Το 2005 μνημονεύεται, μεταξύ πολλών άλλων, για την άφιξη στην Ισπανία του Αντικαπνιστικού Νόμου, που άλλαξε την κοινωνική ζωή πολλών ανθρώπων και αφαίρεσε ένα προϊόν που είχαν δοκιμάσει όλα τα παιδιά κάποια στιγμή μέχρι τότε: οι σοκολάτες στο σχήμα τσιγάρων.

Ο κανόνας αυτός ορίζει: «Συγκεκριμένα, απαγορεύεται η πώληση γλυκών, σνακ, παιχνιδιών και άλλων αντικειμένων που έχουν σχήμα προϊόντων καπνού και μπορεί να είναι ελκυστικά για ανηλίκους».

Ο στόχος του κανόνα ήταν σαφής: να αποδείξει ότι το κάπνισμα και οτιδήποτε σχετίζεται με αυτό δεν είναι παιχνίδι.

Επομένως, 18 χρόνια αργότερα, οι Ισπανοί εκπλήσσονται βλέποντας αυτού του είδους τα προϊόντα σε σούπερ μάρκετ άλλων χωρών χωρίς πρόβλημα.

Για παράδειγμα, στην αλυσίδα σούπερ μάρκετ K Supermarket, μια από τις πιο μεγάλες στη Φινλανδία, δίπλα στα ταμεία πωλούνται σοκολάτες σε σχήμα πούρου.

Μια τέλεια απομίμηση του πραγματικού προϊόντος που κοστίζει σχεδόν έξι ευρώ, όπως φαίνεται σε αυτή την εικόνα, και που στην Ισπανία θα ήταν αδιανόητο να βρεθεί.

Αυτή η αντίθεση υπογραμμίζει τις διαφορές στη ρύθμιση και την αντίληψη των προϊόντων που σχετίζονται με τον καπνό σε διάφορες χώρες. Ενώ στην Ισπανία η εξάλειψη αυτών των γλυκών υποστηρίχθηκε για την αποφυγή αρνητικών συσχετισμών με το κάπνισμα, σε άλλα μέρη αντέχουν ως γαστρονομικές περιέργειες για μικρούς και μεγάλους.

Η μίμηση

Και στην Ελλάδα πάντως οι παλαιότεροι τα θυμούνται καλά.

Το καλύτερο δεν ήταν η γλυκιά γεύση, αλλά η μίμηση της λειτουργίας του καπνιστή: αφαιρώντας το τσιγάρο από το πακέτο, σκίζοντας το ατομικό χάρτινο περιτύλιγμα (το οποίο σχεδόν πάντα κολλούσε σαν κόλλα), το έβαζες στα χείλη σου, προσποιούμενος ότι εισπνέεις και διώχνεις μια ρουφηξιά φανταστικού καπνού.

Αυτά τα τσιγάρα ήταν φτιαγμένα από σοκολάτα και πωλούνταν τη δεκαετία του ’80 σε περίπτερα και ζαχαροπλαστεία. Εκείνοι που τα κατανάλωναν ήταν παιδιά που μιμούνταν τους γονείς, τους θείους και τα μεγαλύτερα αδέρφια τους. Και στους φίλους των γονιών του, τους θείους και τα μεγαλύτερα αδέρφια του. Στο τέλος όλοι μιμούνται τον καπνιστή με τα τσιγάρα σοκολάτας.

Τα τσιγάρα σοκολάτας συνυπήρχαν με τις καραμέλες στις βιτρίνες. Και με πολλές άλλες δεκάδες προϊόντα φουλ στη ζάχαρη. Στη δεκαετία του ’80, και για ένα μεγάλο μέρος της δεκαετίας του ’90, κανείς – ή σχεδόν κανένας – δεν θεωρούσε τη ζάχαρη και τα κορεσμένα λίπη δαιμονικά για την υγεία.

Ούτε ο καπνός ήταν απαγορευμένος. Κάθε άλλο. Τόσο πολύ που οι άνθρωποι κάπνιζαν ακόμη και στα αεροπλάνα. Επίσης σε λεωφορεία και νοσοκομεία. Και, φυσικά, στο χώρο εργασίας. Το ότι τα παιδιά έπαιξαν με το κάπνισμα ήταν η λογική συνέπεια της συνολικής αποδοχής που είχε ο καπνός στην κοινωνία.

Συνήθειες, που σήμερα θυμούνται ως μακρινές ανοησίες, ήταν μέρος της κανονικότητας. Τα στατιστικά της εποχής το πιστοποιούν. Η καπνοβιομηχανία πούλησε σχεδόν 4 δισεκατομμύρια πακέτα ετησίως στα τέλη της δεκαετίας του 1980. Ο ρυθμός παρέμεινε σταθερός την επόμενη δεκαετία και οι πωλήσεις εξακολουθούσαν να αυξάνονται έντονα μετά την αλλαγή του αιώνα, φτάνοντας στο ανώτατο όριο των 4,7 εκατομμυρίων το 2004.

Μετά άρχισε η εκστρατεία κατά του καπνίσματος και όλα πήραν τον δρόμο τους…

Headlines