Βρετανία: Δεν είναι μόνο τα Γλυπτά του Παρθενώνα – Ποιες άλλες χώρες ζητάνε πίσω τους θησαυρούς τους

Το ζήτημα της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα έφερε ξανά στο προσκήνιο το διπλωματικό «φάουλ» του Βρετανού πρωθυπουργού, Ρίσι Σούνακ να ακυρώσει την τελευταία στιγμή, την επίσημη, προγραμματισμένη συνάντηση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, όταν μάλιστα ο τελευταίος είχε ήδη φτάσει στη Βρετανία.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, δεν έκρυψε την ενόχλησή του αποδίδοντας την ακύρωση σε δυσφορία του Βρετανού πρωθυπουργού για όσα ο ίδιος είχε πει στο BBC μία ημέρα πριν, αναφορικά με «κλοπή» των Γλυπτών του Παρθενώνα και την παρομοίωσή τους με μια Μόνα Λίζα κομμένη στα δύο.

Μάλιστα σύμφωνα με το Sky News, μετά την ακύρωση της συνάντησης Βρετανοί αξιωματούχοι συζήτησαν νομικούς τρόπους με τους οποίους θα μπορούσαν να εμποδίσουν οποιαδήποτε «έξοδο» των γλυπτών.

Η Ελλάδα έχει προβάλει υψηλά αιτήματα για την επιστροφή των Ελγινείων Μαρμάρων και το γεγονός αυτό έχει φέρει ξανά στο προσκήνιο αντικείμενα, τα οποία αποκτήθηκαν από άλλες χώρες, τις περισσότερες φορές χωρίς άδεια και πλέον έχουν γίνει «κτήμα» των μουσείων της Βρετανίας, όπου και εκτίθενται.

Ωστόσο, η Ελλάδα δεν είναι η μόνη που απαιτεί την επιστροφή των αντικειμένων που βρίσκονται στα βρετανικά μουσεία. Το Sky News εξετάζει μερικές περιπτώσεις άλλων χωρών που ζητούν από τη Βρετανία να επιστρέψει πολύτιμα αντικείμενα.

Τα χάλκινα του Μπενιν – Νιγηρία

Η Νιγηρία έχει ζητήσει την επιστροφή των Χάλκινων του Μπενίν και ανανέωσε το αίτημά της αφού νωρίτερα φέτος αποκαλύφθηκε ότι 2.000 αντικείμενα είχαν κλαπεί από το Βρετανικό Μουσείο.

Τα εκθέματα, τα οποία χρονολογούνται από τον 16ο αιώνα, αφαιρέθηκαν από την πόλη Μπενίν μετά την εισβολή των βρετανικών δυνάμεων στο βασίλειο της σημερινής Νιγηρίας το 1897.

«Αποτελούν αντικείμενο λεηλασίας. Βγήκαν παράνομα από τη χώρα», δήλωσε ο Αμπά Ισά Τιτζάνι, διευθυντής της Εθνικής Επιτροπής Μουσείων και Μνημείων της Νιγηρίας, μιλώντας στο Sky News τον Αύγουστο.

«Δεν έχει σημασία αν είναι ασφαλή εκεί. Αυτό δεν αποτελεί θέμα. Το ζήτημα είναι ότι πρόκειται για κλεμμένα αντικείμενα και θα πρέπει να επιστραφούν στη Νιγηρία στις κοινότητες στις οποίες ανήκουν», προσέθεσε.

Τα χάλκινα του Μπενιν (Πηγή: Βρετανικό Μουσείο)

Η χρυσή κάπα του Μολντ και η ασπίδα του Μόελ Χέμπογκ – Ουαλία

Εκθέματα τα οποία βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο κατόπιν κλοπής προκάλεσαν επίσης αιτήματα για την επιστροφή τους και από την Ουαλία.

Η χρυσή κάπα του Μολντ, η οποία είναι ηλικίας περίπου 4.000 ετών, και η ασπίδα του Μόελ Χέμπογκ, η οποία χρονολογείται μεταξύ του 12ου και του 10ου αιώνα π.Χ., ήταν μεταξύ των αντικειμένων της συλλογής του μουσείου σε σχέση με την Ουαλία.

χρυσή κάπα του Μολντ (Πηγή: Βρετανικό Μουσείο)

Η Λιζ Σάβιλ Ρόπερτς, βουλευτής του Κόμματος της Ουαλίας (Plaid Cymru), δήλωσε ότι το επιχείρημα πως τα αντικείμενα ήταν ασφαλέστερα στο Λονδίνο «δεν ευσταθεί πλέον».

«Αυτά τα αντικείμενα ανήκουν σε όλους, αλλά ανήκουν ιδιαίτερα σε εμάς στην Ουαλία και έχουμε τα μέσα για να παίξουν ρόλο στον τρόπο με τον οποίο ερμηνεύουμε την ιστορία μας».

Η ασπίδα του Μόελ Χέμπογκ (Πηγή: Βρετανικό Μουσείο)

Η Στήλη της Ροζέτας – Αίγυπτος

Η Αίγυπτος υπέβαλε αίτημα για την επιστροφή της Στήλης της Ροζέτας, με το επιχείρημα ότι «το κλειδί για την αποκρυπτογράφηση των ιερογλυφικών είναι ένα σύμβολο της αιγυπτιακής μας ταυτότητας».

Το αίτημα προς το Βρετανικό Μουσείο να επιστρέψει το έκθεμα, το οποίο πήραν οι Βρετανοί το 1801 μετά την ανακάλυψή του από τους Γάλλους, συγκέντρωσε περισσότερες από 200.000 υπογραφές.

