Περιφέρειες και Δήμοι θέτουν δομικά στοιχεία για μια μεταρρυθμισμένη πολιτική συνοχής μετά το 2027

Οι τοπικοί και περιφερειακοί ηγέτες διατύπωσαν τα βασικά αιτήματά τους σχετικά με το πώς να γίνει η περιφερειακή πολιτική της ΕΕ πιο ευέλικτη, ισχυρή και για όλες τις περιοχές την επόμενη δεκαετία.

Την παραμονή της έγκρισης από τα κράτη μέλη των συμπερασμάτων τους για το μέλλον της Πολιτικής Συνοχής, οι περιφέρειες και οι πόλεις ζήτησαν από τις κυβερνήσεις της ΕΕ και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναγνωρίσουν την ύψιστη σημασία αυτής της πολιτικής για την αντιμετώπιση των εδαφικών ανισοτήτων, την προώθηση της ψηφιακής και πράσινης μετάβασης. και να υπερασπιστεί τις ευρωπαϊκές δημοκρατικές αξίες σε όλες τις περιοχές. Οι προτάσεις για τη μεταρρύθμιση της πολιτικής συνοχής μετά το 2027 περιλαμβάνονται σε γνωμοδότηση  που εγκρίθηκε ομόφωνα στις 29 Νοεμβρίου στην ολομέλεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών (ΕτΠ). Η γνωμοδότηση συντάχθηκε από τον πρόεδρο της συνέλευσης, Vasco Alves Cordeiro, και τον Emil Boc, πρόεδρο της Επιτροπής Εδαφικής Πολιτικής Συνοχής και Προϋπολογισμού της ΕΕ της ΕτΠ.​

Η συζήτηση για το πώς θα πρέπει να μεταρρυθμιστεί η πολιτική συνοχής μετά την τρέχουσα δημοσιονομική περίοδο της ΕΕ 2021-2027 ξεκινά. Τα θεσμικά όργανα της ΕΕ αξιολογούν τον αντίκτυπο και τις επιδόσεις της Πολιτικής Συνοχής για την αντιμετώπιση πρόσφατων κρίσεων και την τόνωση της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης. Η ΕτΠ, η οποία εκπροσωπεί περισσότερους από 1 εκατομμύριο εκλεγμένους τοπικούς και περιφερειακούς πολιτικούς, διατυπώνει κρίσιμα αιτήματα για την αναμόρφωση μιας πολιτικής που αντιπροσωπεύει το ένα τρίτο του προϋπολογισμού της ΕΕ και θα πρέπει να συνεχίσει να έχει προτεραιότητα ως ακρογωνιαίος λίθος της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής ανάπτυξης σε όλους ευρωπαϊκά εδάφη.

Προκειμένου να αντιμετωπιστούν εξαιρετικές κρίσεις και κλιματικές καταστροφές , όπως πλημμύρες και πυρκαγιές, οι τοπικοί και περιφερειακοί ηγέτες προτείνουν τη δημιουργία ενός μηχανισμού που μπορεί να ενεργοποιηθεί σε εδαφικό επίπεδο. Από τη μία πλευρά, αυτό θα επέτρεπε την ευέλικτη χρήση των κεφαλαίων σε τέτοιες περιπτώσεις. Από την άλλη πλευρά, ο νέος μηχανισμός θα αποφύγει τις συνεχείς αναθεωρήσεις των επιχειρησιακών προγραμμάτων, όπως συνέβη πολλές φορές κατά την περίοδο 2014-20, διασφαλίζοντας συνεπώς τις μακροπρόθεσμες επενδύσεις.

Οι περιφέρειες και οι πόλεις ζητούν επίσης ένα « Ευρωπαϊκό Σύμφωνο Εταιρικής Σχέσης», το οποίο θα καθόριζε ένα ενιαίο σύνολο κανόνων και στόχων για όλα τα ταμεία κοινής διαχείρισης, διασφαλίζοντας παράλληλα τη συνέπεια και την απλούστευση. Το Σύμφωνο θα περιλαμβάνει επίσης το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης ( ΕΓΤΑΑ ) καθώς και νέα μέσα στο πλαίσιο υβριδικών μορφών διαχείρισης, όπως το Ταμείο Κοινωνικού Κλίματος – που δεν έχει ακόμη δρομολογηθεί .

Άλλα βασικά πολιτικά αιτήματα

Διατυπώθηκαν όμως και άλλα πολιτικά ζητήματα κρίσιμα τα οποία επιγραμματικά είναι:

• όλες οι ευρωπαϊκές περιφέρειες θα πρέπει να παραμείνουν επιλέξιμες για χρηματοδότηση στο μέλλον·
• το μοντέλο επιμερισμένης διαχείρισης, η πολυεπίπεδη διακυβέρνηση και η αρχή της εταιρικής σχέσης θα πρέπει να διατηρηθούν ως κατευθυντήριες αρχές της Πολιτικής Συνοχής μετά το 2027·
• θα πρέπει να εξαλειφθεί η αναστολή των κονδυλίων της Πολιτικής Συνοχής ως συνέπεια των παραβιάσεων των δημοσιονομικών κανόνων της ΕΕ από τις εθνικές κυβερνήσεις (μακροοικονομικές προϋποθέσεις). Οι μακροπρόθεσμες επενδύσεις δεν μπορούν να παραμείνουν όμηροι των εθνικών αποφάσεων.
• Οι εθνικές και περιφερειακές επενδύσεις που απαιτούνται για έργα που συγχρηματοδοτούνται από την πολιτική συνοχής της ΕΕ θα πρέπει να εξαιρεθούν από τον υπολογισμό των δαπανών – και επομένως από τον υπολογισμό του χρέους – στο πλαίσιο των δημοσιονομικών κανόνων της ΕΕ·
• ο στόχος της εδαφικής συνοχής πρέπει να είναι δεσμευτικός για όλες τις ευρωπαϊκές πολιτικές (αρχή «μη βλάπτει τη συνοχή»).
• η συνολική αρχιτεκτονική χρηματοδότησης θα πρέπει να απλοποιηθεί για να αποφευχθεί η διάδοση επενδυτικών εργαλείων που προορίζονται άμεσα ή έμμεσα για τη συνοχή.