O Όρμπαν σπρώχνει την ΕΕ στο χείλος του γκρεμού;

Ο ρόλος – κλειδί του Ούγγρου πρωθυπουργού και η σύνοδος κορυφής της ΕΕ στα μέσα Δεκεμβρίου για την ένταξη της Ουκρανίας στην Ένωση αποτελεί ένα κρίσιμο τεστ για το μπλοκ των «27» με το έγκριτο Politico να αφιερώνει ένα πολυσέλιδο ρεπορτάζ έχοντας διαγνώσει πως η πολιτική κρίση βρίσκεται πλέον προ των πυλών.

Ο Βίκτορ Όρμπαν που συστηματικά αρνείται την ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ ωθεί την Ένωση στο χείλος του γκρεμού γράφει η έγκυρη ηλεκτρονική εφημερίδα που στρέφει το βλέμμα της στην ερχόμενη σύνοδο κορυφής.

Θα εκταμιευτούν τα 50 δισεκατομμύρια ευρώ για την παραπαίουσα οικονομία του Κιέβου;

Η πολιτική κρίση ετοιμάζεται να ξεσπάσει στη σύνοδο κορυφής στα μέσα Δεκεμβρίου όταν οι ηγέτες της ΕΕ θα κληθούν να λάβουν μια ιστορική απόφαση για την ένταξη της Ουκρανίας στο κλαμπ των «27» κρατών μελών σφραγίζοντας μια σημαντική συμφωνία η οποία θα μπορούσε να δώσει 50 δισεκατομμύρια ευρώ στην παραπαίουσα οικονομία του Κιέβου. Η συνάντηση θα σηματοδοτήσει το μήνυμα στις ΗΠΑ ότι, παρά τον πολιτικό αντιπερισπασμό για τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή, η ΕΕ δεσμεύεται πλήρως απέναντι στην Ουκρανία.

Οι ελπίδες αυτές όμως φαίνεται ότι θα ανατραπούν από τον Όρμπαν, έναν ισχυρό πολιτικό άνδρα που καλλιεργεί στενούς δεσμούς με τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Ο Ούγγρος πρωθυπουργός απαιτεί να παγώσει η πολιτική και οικονομική διαδικασία μέχρι οι ηγέτες να συμφωνήσουν σε μια συνολική αναθεώρηση της στήριξης της ΕΕ προς το Κίεβο.

Η δύσκολη συμβίωση

Το γεγονός αυτό προκαλεί τεράστιο πονοκέφαλο στους ηγέτες της ΕΕ

Παρόλο που η Ουγγαρία αντιπροσωπεύει μόνο το 2% του πληθυσμού της ΕΕ, ο Όρμπαν μπορεί να κρατήσει το μπλοκ σε ομηρία, καθώς υποτίθεται ότι αυτό ενεργεί με ομοφωνία σε μεγάλες στρατηγικές αποφάσεις όπως είναι αυτή της έναρξης ενταξιακών συνομιλιών με την Ουκρανία.

Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Όρμπαν βάζει. Πράγματι, υπήρξε ο πιο ηχηρός πολέμιος των κυρώσεων κατά της Ρωσίας από τότε που ο Πούτιν προσάρτησε την Κριμαία το 2014. Αλλά αυτή τη φορά είναι διαφορετική, δήλωσαν διπλωμάτες και αξιωματούχοι της ΕΕ.

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες φαίνεται να υιοθετούν τη συνήθη προσέγγισή τους, δηλαδή να καλοπιάνουν το «κακό παιδί» της ΕΕ

Θεωρητικά, υπάρχει μια «πυρηνική βόμβα» στο τραπέζι που θα έλυνε το «κακό σπυρί» με αποκλεισμό της Ουγγαρίας από τις πολιτικές αποφάσεις της ΕΕ αλλά το προηγούμενο που θα δημιουργήσει θα σπείρει διχόνοια και κατακερματισμό. Προς το παρόν, οι Ευρωπαίοι ηγέτες φαίνεται να υιοθετούν τη συνήθη προσέγγισή τους, δηλαδή να καλοπιάνουν το «κακό παιδί» της ΕΕ για να αποσπάσουν έναν συμβιβασμό.

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, του οποίου η δουλειά είναι να προωθεί συμφωνίες μεταξύ των 27 ηγετών, ηγείται της ήπιας αναζήτησης ενός συμβιβασμού. Ταξίδεψε στη Βουδαπέστη νωρίτερα αυτήν την εβδομάδα για μια έντονη δίωρη συζήτηση με τον Όρμπαν. Αν και η συνάντηση δεν κατέληξε σε συμφωνία, ήταν χρήσιμη για να κατανοηθούν οι ανησυχίες του Όρμπαν, δήλωσε άλλος αξιωματούχος της ΕΕ.

