ο Νταν Γουάιτ.»

«ΤA NEΑ», 17.10.1988, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Το νομοσχέδιο

»Με αφορμή αυτήν τη διπλή δολοφονία, η ταινία αρχίζει να διεισδύει στο παρελθόν των δύο θυμάτων.

»Ο Χάρβεϊ Μιλκ υπήρξε ένας από τους πιο ριζοσπαστικούς και προοδευτικούς του Σαν Φραντσίσκο κι έγινε διάσημος για τους αγώνες του υπέρ του κινήματος των ομοφυλοφίλων και τελικά το πλήρωσε με τη ζωή του.

»Πριν πολιτευθεί, ανακατευόταν με το εμπόριο και είχε κατάστημα φωτογραφικών ειδών. Πέντε χρόνια προσπαθούσε να εκλεγεί, από το 1973 ως το 1978 και φυσικά συναντούσε προσκόμματα. Ώσπου στο τέλος το κατάφερε. Κερδίζει τη συμπαράσταση των προοδευτικών ανθρώπων του Σαν Φραντσίσκο μια και σηκώνει ψηλά τη σημαία υποστήριξης όλων των μειονοτήτων.

Ο Μιλκ Χάρβεϊ στο γραφείο του το 1978

»Μαζί του συμπλέει ο επίσης προοδευτικός δήμαρχος της πόλης Τζορτζ Μοσκόνε και ετοιμάζουν από κοινού ένα νομοσχέδιο για τα δικαιώματα των μειονοτήτων και κυρίως των ομοφυλοφίλων. Μάλιστα, κατορθώνουν να το περάσουν και από το δημοτικό συμβούλιο.

»Ο μόνος που προβάλλει αντιστάσεις στην ψήφιση και προώθηση του νομοσχεδίου είναι ο Νταν Γουάιτ, ο οποίος σε μία κρίση μισαλλοδοξίας και φανατισμού θα γίνει διπλός δολοφόνος».

Ο δολοφόνος του Μιλκ και του Μοσκόνε καταδικάστηκε σε φυλάκιση μόλις 7 ετών, απόφαση που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις. Δύο χρόνια μετά την αποφυλάκισή του αυτοκτόνησε.