Με έναν «εξτρεμιστή» ΛΟΑΤΚΙ+ πολλά… «τρυγόνια» στη Ρωσία

Ήταν μέσα Νοεμβρίου όταν ο αναπληρωτής υπουργός Δικαιοσύνης της Ρωσίας, Αντρέι Λόγκινοφ, τόνιζε σε συνεδρίαση του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών ότι η Μόσχα «στηρίζει τις νομοθετικές πρακτικές για την προστασία των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+ πολιτών».

«Οι διακρίσεις λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου απαγορεύονται βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας», διαβεβαίωσε.

Μόλις τέσσερις ημέρες μετά, το ρωσικό υπουργείο Δικαιοσύνης ανακοίνωσε ότι κατέθεσε αίτημα στο Ανώτατο Δικαστήριο για «να αναγνωρίσει το διεθνές δημόσιο κίνημα ΛΟΑΤΚΙ+ ως εξτρεμιστική οργάνωση και να απαγορεύσει τις δραστηριότητές του στο έδαφος της Ρωσικής Ομοσπονδίας».

Θετική, η απόφαση ελήφθη την Πέμπτη κεκλεισμένων των θυρών, παρουσία μόνο εκπροσώπων του υπουργείου Δικαιοσύνης.

Ούτως ή άλλως θεωρούνταν τυπική διαδικασία.

Εδώ και πολύ καιρό το Κρεμλίνο εφαρμόζει πολιτική περιορισμού των δικαιωμάτων και καταστολής της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας στη Ρωσία.

Ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν ανάγει τις «παραδοσιακές οικογενειακές αξίες» σε ακρογωνιαίο λίθο της διακυβέρνησής του, απέναντι «στη Δύση της παρακμής».

Όμως το τελευταίο αυτό βήμα, μακράν το πιο ακραίο, είναι επικίνδυνα θολό και ασαφές, προκαλώντας μεγάλη σύγχυση και ανησυχία.

Ο ορισμός «διεθνές δημόσιο κίνημα ΛΟΑΤΚΙ+» είναι πολύ ευρύς.

Δεν παραπέμπει σε καμία συγκεκριμένη οργάνωση, που με την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου θεωρείται «εξτρεμιστική», και ως εκ τούτου απαγορευμένη στα ρωσικά εδάφη.

Πρακτικά, αποτελεί απειλή για όλους τους ακτιβιστές για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+. Και όχι μόνο…

Αυτά, ενώ οι νομικές συνέπειες μπορεί να είναι πολύ σοβαρές.

Βάσει του Ποινικού Κώδικα της Ρωσίας, κυμαίνονται από πέντε χρόνια φυλάκισης για υποκίνηση κοινωνικής αναταραχής και φτάνουν τα 12 χρόνια για «οργάνωση εξτρεμιστικής ομάδας».

Προφανώς τα όρια ερμηνείας του εκάστοτε αδικήματος θα είναι εν προκειμένω εξίσου ασαφή με το πλαίσιο ορισμού της διάπραξής του.

«Η συμμετοχή, η οργάνωση και η χρηματοδότηση σχετικών δραστηριοτήτων καθίστανται παράνομες», επισημαίνει στον ανεξάρτητο ιστότοπο ερευνητικής δημοσιογραφίας Vazhnyye Istorii ο Μαξίμ Λενίτσεφ, δικηγόρος της οργάνωσης Coming Out για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+.

Στιγμιότυπο από το Gay Pride του 2013 στην Αγία Πετρούπολη, που έληξε με την επέμβαση της αστυνομίας, βίαια επεισόδια και συλλήψεις

Ασφυκτικός νομικός κλοιός

Η ασάφεια δείχνει να αποτελεί… κατευθυντήριο στη ρωσική νομοθεσία για τον περιορισμό των δικαιωμάτων μιας από τις πιο καταπιεσμένες ομάδες στη σημερινή ρωσική κοινωνία.

Ο νόμος κατά της ΛΟΑΤΚΙ+ προπαγάνδας για παράδειγμα, που αυστηροποιήθηκε περαιτέρω προ έτους, αφήνει επί της ουσίας αδιευκρίνιστο τι ακριβώς συνιστά προπαγάνδα.

Επισήμως, ως σκοπός αναφέρεται «η προστασία των παιδιών από πληροφορίες που υποστηρίζουν την άρνηση των παραδοσιακών οικογενειακών αξιών» στη Ρωσία.