Ο Ούγγρος πρόεδρος με τον Σαρλ Μισέλ

Όλα γίνονται για τα χρήματα

Ορισμένοι διπλωμάτες της ΕΕ ερμηνεύουν τις απειλές του Όρμπαν ως στρατηγική για την αύξηση της πίεσης προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τα κονδύλια που παρακρατεί (13 δισεκατομμύρια) από την Ουγγαρία λόγω ανησυχιών ότι η χώρα δεν τηρεί τα πρότυπα της ΕΕ για το κράτος δικαίου.

Άλλοι ωστόσο είπαν ότι είναι λάθος η προσέγγιση αυτή. Ο Όρμπαν αμφισβητεί εδώ και καιρό τη στρατηγική της ΕΕ για την Ουκρανία και αγνοήθηκε σε μεγάλο βαθμό ή παρουσιάστηκε ως μαριονέτα του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν.

Όπλα στο τραπέζι

Καθώς η απογοήτευση μεγαλώνει, η ΕΕ εξετάζει πώς θα αντιμετωπίσει τις ουγγρικές απειλές.

Θεωρητικά, οι Βρυξέλλες θα μπορούσαν να επιστρατεύσουν τα μεγάλα όπλα και να χρησιμοποιήσουν τη λεγόμενη διαδικασία του άρθρου 7 της ΕΕ κατά της Ουγγαρίας, η οποία χρησιμοποιείται όταν μια χώρα θεωρείται ότι επιχειρεί να παραβιάσει τις βασικές αξίες του μπλοκ.

Όμως υπάρχει επιφυλακτικότητα στην εφαρμογή αυτής της επιλογής κατά της Ουγγαρίας. Όταν οι ηγέτες της ΕΕ επέβαλαν «διπλωματικές κυρώσεις» κατά της Αυστρίας το 2000, αυτό απέτυχε.

Τι προβλέπει το άρθρο 7

Πολλοί Αυστριακοί εξοργίστηκαν με την ανάμειξη της ΕΕ και το αντιευρωπαϊκό αίσθημα εκτοξεύτηκε στα ύψη.  Αργότερα το ίδιο έτος,  οι κυρώσεις, σταμάτησαν να ισχύουν.

Στις Βρυξέλλες υπάρχει πλέον η διάχυτη αίσθηση ότι το άρθρο 7 θα μπορούσε να προκαλέσει παρόμοιες αντιδράσεις στη Βουδαπέστη, τροφοδοτώντας τον λαϊκισμό και μακροπρόθεσμα ενδεχομένως να προκαλέσει ένα φαινόμενο χιονοστιβάδας που θα οδηγούσε σε ακούσια έξοδο της Ουγγαρίας από το μπλοκ.

Δεδομένων αυτών των φόβων, οι διπλωμάτες επανεξετάζουν τους τρόπους για να παρακάμψουν ένα ουγγρικό βέτο.

Όλα ανοιχτά. Λύση ή όχι.

Οι επιλογές που υπάρχουν

Μια επιλογή είναι να «σπάσουν» την βοήθεια των 50 δισ. ευρώ προς την Ουκρανία [από το 2024 έως το 2027] σε μικρότερα ποσά, σε ετήσια βάση, δήλωσαν τρεις αξιωματούχοι. Ωστόσο, οι επικριτές του σχεδίου αυτού προειδοποιούν ότι η επιλογή αυτή θα απέχει από τον στόχο της άμεσης τόνωσης των οικονομικών της Ουκρανίας. Θα έστελνε επίσης ένα κακό πολιτικό μήνυμα: Αν η ΕΕ δεν μπορεί να αναλάβει μια μακροπρόθεσμη δέσμευση για την Ουκρανία, τότε πώς μπορεί να ζητήσει από τις ΗΠΑ να κάνει το ίδιο;

Το ίδιο δίλημμα ισχύει και για τη σχεδιαζόμενη στρατιωτική βοήθεια της ΕΕ. Οι χώρες της ΕΕ θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν διμερείς συμφωνίες για να στείλουν στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία, παγώνοντας ουσιαστικά το μπλόκο της Βουδαπέστης. Ωστόσο, αυτό θα σήμαινε ότι η ΕΕ δεν παίζει κανένα ρόλο στην παροχή όπλων, μια παραδοχή ανικανότητας που πλήττει το μήνυμα ενότητας της ΕΕ προς το Κίεβο.