Η Στήλη της Ροζέτας (Πηγή: Βρετανικό Μουσείο)

Η Συλλογή της Μακντάλα – Αιθιοπία

Σταυροί, θρησκευτικά κείμενα και μια ασπίδα ήταν μεταξύ των αντικειμένων της συλλογής της Μακντάλα που επέστρεψαν στην Αιθιοπία το 2021.

Αλλά περισσότερα αντικείμενα που λεηλατήθηκαν από Βρετανούς στρατιώτες κατά τη διάρκεια της μάχης της Μακντάλα το 1868 παραμένουν σε βρετανικά μουσεία.

Παραλαμβάνοντας τα αντικείμενα, ο πρέσβης της Αιθιοπίας στο Ηνωμένο Βασίλειο, Τεφέρι Μελέσε Ντέστα δήλωσε: «Για να τιμήσω τη μνήμη της Μακντάλα, ανανεώνω για άλλη μια φορά τις εκκλήσεις που έχουν απευθύνει αμέτρητοι Αιθίοπες πριν από εμένα προς τα μουσεία, τους συλλέκτες και τους κατόχους της κληρονομιάς της Μακντάλα να επιστρέψουν αυτά τα αντικείμενα».

Η Συλλογή της Μακντάλα (Πηγή: Βρετανικό Μουσείο)

«Ελπίζω ότι με τις επιστροφές της Μακντάλα που θα έρθουν, οι σχέσεις μεταξύ των εθνών και των λαών μας μπορούν να εμβαθύνουν και να αναπτυχθούν».

Γλυπτό Χόα-Χάκα-Νάνα-Για (Hoa Hakananai’a) – Ράπα Νούι/Νησί του Πάσχα

Το 2018, μια αντιπροσωπεία από το Νησί του Πάσχα ζήτησε από το Βρετανικό Μουσείο να επιστρέψει ένα γλυπτό από βασάλτη ύψους δύο μέτρων, γνωστό ως Χόα-Χάκα-Νάνα-Για (Hoa Hakananai’a), που σημαίνει «ο κλεμμένος ή κρυμμένος φίλος» στη γλώσσα των Ράπα Νούι.

Πιστεύεται ότι χρονολογείται γύρω στο 1200 μ.Χ., αφαιρέθηκε από το νησί το 1868 και δόθηκε ως δώρο στη βασίλισσα Βικτωρία.

«Αυτός δεν είναι βράχος», δήλωσε στον Guardian ο Κάρλος Έντμουντς, πρόεδρος του Συμβουλίου των Πρεσβυτέρων. «Ενσαρκώνει το πνεύμα ενός προγόνου, σχεδόν σαν παππούς. Αυτό είναι που θέλουμε να επιστρέψει στο νησί μας – όχι απλώς ένα άγαλμα».

Το Γλυπτό Χόα-Χάκα-Νάνα-Για (Hoa Hakananai’a) (Πηγή: Βρετανικό Μουσείο)

Αντικείμενα από τη μάχη του Ομντουρμάν – Σουδάν

Το Σουδάν απαίτησε την επιστροφή των αντικειμένων και των λειψάνων που πήραν οι Βρετανοί στρατιώτες μετά τη μάχη του Ομντουρμάν το 1898. Δύο κρανία, ένα λάβαρο και μια πανοπλία ήταν μεταξύ των αντικειμένων που το Σουδάν θέλει να του επιστραφούν.

Πολιτιστικά κειμήλια – Κίνα

Η Κίνα προσχώρησε στα αιτήματα για την επιστροφή αντικειμένων μετά το σκάνδαλο κλοπής στο Βρετανικό Μουσείο με κύριο άρθρο στην κρατική εφημερίδα The Global Times.

Το δημοσίευμα ανέφερε ότι στη συλλογή του μουσείου υπάρχουν 23.000 κινεζικά πολιτιστικά αντικείμενα, συμπεριλαμβανομένων αγαλμάτων, χάλκινων αντικειμένων, παπύρων «κι άλλων εξαιρετικά πολύτιμων εθνικών θησαυρών».

«Είναι δύσκολο να εντοπιστεί πώς ακριβώς τα έχασε η Κίνα και βρέθηκαν στο Βρετανικό Μουσείο, αλλά οι περισσότερες κινεζικές συλλογές σίγουρα λεηλατήθηκαν ή εκλάπησαν από τη Βρετανία όταν δημιούργησε και αργότερα εκμεταλλεύτηκε την κρίση της Κίνας, ή ακόμη και έκλεψε απευθείας την Κίνα», ανέφερε το άρθρο.

«Εφόσον η Βρετανία δεν μπορεί να αποδείξει ποια συλλογή αποκτήθηκε νόμιμα και τίμια, τότε η μητέρα χώρα αυτών των συλλογών έχει το δικαίωμα να ζητήσει τον επαναπατρισμό τους».

Κρανία Νεάντερταλ – Γιβραλτάρ

Το 2018, το Γιβραλτάρ ζήτησε την επιστροφή δύο κρανίων Νεάντερταλ που εκτίθενται στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας.

Τα κρανία, που ανήκουν σε μια ενήλικη γυναίκα και ένα παιδί, είναι τα «καλύτερα μελετημένα ανθρώπινα απολιθώματα στον κόσμο», σύμφωνα με το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας.

Κρανίο Νεάντερταλ (Πηγή: Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου)

«Είναι σωστό τέτοια σημαντικά αντικείμενα να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, όπου θα τα αγαπούν και θα τα φροντίζουν καλά», δήλωσε τότε ο υπουργός Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Γιβραλτάρ.