Σε αυτό το πλαίσιο απαγορεύεται η χρήση συμβόλων της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, όπως οι σημαίες ουράνιου τόξου.

Όμως πλέον μπορεί να θεωρηθεί παραβίαση οτιδήποτε εκληφθεί ως προώθηση της ομοφυλοφιλίας, από οποιονδήποτε και με οποιονδήποτε τρόπο.

Τα όρια εν τω μεταξύ όλο και στενεύουν.

Τον Ιούλιο, η Ρωσία απαγόρευσε σε διεμφυλικούς να γίνονται ανάδοχοι ή θετοί γονείς.

Κατέστησε επίσης παράνομες τις ορμονικές θεραπείες και τις επεμβάσεις αλλαγής φύλου στη Ρωσία.

Μοναδική εξαίρεση αποτελούν όσες σχετίζονται με θεραπεία συγγενών ανωμαλιών και δυσμορφιών, καθώς και γενετικών και ενδοκρινικών ασθενειών που σχετίζονται με διαταραχές του σχηματισμού των γεννητικών οργάνων ανηλίκων.

Λίγους μήνες νωρίτερα, τον περασμένο Φεβρουάριο, είχε κατατεθεί στη Δούμα νομοσχέδιο για απαγόρευση στη Ρωσία της «προπαγάνδας της ιδεολογίας ατεκνίας», στοχοποιώντας όσα ζευγάρια δεν αποκτούν σκόπιμα παιδιά.

Από παλαιότερη διαδήλωση διαμαρτυρίας στο Άμστερνταμ κατά της καταστολής των δικαιωμάτων της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας στη Ρωσία

Και στο βάθος… κάλπες

Τα περιοριστικά μέτρα κατά των ΛΟΑΤΚΙ+ έχουν αυξηθεί εν μέσω της εισβολής στην Ουκρανία, στο πλαίσιο αυτού που οι αρχές ονομάζουν εξάλειψη δυτικών προτύπων που διαβρώνουν τις «ηθικές αξίες» της ρωσικής κοινωνίας.

Πέρα από γεωπολιτική, για τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν η σύγκρουση με άξονα την Ουκρανία είναι επίσης ιδεολογική και πολιτιστική.

Όμως η συγκυρία της νέας σκλήρυνσης της στάσης απέναντι γενικά «στο κίνημα ΛΟΑΤΚΙ+», με τη συλλήβδην στοχοποίησή του ως «εξτρεμιστικό», γεννά επιπλέον υποψίες.

Το γεγονός ότι γίνεται λίγους μήνες πριν από τις προεδρικές εκλογές του προσεχούς Μαρτίου -στις οποίες ο Πούτιν αναμένεται να είναι και πάλι υποψήφιος- δεν θεωρείται άμοιρο των εξελίξεων, υποστηρίζει ο ανεξάρτητος ιστότοπος ερευνητικής δημοσιογραφίας Verstka.

Προς τούτο, επικαλείται πηγή «κοντά στο Κρεμλίνο».

«Οι αρχές στοχεύουν να συσπειρώσουν τον πληθυσμό με κάποιο τρόπο», αναφέρει.

«Αυτό το “κίνημα” περιλαμβάνει ευρύ φάσμα ανθρώπων», εξηγεί.

Χαρακτηρίζει το αίτημα του υπουργείου Δικαιοσύνης «επικοινωνιακού χαρακτήρα» και τέχνασμα για «ευρύτερο έλεγχο» από τις αρχές.

Με την ποινικοποίηση μέχρι και της χρήσης της λέξης «πόλεμος» για την εισβολή στην Ουκρανία, που πλέον διανύει τον 22ο μήνα, πολλοί εκφράζουν φόβους για ακόμη πιο σκληρή λογοκρισία.

«Είναι δύσκολο να προβλέψουμε πόσο αυστηρή θα είναι η κυβέρνηση», λέει η Νοέλ Σάιντα της οργάνωσης Sphere Foundation.

Θεωρεί ότι οργανώσεις και ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων «θα αναγκαστούν να περάσουν στην παρανομία», καθώς δεν θα μπορούν να εκφραστούν ελεύθερα δημοσίως.

Όμως «πολλοί άνθρωποι δύσκολα θα αναλάβουν δράση», εκτιμά, «λόγω των κινδύνων».

Πρόκειται ουσιαστικά για την εδραίωση ενός κλίματος γενικευμένου φόβου.